-
1 imperitus
impĕrītus ( inp-), a, um, adj. [2. inperitus], inexperienced in any thing, not knowing, unacquainted with, unskilled, ignorant, without experience (class.; syn.: ignarus, rudis; opp. prudens, callidus); constr. usually with the gen. or absol., rarely with in.(α).With gen.:(β).homines adulescentulos, inperitos rerum,
Ter. And. 5, 4, 8:summi juris peritissimus, civilis non imperitus,
Cic. Rep. 5, 3:imperitus foederis, rudis exemplorum, ignarus belli,
id. Balb. 20, 47; cf. id. de Or. 3, 44, 175: homo imperitus morum, agricola et rusticus, with no experience of life, id. Rosc. Am. 49, 143:homines barbari et nostrae consuetudinis imperiti,
Caes. B. G. 4, 22, 1; cf. id. ib. 1, 44, 17:conviciorum,
Auct. Her. 4, 10, 14:lyrae,
Quint. 1, 10, 19:poëmatum quoque non imperitus,
Suet. Aug. 89.—Absol.:(γ).homine inperito numquam quicquam injustius,
Ter. Ad. 1, 2, 18:cum in theatro imperiti homines, rerum omnium rudes ignarique consederant,
Cic. Fl. 7, 16:callidum imperitus fraudasse dicitur,
id. Rosc. Com. 7, 21:sin apud indoctos imperitosque dicemus,
id. Part. 26, 92; cf. id. Rep. 1, 16:cum imperiti facile ad credendum impellerentur,
id. ib. 2, 10:uti prudentes cum imperitis manus consererent,
Sall. J. 49, 2:ne quis imperitior existimet, me, etc.,
Cic. Rosc. Am. 46, 135; so,imperitiores quidam,
Quint. 1, 10, 28:contio quae ex imperitissimis constat, etc.,
Cic. Lael. 25, 95:multitudo imperita et rudis,
Liv. 1, 19, 4.—Rarely of things:ingenium,
Plaut. Trin. 3, 2, 39:poëma imperito quodam initio fusum,
Quint. 9, 4, 114.—With in:in his non imperitus,
Vitr. 1, 1: in verbis adeo imperitus, Quint 1, 4, 27; 12, 3, 5.— Hence, adv.: impĕrītē, unskilfully, ignorantly, awkwardly:imperite absurdeque fictum,
Cic. Rep. 2, 15:dicebat Scipio non imperite,
id. Brut. 47, 175:excerpta,
Quint. 2, 15, 24.—Ellipt.: hoc imperite ( suppl. factum), Cic. Phil. 2, 32, 81.— Comp.:quid potuit dici imperitius?
Cic. Balb. 8, 20.— Sup.:cum est illud imperitissime dictum,
Cic. Balb. 11, 27. -
2 inperitus
impĕrītus ( inp-), a, um, adj. [2. inperitus], inexperienced in any thing, not knowing, unacquainted with, unskilled, ignorant, without experience (class.; syn.: ignarus, rudis; opp. prudens, callidus); constr. usually with the gen. or absol., rarely with in.(α).With gen.:(β).homines adulescentulos, inperitos rerum,
Ter. And. 5, 4, 8:summi juris peritissimus, civilis non imperitus,
Cic. Rep. 5, 3:imperitus foederis, rudis exemplorum, ignarus belli,
id. Balb. 20, 47; cf. id. de Or. 3, 44, 175: homo imperitus morum, agricola et rusticus, with no experience of life, id. Rosc. Am. 49, 143:homines barbari et nostrae consuetudinis imperiti,
Caes. B. G. 4, 22, 1; cf. id. ib. 1, 44, 17:conviciorum,
Auct. Her. 4, 10, 14:lyrae,
Quint. 1, 10, 19:poëmatum quoque non imperitus,
Suet. Aug. 89.—Absol.:(γ).homine inperito numquam quicquam injustius,
Ter. Ad. 1, 2, 18:cum in theatro imperiti homines, rerum omnium rudes ignarique consederant,
Cic. Fl. 7, 16:callidum imperitus fraudasse dicitur,
id. Rosc. Com. 7, 21:sin apud indoctos imperitosque dicemus,
id. Part. 26, 92; cf. id. Rep. 1, 16:cum imperiti facile ad credendum impellerentur,
id. ib. 2, 10:uti prudentes cum imperitis manus consererent,
Sall. J. 49, 2:ne quis imperitior existimet, me, etc.,
Cic. Rosc. Am. 46, 135; so,imperitiores quidam,
Quint. 1, 10, 28:contio quae ex imperitissimis constat, etc.,
Cic. Lael. 25, 95:multitudo imperita et rudis,
Liv. 1, 19, 4.—Rarely of things:ingenium,
Plaut. Trin. 3, 2, 39:poëma imperito quodam initio fusum,
Quint. 9, 4, 114.—With in:in his non imperitus,
Vitr. 1, 1: in verbis adeo imperitus, Quint 1, 4, 27; 12, 3, 5.— Hence, adv.: impĕrītē, unskilfully, ignorantly, awkwardly:imperite absurdeque fictum,
Cic. Rep. 2, 15:dicebat Scipio non imperite,
id. Brut. 47, 175:excerpta,
Quint. 2, 15, 24.—Ellipt.: hoc imperite ( suppl. factum), Cic. Phil. 2, 32, 81.— Comp.:quid potuit dici imperitius?
Cic. Balb. 8, 20.— Sup.:cum est illud imperitissime dictum,
Cic. Balb. 11, 27. -
3 in-exercitātus
in-exercitātus adj., untrained, unskilful, without experience: miles: copiae, N. -
4 in-expertus
in-expertus adj., without experience, unpractised: exercitus bonis inexpertus, L.: animus ad contumeliam, L.: Dulcis inexpertis, H.—Untried, unproved, untested: fides, L.: legiones, Ta.: Ne quid inexpertum relinquat, V.: Si quid scaenae committis, novel, H. -
5 contra
contrā, adv. and prep. [stem con, i. e. cum, through a comparative form conter; cf.: alter, uter, inter, praeter, etc.; in abl. fem. form like the locative adverbs ea, qua, etc.; cf.: ultra, intra, extra, citra], orig., in comparison with; hence, over against, fronting, in front, opposite, in opposition to, against, contrary to, opposed to, etc.I.Adv. (referring to an opposed object often with the force of a preposition with ellipsis of a pronoun, = against it, against him, etc.).A.Local.1.Lit., of position in front of a person, place, or thing.a.With verb of being or position expressed or understood.(α).Referring to living beings, opposite, in face of, face to face, facing, in front of, fronting, confronting (not in Cic., Caes., or Sall.):(β).feminam scelestam te, adstans contra, contuor,
Plaut. Pers. 2, 2, 26:ut confidenter mihi contra adstitit,
id. Capt. 3, 5, 6; Lucr. 4, 223; 6, 929:signum contra, quoad longissume oculi ferebant, animo finivit,
Liv. 1, 18, 8:stat contra starique jubet,
Juv. 3, 290:stat contra dicitque tibi tua pagina Fures!
Mart. 1, 55, 12:ulmus erat contra,
in front of her, Ov. M. 14, 661:templa vides contra,
in front (of us), id. ib. 7, 587.—Of position in front of the enemy:contra conserta manu,
Plaut. Mil. 1, 1, 3: contra consistere, to make front against them, Caes. B. G. 2, 17.—Referring to things and places, over against (it), opposite (to it), on the opposite side (mostly post-Aug.):b.contra jacet Cancer patulam distentus in alvum,
Manil. 2, 253:posita contra Hispania,
Tac. Agr. 11:promuntorium quod contra procedit,
Plin. 4, 2, 3, § 6: relinquendae autem contra erunt vacuae tabellae, on the opposite side, i. e. of the leaf, Quint. 10, 3, 32: illo quaerente cur non decidant contra siti, the antipodes (cf. Cic. Ac. 2, 39, 123; v. II. A. 1. c. a), Plin. 2, 65, 65, § 161.—With the governing verb understood:arguam hanc vidisse apud te contra conservum meum,
face to face, Plaut. Mil. 2, 2, 91:jam omnia contra circaque hostium plena erant, Liv 5, 37, 8: eadem verba contra (i. e. ponuntur),
side by side, Quint. 9, 3, 36; Verg. A. 6, 23.—With verbs of motion, so as to be opposite to an object or face to face with a person, variously rendered.(α).Referring to persons:(β).accede ad me atque adi contra,
come right up to me, Plaut. Rud. 1, 4, 23; id. Bacch. 3, 6, 6: hostes crebri cadunt; nostri contra ingruunt, advance to their front (in Plaut. hostility is not implied in contra), id. Am. 1, 1, 84: quis nos pater aut cognatu' volet contra tueri, face to face, eye to eye, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 12 Mull. (Trag. Rel. v. 444 Rib.); Att. ap. Macr. S. 6, 1, 55 (Trag. Rel. v. 538 ib.):adspicedum contra me = contra adspice me,
Plaut. Most. 5, 1, 56 Lorenz ad lec.:contra adspicere,
id. Mil. 2, 1, 45:contra intueri,
Liv. 1, 16, 6; 9, 6, 8; Sen. Q. N. 1, 3, 6:cum veniret contra Marcianus,
Quint. 6, 3, 95; Plin. 9, 46, 70, § 152.—Of things:2.hic ubi sol radiis... Adversa fulsit nimborum aspergine contra,
Lucr. 6, 525; Cels. 8, 8, 1:quam (turrim) promoti contra validi asseres... perfregere,
Tac. H. 4, 30.—Reciprocally: oscula non pervenientia contra, not coming through (the wall) so as to meet, Ov. M. 4, 80.—Transf. to equivalents of weight, value, and price; so,(α).In Plaut. only in the colloq. phrases auro contra, aurichalco contra, and contra auro (sc. posito); lit., for gold placed against; cf.:(β).aes contrarium, s. v. contrarius: (servus) non carus'st auro contra,
at his weight in gold, Plaut. Ep. 3, 3, 30: jam auro contra constat filius, id. Truc. 2, 6, 57 (Speng. aurichalco): auro contra cedo modestum amatorem! A me aurum accipe. Pa. Cedo mihi contra aurichalco quoi ego sano serviam, id. Curc. 1, 3, 45 sq.; id. Mil. 3, 1, 63; 4, 2, 85; id. Ps. 2, 3, 23.—In post-Aug. prose (very rare):3.at si aquae et ejus rei quam contra pensabis par pondus erit, nec pessum ibit, nec exstabit, etc.,
Sen. Q. N. 3, 25, 5.—Of reciprocal actions, = vicissim, in turn, in return, back, on my, his, etc., part, likewise, counter-.(α).In gen.:(β).te ut deludam contra, lusorem meum,
Plaut. Am. 2, 2, 71:quae me amat, quam ego contra amo,
id. Merc. 5. 2, 77; id. Cist. 1, 1, 96; id. Trin. 4, 2, 55; id. As. 2, 2, 110:qui arguat se, eum contra vincat jurejurando suo,
make a victorious counter-charge, id. Mil. 2, 2, 37:si laudabit haec Illius formam, tu hujus contra (i. e. lauda),
Ter. Eun. 3, 1, 54:audi nunc contra jam,
listen in turn, id. Phorm. 4, 4, 18; id. Ad. 5, 4, 23:at tu mihi contra nunc videre fortunatus, Phaedria, Cui, etc.,
you likewise seem fortunate to me, id. Phorm. 1, 3, 21:Mettius Tullo gratulatur, contra Tullus Mettium benigne alloquitur,
Liv. 1, 28, 1:contra ut me diligat illa,
Cat. 76. 23; Hor. S. 1, 3, 27 Orell. ad loc.—Hence, with ellipsis of inquit, = respondit:cui latrans contra senex,
Phaedr. 5, 10, 7:scietis, inquam, etc., contra Nigrinus: ad quem missi sunt? ego, etc.,
Plin. Ep. 7, 6, 4.—Rarely with inquit, etc., expressed: at ille contra, renidens, Audi, inquit, discipule, etc.,
Gell. 15, 9, 9; cf.:contra talia reddit,
Claud. B. Gild. 379.—With dat. pers.:(γ).consulo quem dolum doloso contra conservo parem,
Plaut. Mil. 2, 2, 45:facere contra huic aegre,
Ter. Eun. 4, 1, 10:hiscine contra insidiabere?
id. Hec. 1. 1, 13:tibi contra gratiam Referre,
id. ib. 4, 2, 7.—With item:(δ).item a me contra factum est,
Plaut. Aul. prol. 20:puellam senex Amat et item contra filius,
id. Cas. prol. 49; id. Pers. 5, 2, 36; id. Am. 1, 1, 67; Ter. Ad. 1, 1, 25.—Combining a reciprocal with a local relation (A. 1. a. a, and b. a): contra carinantes verba, exchanging abusive words ( face to face), Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 8, 361 (Ann. v. 181 Vahl.): tubae utrimque contra canunt;(ε).Consonat terra,
Plaut. Am. 1, 1, 73; 1, 1, 86:confer gradum Contra pariter,
id. Ps. 2, 4, 18; id. Truc. 1, 2, 28:video amicam... Ubi contra adspexit me, etc.,
id. Mil. 2, 1, 45; Verg. E. 7, 8; cf. Lucr. 4, 243:vesper adest, juvenes consurgite!... Cernitis, innuptae, juvenes? consurgite contra!
Cat. 62, 6.—Implying also opposition: Pe. Conpellabo. Ph. Orationis aciem contra conferam, Plaut. Ep. 4, 1, 20:B.si scias quod donum huic dono contra comparet,
what counter gift, Ter. Eun. 2, 3, 63: quod Scipio postulavit... ut, etc. Et quod contra collega postulavit ne, etc., Annal. Trib. Pleb. ap. Gell. 7 (6), 19, 5:si vobis aequa et honesta postulatio videtur, ego contra brevem postulationem adfero,
Cic. Rosc. Am. 2, 7; Nep. Epam. 6, 1;Auct. B. Alex. 24: illo licente contra liceri audeat nemo,
to bid in opposition, Caes. B. G. 1, 18; Liv. 4, 53, 6:agedum pauca accipe contra,
Hor. S. 1, 4, 38.—So in battle:Numidae... Romanorum ordines conturbare... neque contra feriundi copia erat,
Sall. J. 50, 4; and in law: et ab eo is qui adoptat vindicat... et illo contra non vindicante, etc., Gai Inst. 1, 134; 2, 24.—Esp. in replies:oratio contra a Demosthene pro Ctesiphonte edita,
Cic. de Or. 3, 56, 213:dicit accusator haec: primum, etc.... quid contra reus?
id. Clu. 30, 81; id. Fin. 5, 22, 63; Curt. 4, 1, 10; 7, 9, 1.Of opposition, strife, etc., against; constr. absol., with dat., and ne, quominus or quin.1.Of physical exertion.(α).Lit.:(β).concurrunt... aetheriae nubes contra pugnantibu' ventis,
struggling against each other, Lucr. 6. 98:nec nos obniti contra... Sufficimus,
bear up, battle against, Verg. A. 5, 21; Ov. M. 9, 50; 2, 434:at ille contra nititur,
resists, Plin. 2, 38, 38, § 103; 7, 20, 19, § 82:pars remigum, tamquam imperitia... officia nautarum impediebant. Mox contra tendere,
rowed in an opposite direction, Tac. H. 4, 16.—Trop.:2.te rogo ne contrahas ac demittas animum, neque te obrui tamquam fluctu... sinas, contraque erigas ac resistas,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 1, § 4:et torrens judicem vel nitentem contra feret, cogatque ire qua rapiet,
Quint. 12, 10, 61.— With ne: vi contra niti, ne advorsus eum fiat, Cato ap. Gell. 7 (6), 3, 16.—With quominus, Lucr. 1, 780.—Of mental exertion:3.si tibi vera videntur, Dede manus, aut, si falsum est, accingere contra,
arm yourself against them, Lucr. 2, 1043; 2, 280. —With dat.:siti contra... pugnandum,
Cels. 4, 2 fin. —Of hostile opposition in gen.(α).Lit.:(β).quod animadversum est in eo qui contra omni ratione pugnarunt, non debeo reprehendere,
who made opposition in every way, Cic. Rosc. Am. 47, 137; id. Verr. 2, 2, 43, § 107:contra etiam aliquid abs te profectum ex multis audivi,
something inimical, id. Fam. 5, 5, 2.—Trop.:4.aut alio quovis (sc. colore) qui contra pugnet et obstet,
Lucr. 2, 794; 2, 868.—Of warfare.(α).Lit.:(β).ut eos adversarios existimemus qui arma contra ferant,
Cic. Off. 1, 25, 87; 1, 12, 37; Vell. 2, 28, 4; cf.:quid quod exercitum contra duxit?
Auct. Her. 4, 16, 23:ut si qua ex parte obviam contra veniretur, acie instructa depugnarent,
if they should be attacked by an open charge, Caes. B. G. 7, 28:issentque confestim ad urbem ni venire contra exercitum... audissent,
Liv. 7, 39, 17:cum Romanae legiones contra direxerint,
would oppose their march, Tac. H. 4, 58; id. A. 6, 44.—With dat.:et huic contra itum ad amnem Erinden,
Tac. A. 11, 10.—Trop.:5.quod ubi viderunt corvi, contra auxiliantur, velut adversus communem hostem,
Plin. 10, 74, 95, § 205.—Of legal contests.(α).With verbs of saying; v. 9. a.—(β).Venire contra, of any legal act with the intention to hurt the adversary:(γ).quid? si omnium mortalium Sthenio nemo inimicior quam hic C. Claudius... fuit? si de litteris corruptis contra venit, etc.?
if he made a charge of forgery against him? Cic. Verr. 2, 2, 43, § 107; cf. II. B. c. b.—On the part of the adversary:(δ).inveniendum contra est, quo distet haec causa a ceteris,
Quint. 5, 10, 114; 9, 2, 35; 12, 8, 10.—Of judgments against the parties or against opinions:6.ne spoliaret fama probatum hominem si contra judicasset,
given an adverse decision, Cic. Off. 3, 19, 77; cf. Val. Max. 7, 2, 4; Cic. Caecin. 24, 69.—Of literary opposition.(α).Mostly with verbs of saying; v. 9. a. g.—(β).With other verbs:7.astrologorum artem contra convincere tendit,
Lucr. 5, 728:contra nunc illud pone, etc.,
Sen. Ben. 7, 14, 6:habeat (liber meus) etiam quosdam qui contra sentiant et adversentur,
some dissentients and opponents, Quint. 3, 1, 5; 2, 17, 40; 3, 8, 69.—Of public and political opposition.(α).With verbs of saying; v. 9. a. d.—(β).With petere, to be a candidate for office in opposition to another:8.nihil enim supererat de quo certarent, nihil quod contra peterent,
no office was left for which to canvass against each other, Cic. Agr. 2, 33, 91:honores contra petere,
Quint. 6, 1, 17.—With ire, with dat., of an opposing vote in the senate (cf.:pedibus ire): sententia Cassii ut nemo unus contra ire ausus est, ita dissonae voces respondebant,
Tac. A. 14, 45.—Of violation of law, contracts, etc.: contra facere, or contra committere, to violate, transgress a law, etc.: leges esse non ex ejus qui contra commiserit utilitate, spectari oportere, not in the interest of the transgressor, Cic. Inv. 2, 48, 153:9.si quis sub hoc pacto vendiderit ancillam ne prostitueretur, et si contra factum esset,
and if the contract was violated, Dig. 18, 1, 56.—With verbs of saying, etc., contra dicere; less freq. disputare, disserere, pugnare, in the sense of dicere, and contra scribere (often contradico, in one word, in post-Aug. writers; esp. with dat.).a.Absol.(α).Contra dicere, to speak as counsel of the adversary, to plead his cause, in legal proceedings:(β).cum contra dicturus Hortensius esset,
would speak on the other side, Cic. Quint. 24, 77:hoc... contra dicente Cotta judicatum est,
id. Caecin. 33, 97:dixisse ut contra nemo videretur,
id. Brut. 53, 198: ut contra Crassus... exorsus est, began on the other side, id. ib. § 197.—Hence: qui contra dicit, the adversary or counsel of the adversary:contra autem qui dicet, similitudinem infirmare debebit,
Cic. Inv. 2, 50, 151; id. Part. Or. 21, 108.—In the same sense: agens contra: si nos... impares agentium contra ingeniis dixerimus, that we are unequal to the talents of our adversary's counsel, [p. 453] Quint. 4, 1, 8.—To make charges against (rare):(γ).si qui contra vellet dicere, usurum esse eum suo testimonio,
Cic. Clu. 48, 134:qua ratione nemo neque tum item fecerit, neque nunc contra dicat,
id. Quint. 29, 88; so,contra disputare, of objections to or against a witness: nihil contra disputabo priusquam dixerit,
id. Fl. 21, 51.—In gen., to speak on the other side of a question:(δ).fiebat autem ita, ut cum is qui audire vellet dixisset quid sibi videretur, tum ego contra dicerem,
Cic. Tusc. 1, 4, 8; id. Fin. 2, 1, 2; so,contra disputare and contra scribere,
id. Or. 1, 19, 85; Vitr. 3, 1, 6; Quint. 2, 17, 13; Dig. 9, 2, 21, § 1.—Hence: qui contra dicunt or disputant, the opponents:nec qui contra dicunt causam difficilem repellunt,
Cic. Fin. 3, 1, 2:ad coarguendos qui contra disputant,
to refule his opponents, Quint. 2, 15, 26.—To oppose or object to a proposition, motion, or petition:(ε). (ζ).quam palam principes dixerunt contra!
protested against it, Cic. Verr. 2, 5, 16, § 41; Caes. B. C. 1, 32; Cic. Clu. 47, 130.—With pugnare:cum decerneretur frequenti senatu, contra pugnante Pisone, etc.,
Cic. Att. 1, 14, 5:filius ejus incolumitatem optat: contradicit pater,
the father objects, Quint. 9, 2, 85; 9, 2, 83; Plin. ap. Gell. 9, 16, 5; Cic. Dom. 33, 87:contradicente nullo,
Suet. Caes. 20; Dig. 3, 3, 15.—Abl. absol. impers.:b.explorandum videtur an etiam contradicto aliquando judicio consuetudo firmata sit,
whether the custom has been confirmed by judgment upon a judicial contest, Dig. 1, 3, 34.—With acc. neutr. pron., to object, to make or raise an objection, to reply; esp. in legal proceedings:c.ego enim, te disputante, quid contra dicerem meditabar,
Cic. N. D. 3, 1, 1:ut contra si quid dicere velit non audiatur,
id. Fin. 5, 10, 27:aiebat illum primo sane diu multa contra (i. e. dixisse), ad extremum autem, etc.,
id. Att. 2, 22, 2.— Hence: quod contra dicitur, or quae contra dicuntur, the objections:ut et id quod intenderemus confirmare, et id quod contra diceretur refellere (possemus),
refute the objections, Cic. de Or. 1, 20, 90:quia neque reprehendi quae contra dicuntur possunt, etc.,
id. ib. 2, 81, 331; id. Inv. 2, 44, 127; Quint. 1, 2, 17.—In the same sense, as subst.: contrā dicta, orum, n. plur.:seu proposita confirmamus, sive contra dicta dissolvimus,
or refute the objections, Quint. 4, prooem. 6.—With acc. and inf.:dicitur contra, nullum esse testamentum,
the objection is made that there is no testament, Cic. Agr. 2, 6, 42.—With dat., written in one word (post-Aug.).(α).To oppose a person by speaking against his views:(β).solitum se etiam Thraseae contradicere,
to oppose even Thrasea, Tac. H. 2, 91:tibi,
Suet. Aug. 54:Curioni...,
id. Rhet. 1. —Hence of answers and replies in law: quid si filium testatoris heres ejus prohibuit? Huic contradici potest: ergo pietatis, etc., he may be answered by this plea, etc., Dig. 11, 7, 14, § 13.—And of advisory answers opposed to one's legal views:volenti mihi ream adulterii postulare eam, etc., contradictum est,
my views were disapproved, rejected, Dig. 48, 5, 11, § 10.—To oppose an opinion, with dat. of the thing:(γ).cum plures tantum sententiis aliorum contradicerent,
opposed the opinions, Tac. H. 1, 39.—To object to a motion or petition, with dat. of the petitioner:(δ).patrem qui damnavit optat ne is torqueatur: pater ei contradicit,
the father objects, Quint. 9, 2, 81:cum ambienti ut legibus solveretur multi contradicerent,
Suet. Caes. 18; Dig. 40, 5, 14; 40, 12, 33.—With dat. of the petition:(ε).preces erant, sed quibus contradici non posset,
which could not be denied, Tac. H. 4, 46 fin.; Dig. 3, 1, 1, § 2.—To contest the validity of a law (rare):(ζ).quibus (legibus) contradici potest,
Quint. 7, 7, 4.—To contradict an assertion (very rare):d.pro certis autem habemus... cuicunque adversarius non contradicit,
Quint. 5, 10, 13.—With quin, to object:C.praetor Samnitibus respondit... nec contra dici quin amicitia de integro reconcilietur,
there was no objection to a reconciliation, Liv. 8, 2, 2.To one's disadvantage; mostly predic. with esse, unfavorable, adverse, damaging (post-Aug.;D.but cf. II. B. 2.): ut eum qui responsurus est vel tacere, vel etiam invitum id quod sit contra cogat fateri,
Quint. 7, 3, 14:cum verba (legis) contra sint,
id. 7, 1, 49:sed experimentum contra fuit,
unsuccessful, Tac. H. 2, 97 fin.:ubi fortuna contra fuit,
id. ib. 3, 18:si fortuna contra daret,
should be unfavorable, id. ib. 1, 65 fin.; id. A. 15, 13.Of logical opposition, with negative force.1.Of a direct contrast.a.Predicatively, with esse, fieri, etc., the contrary, the opposite:b.quod fieri totum contra manifesta docet res,
but experience teaches that just the contrary is true, Lucr. 3, 686; 4, 1088:in stultitia contra est,
with fools the reverse is true, Cic. Clu. 31, 84:in hac quidem re vereor ne etiam contra (i. e. sit),
id. Att. 12, 46; id. Off. 1, 15, 49:quod contra est,
Sall. J. 85, 21:quis non credat, etc.? Contra autem est,
Sen. Q. N. 3, 25, 12; id. Ep. 7, 3; Dig. 37, 4, 4:contra fore si, etc.,
ib. 34, 2, 39, § 2:immo forsitan et contra (i. e. erit),
ib. 41, 3, 49:ego contra puto (i. e. esse),
Plin. Ep. 1, 20, 7; Lampr. Alex. Sev. 25.—With evenire, accidere, sentire, scribere, habere, etc.:c.utrumque contra accidit: istic enim bellum est exortum, hic pax consecuta,
of both the contrary has happened, Cic. Fam. 12, 18, 2; so Dig. 38, 2, 51:id ego contra puto (sc.: faciendum esse),
id. Att. 10, 8, 2:contra evenit in iis morbis,
Sen. Ep. 52, 7; Plin. 2, 65, 65, § 163:ego contra sentio,
Sen. Clem. 1, 15, 5; Sedig. ap. Gell. 15, 24, 4; Dig. 40, 2, 25:Proculus contra (sc. sentit),
ib. 35, 2, 1, § 14; 33, 7, 25:licet Celsus contra scribat,
ib. 9, 2, 21, § 1: contra probatur, Gai Inst. 2, 78; Dig. 33, 7, 12, § 34.—Very rarely referring to a term in the same clause:cujus disparem mitioremque naturam contra interpretabatur,
interpreted in an opposite sense, misinterpreted, misunderstood, Tac. H. 4, 86 fin. —Referring to a word or phrase in the same predicate.(α).To an adverb, in an opposite manner, otherwise, differently, not, etc.:(β).nam ad summam totius rei pertinet, caute an contra demonstrata res sit,
Cic. de Or. 2, 81, 330: quod viriliter animoque fit, id, etc.;quod contra, id turpe,
id. Off. 1, 27, 94:sit sapienter usus aut contra,
Quint. 2, 5, 15:lactuca locis apricis optume autumno ponitur, mediterraneis aut frigidis contra ( = pessime),
Col. 11, 3, 25.—To a predicative adjective, not, the opposite, the reverse, etc.:(γ).ut aliae (res) probabiles videantur aliae contra,
improbable, Cic. Ac. 2, 32, 103; id. Off. 2, 2, 7:quid est quod me impediat ea quae probabilia mihi videantur sequi, quae contra, improbare,
id. ib. 2, 2, 8; id. Or. 2, 31, 135; Quint. 4, 2, 52.—To a verbal predicate:(δ).an frater fratri exsistat heres, an contra ( = annon),
Dig. 34, 5, 19.—To a subject infinitive:(ε).laudare testem vel contra pertinet ad momentum judiciorum,
praising or censuring a witness, Quint. 3, 7, 2.—To a clause, translated by not or by a repetition of the clause with a negative:(ζ).quae secundum naturam essent, ea sumenda et quadam aestimatione dignanda docebat, contraque contraria,
those that were not, not, Cic. Ac. 1, 10, 36: quod cuidam aut sapiens videor quod una non jerim, aut felix fuisse;mihi contra,
id. Att. 9, 12, 4: an credibile est, incestum cum filia commissum? Et contra, veneficum in noverca, adulterum in luxurioso? and incredible, etc., Quint. 5, 10, 19; so Dig. 9, 1, 2, § 1.—To an attributive genitive:2.Marius cognoscere quid boni utrisque or contra esset (i. e. mali),
Sall. J. 88, 2:verum de origine laudis contraque perspiciemus suo tempore (i. e. vituperationis),
Quint. 2, 4, 21:alii a propositione accusatoris contraque loci oriuntur,
the accuser and the accused, id. 7, 2, 31;so in several titles of the Digests, as Depositi vel contra, = actio depositi, vel contraria actio depositarii,
Dig. 16, 3 tit.; so ib. 16, 17, 1; 16, 13, 6; 16, 13, 7.—Reversing the relation of terms in the preceding sentence, the reverse, conversely, vice versa, etc.a.With its own predicate: saepe... corpus aegret, Cum tamen ex alia laetamur parte latenti;b.Et retro fit uti contra sit saepe vicissim, Cum miser ex animo laetatur corpore toto,
Lucr. 3, 108: illa altera argumentatio, quasi retro et contra, prius sumit, etc., ( proceeding), so to speak, backward and in inverted order, Cic. Part. Or. 13, 46: neque illud ignoro, etc.; sed non idem accidit contra, but the converse is not true, Quint. 8, 6, 3; Gell. 4, 2, 5: ut vocabula verbis, verba rursus adverbiis, nomina appositis et pronominibus essent priora. Nam fit contra quoque frequenter non indecore. for often, not inelegantly, the order is reversed, Quint. 9, 4, 24:quae etiam contra valent,
i. e. if the terms are reversed, id. 3, 7, 25; 9, 2, 49; 8, 6, 25; 9, 4, 72.—Belonging to the same predicate:E.ut quidque erit dicendum ita dicet, nec satura jejune, nec grandia minute, nec item contra,
Cic. Or. 36, 123:cum emtor venditori, vel contra, heres exstitit,
Dig. 35, 2, 48:in quibus patrium pro possessivo dicitur, vel contra,
Quint. 1, 5, 45; 5, 10, 71:junguntur autem aut ex nostro et peregrino, ut biclinium, aut contra, ut epitogium et Anticato,
id. 1, 5, 68:ut capras in montosis potius locis quam in herbidis (pascar), equas contra,
but with mares the reverse is the case, Varr. R. R. 2, 1, 16:itaque ille dicere melius quam praecipere, nos contra fortasse possumus,
Cic. Or. 42, 143:qua collegi solent ex his quae faciunt ea quae faciuntur, aut contra,
or vice versa, Quint. 5, 10, 80; Dig. 14, 1, 1, § 12; 48, 5, 23, § 4.In logical antithesis of clauses with a merely rhet. force, on the contrary, on the other hand, vice versa; sometimes almost = sed or autem (freq.).1.In independent clauses.a.Opposing persons or parties: fortunam insanam esse... perhibent philosophi... Sunt autem alii philosophi qui contra Fortunam negant ullam exstare, Pac. ap. Auct. Her. 2, 23, 36 (Trag. Rel. v. 372 Rib.); Caecil. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 68; Varr. R. R. 1, 8, 1:b.ego etiam quae tu sine Verre commisisti Verri crimini daturus sum... Tu, contra, ne quae ille quidem fecit, obicies,
Cic. Div. in Caecil. 11, 35:ego contra ostendo, non modo nihil fecisse Sex. Roscium, sed, etc.,
id. Rosc. Am. 29, 79; id. Phil. 8, 3, 8; id. Off. 1, 30, 108; id. Fin. 5, 22, 62:in Italia bellum gerimus, in sede ac solo nostro... Hannibal contra in aliena, in hostili est terra,
Liv. 22, 39, 13; 21, 50, 2; 3, 15, 2; 6, 7, 4; 9, 35, 4 et saep.; Nep. Alcib. 8, 1; Vell. 2, 31, 4; Sen. Ep. 9, 14; id. Ira, 2, 33, 6; Plin. 35, 10, 37, § 113; Tac. H. 3, 84; 3, 57; Suet. Tib. 2; id. Vit. 2; Just. 2, 1, 10; 8, 4, 11:contra mercator, navim jactantibus austris Militia est potior?
Hor. S. 1, 1, 6; 1, 2, 30; 1, 3, 27; Prop. 2, 1, 45; 2, 23, 13 (3, 17, 3); Sen. Hippol. 214;so with versa vice: barbarae gentes (Alexandrum) non ut hostem, sed ut parentem luxerunt... Contra Macedones versa vice non ut civem, sed ut hostem amissum gaudebant,
Just. 13, 1, 7.—Introducing a secondary or parallel opposition of thought: in loco umidiore far potius serunt quam triticum;2.contra in aridiore hordeum potius quam far,
Varr. R. R. 1, 9, 4; 1, 1, 47: si nihil esset quod inane vocaret, Omne foret solidum;nisi contra corpora certe Essent, etc., Omne quod est spatium vacuum constaret inane,
Lucr. 1, 521; 4, 348; cf.:justa omnia decora sunt, injusta contra, ut turpia, sic indecora,
Cic. Off. 1, 27, 94; id. N. D. 2, 15, 41; id. de Or. 3, 33, 136; id. Quint. 30, 93: id. Off. 3, 21, 84; id. Leg. 2, 1, 2: facilem esse rem... si modo unum omnes sentiant; contra in dissensione nullam se salutem perspicere, Caes. B. G, 5, 31; Liv. 25, 30, 3; Sen. Ben. 1, 5, 2; Plin. 12, 19, 42, § 92; 11, 14, 14, § 35; Suet. Caes. 73; Gell. 1, 4, 5:si male rem gerere insani est, contra bene, sani,
Hor. S. 2, 3, 74.—In opposition to a dependent clause:3.ut hi miseri, sic contra illi beati quos, etc.,
Cic. Tusc. 5, 6, 16; so id. de Or. 1, 45, 198; Quint. 9, 3, 39:cui ego rei tantum abest ut impedimento sim, ut contra te M. Manli adhorter, etc.,
Liv. 6, 15, 5; 6, 31, 4:cum virtus adeo neminem spe ac pollicitatione corrumpat, ut contra in se inpendere jubeat, ac, etc.,
Sen. Ben. 4, 1, 2: aut igitur negemus quidquam ratione confici, cum contra nihil sine ratione recte fieri possit, aut, etc., whereas on the contrary, etc., Cic. Tusc. 4, 38, 84; cf.:at contra,
Lucr. 2, 392.—With co-ordinate conjunctions.a.Copulative, et contra or contraque (never with ac or atque); also nec contra (rare), and on the other hand.(α).With reference to a reason or conclusion, after nam, enim, cum, or itaque: nam et ratione uti... omnique in re quid sit veri videre et tueri decet, contraque falli [p. 454]... tam dedecet quam, etc., Cic. Off. 1, 27, 94:(β).malus est enim custos... metus, contraque benevolentia fidelis,
id. ib. 2, 7, 23:cum reficiat animos varietas ipsa, contraque sit aliquanto difficilius in labore uno perseverare,
Quint. 1, 12, 4; 3, 8, 32; 8, 6, 20:itaque in probris maxime in promptu est, si quid tale dici potest, etc. Contraque in laudibus, etc.,
Cic. Off. 1, 18, 61; cf. Suet. Calig. 51; so with nec:nam nec comoedia cothurnis assurgit, nec contra tragoedia socculo ingreditur,
Quint. 10, 2, 22.—With contrasted examples or illustrations, often after ut or sic:(γ).audivi ex majoribus natu, hoc idem fuisse in P. Scipione Nasica, contraque patrem ejus... nullam comitatem habuisse sermonis,
Cic. Off. 1, 30, 109:ut suspitionibus credi oportere, et contra suspitionibus credi non oportere,
id. Inv. 2, 15, 48; Quint. 8, 4, 1; 5, 10, 48; 9, 3, 7; 9, 4, 52; 11, 1, 14; Sen. Ep. 82, 14; Dig. 17, 1, 22, § 4.—With contrasted actions, assumptions, etc.:(δ).atque utinam qui ubique sunt propugnatores hujus imperii possent in hanc civitatem venire, et contra oppugnatores rei publicae de civitate exterminari!
Cic. Balb. 22, 51:domo pignori data, et area ejus tenebitur... et contra jus soli sequitur aedificium,
Dig. 13, 7, 21:equo et asina genitos mares, hinnos antiqui vocabant: contraque mulos quos asini et equae generassent,
Plin. 8, 44, 69, § 17: ceterum potest ex lege quidem esse judicium, sed legitimum non esse, et contra ex lege non esse, sed legitimum esse, Gai Inst. 4, 109; Plin. 2, 65, 65, § 161; 35, 15, 5, § 183.—After a negative clause, affirming the opposite idea, et contra or contraque, but on the contrary:b.in quo (consulatu) ego imperavi nihil, et contra patribus conscriptis et bonis omnibus parui,
Cic. Sull. 7, 21:nunc vero cum ne pulsus quidem ita sim ut superare non possim, contraque a populo Romano semper sim defensus, etc.,
id. Dom. 33, 88; id. Fin. 2, 17, 55; id. Marcell. 6, 20; so,et contra,
Suet. Tit. 7.—With adversative conjunctions, at contra, sed contra, contra autem, contra vero (not verum contra, nor contra tamen).(α).At contra (freq.), merely a strengthened contra (v. 1. supra): huc accedit uti mellis lactisque liquores Jucundo sensu linguae tractentur in ore;(β).At contra taetri absinthi natura... foedo pertorqueat ora sapore,
Lucr. 2, 400:cogunt,
id. 2, 74; 1, 366; 2, 235 et saep.: nos qui domi sumus, tibi beati videmur;at contra nobis tu quidem... prae nobis beatus,
Cic. Fam. 4, 4, 2; id. Tusc. 1, 3, 5; id. Rosc. Am. 45, 131; id. Verr. 2, 5, 26, § 66; Sall. J. 36, 2; 4, 7; 15, 3; id. C. 12, 5:ideo siccas aiunt Aethiopiae solitudines... At contra constat Germaniam abundare rivis,
Sen. Q. N. 3, 6, 2; 1, 3, 1; id. Ep. 100, 7; Plin. 7, 53, 54, § 186; Suet. Galb. 15; Tac. A. 4, 28.—Sed contra, after a negative sentence (class.):(γ).non quo acui ingenia adulescentium nollem, sed contra ingenia obtundi nolui,
Cic. de Or. 3, 24, 93; id. Att. 9, 15, 3; id. Ac. 1, 10, 35; id. Fl. 11, 26:arma populi Romani non liberis servitutem, sed contra servientibus libertatem adferre,
Liv. 45, 18, 1:tu ne cede malis, sed contra audentior ito,
Verg. A. 6, 95; Plin. Ep. 1, 10, 12.—PostAug. also without a preceding negation:obiisse nostro Laium scelere autumant superi inferique: sed animus contra innocens... negat,
Sen. Oedip. 765; Symm. Ep. 6, 81.—Contra autem (rare;(δ).in Cic. only where different subjects have contrasted predicates in dependent clauses): quia pacis est insigne toga, contra autem arma tumultus atque belli,
Cic. Pis. 30, 73.—In later writers = contra alone:sub septemtrione aedificia... conversa ad calidas partes oportere fieri videntur. Contra autem sub impetu solis meridiani regionibus conversa ad septemtrionem... sunt facienda,
Vitr. 6, 1, 2; Gell. 14, 2, 19; Dig. 7, 1, 25, § 3; 34, 3, 25.—Contra vero (very rare;(ε).not in Cic.), used for contra: contra vero quercus infinitam habet aeternitatem,
Vitr. 2, 9, 8; 6, 1, 3; Cels. 3, 6 fin. —Atqui contra, App. Mag. p. 287, 24.—c.With disjunctive conjunctions, aut contra, vel contra, seu contra, or on the contrary, or conversely (always without change of subject).(α).Aut contra:(β).num aut scriptum neget, aut contra factum infitietur?
Cic. Part. Or. 38, 133: quae (mens) aut languescit... aut contra tumescit, etc., Quint. 1, 2, 18:si imbres defuere, aut contra abundavere,
Plin. 17, 24, 37, § 228.—Vel contra:(γ).hinc enim quaestiones oriuntur: Injuriam fecisti, sed quia magistratus, majestatis actio est? Vel contra: Licuit... quia magistratus?
Quint. 5, 10, 40; 9, 4, 96; Suet. Galb. 3; Dig. 35, 2, 56, § 4; 8, 4, 6.—Seu contra:d.seu tristis veniam, seu contra laetus amicis,
Prop. 1, 11, 25.—With causal conjunctions, nam contra (very rare;4.never contra enim): falso queritur de natura sua genus humanum quod, etc. Nam contra, reputando, neque majus aliud, neque praestabilius invenies,
Sall. J. 1, 1; Quint. 1, 1, 1; 9, 2, 23. —In late Lat., e contra (also one word, ēcontrā) = contra,(α).In the meaning, the contrary (D. 1.):(β).aliis vero econtra videtur,
Hier. Ep. 12.—Et econtra = et contra (E. 3. a.):5.honestiorum provectu et econtra suppliciis,
Aur. Vict. Caes. 39, 45.—For quod contra, v. II. E. 1. c.—With emphatic particles.a.Quin contra, nay on the contrary, opposing an affirmative sentence to a preceding negative statement (quin etiam amplifies without opposition; sed contra opposes without amplification; quin contra both opposes and amplifies);b.not before Livy: num qui enim socordius rempublicam administrari post Calvi tribunatum... quam? etc. Quin contra patricios aliquot damnatos... neminem plebeium,
Liv. 6, 37, 8; 31, 31, 9; 35, 26, 10; 37, 15, 3.—Immo contra (post-Aug.).(α).= no, on the contrary, refuting opinions, after questions and in the form of a dialogue:(β).existimas nunc me detrahere tibi multas voluptates?... Immo contra, nolo tibi umquam deesse laetitiam,
Sen. Ep. 23, 3; Dig. 33, 7, 5; 33, 7, 29.—= sed contra, but on the contrary:c.proinde ne submiseris te, immo contra fige stabilem gradum,
Sen. Cons. Marc. 5, 6; id. Cons. Polyb. 15, 2; cf. prep.:immo contra ea,
Liv. 41, 24, 8; cf. II. E. 1. b. infra.—Item contra = an emphatic et contra (very rare):F.quoniam... beate vivere alii in alio, vos in voluptate ponitis, item contra miseriam in dolore, etc.,
Cic. Fin. 2, 27, 86; cf. I. A. 3. g supra.With a comparative clause introduced by ac, atque, or quam, representing a logical or moral opposition (contra atque debuit = non ita ut debuit; cf. Cic. Or. 3, 19, 70); cf. prep., II. C. 3. g, and II. E. 2. infra.1.Of logical opposition, contrary to, different from, otherwise than; in the best prose only with atque or ac.(α).With atque:(β).item, contra atque apud nos, fieri ad Elephantinem ut neque ficus neque vites amittant folia,
Varr. R. R. 1, 7, 6:simulacrum Jovis, contra atque ante fuerat, ad orientem convertere,
Cic. Cat. 3, 8, 20; id. Sull. 24, 69:judicium suscepturos contra atque omnis Italia populusque Romanus judicavisset,
Caes. B. C. 3, 12; id. B. G. 4, 13; Plin. 12, 19, 43, § 95.—With ac:(γ).itaque contra est ac dicitis,
Cic. Fin. 4, 15, 41:vides, omnia fere contra ac dicta sint evenisse,
id. Div. 2, 24, 53; so id. Verr. 2, 4, 6, § 11; id. Or. 40, 137:cum contra ac Deiotarus sensit victoria belli judicaret,
id. Phil. 11, 13, 34:Petreius ubi videt, Catilinam, contra ac ratus erat, magna vi tendere, etc.,
Sall. C. 60, 5.—With ac and atque:(δ).si denique aliquid non contra ac liceret factum diceretur, sed contra atque oporteret,
Cic. Balb. 3, 7.—With quam (post-Aug.):2.cui contra quam proposuerat aliqua cesserunt,
Sen. Ira, 3, 6, 5; Plin. 10, 53, 74, § 149; 11, 21, 24, § 72; Gell. 6 (7), 8, 6:contra quam licet,
id. 1, 3, 19; Sil. 15, 107.—Of moral opposition of acts contrary to rules and principles (cf. II. 3. g infra); so always with quam:II.mater Aviti, generi sui, contra quam fas erat, amore capta,
contrary to the divine law, Cic. Clu. 5, 12:ut senatus, contra quam ipse censuisset, ad vestitum rediret,
contrary to its own resolution, id. Pis. 8, 18:contra quam ista causa postulasset,
id. Caecin. 24, 67:contra quam sanctum legibus est,
Liv. 30, 19, 9; Cic. Leg. 2, 5, 11; id. Q. Fr. 1, 1, 1, § 2; id. Dom. 46, 122:contraque faciunt quam polliceri videntur,
Auct. Her. 4, 3, 6; Cic. de Or. 2, 20, 86.Prep. with acc., before, against, facing, towards, opposite to, contrary to (acc. to many scholars not ante-class.; cf. Hand, Turs. II. p. 108; but found Plaut. Ps. 1, 2, 24 Fleck., a line omitted by Lorenz as a gloss; id. Pers. 1, 1, 13 Ritschl; Att. ap. Non. p. 469, 15, or Trag. Rel. v. 476 Rib.; cf. also Plaut. Poen. 5, 6, 18; Cato, R. R. 18, 1, and v. I. A. 1. a. b, and I. A. 1. b. a supra).A.Local uses.1.Opposite, over against, facing.a.Of countries and places (mostly of those separated by water;b.adversus and e regione mostly of places opposite by land): insulae natura triquetra, cujus unum latus est contra Galliam,
Caes. B. G. 5, 13; 3, 9; 4, 20:ad insulam quae est contra Massiliam,
id. B. C. 1, 56; 3, 23:Rhodios, pacatis contra insulam suam terris, etc.,
Liv. 37, 15, 7; 3, 26, 8:Carthago Italiam contra,
Verg. A. 1, 13; 5, 124; Ov. M. 14, 17:insulae quae contra Tauri promuntorium inopportune navigantibus objacent, Chelidoniae nominantur,
Mel. 2, 7; Plin. 3, 26, 30, § 151; 6, 28, 32, § 152; 5, 7, 7, § 41; Tac. A. 3, 1; id. H. 2, 17.—Of the heavenly bodies:c.donique (luna) eum (sc. solem) contra pleno bene lumine fulsit,
Lucr. 5, 708:contra Volucris rostrum posita est Lyra,
Vitr. 9, 4, 5; Sen. Q. N. 1, 5, 9; 1, 8, 3; Plin. 2, 31, 31, § 99; 5, 10, 10, § 56.—So, tertium (latus Britanniae) est contra septem triones, opposite ( facing); hence, contra meridiem and contra ortus (instead of ad or adversus meridiem, etc.), facing the south and east, Plin. 6, 24, 24, § 85; 17, 2, 2, § 22. —So of a person standing in the sunlight:cum minima umbra (i. e. a sole) contra medium fiet hominem,
Plin. 18, 33, 76, § 327; cf.:contra mediam faciem meridies erit,
id. 18, 33, 76, § 326.—Of opposite ends of a line.(α).Of the diameter of the earth: esse e regione nobis e contraria parte terrae qui adversis vestigiis stent contra nostra vestigia, quos antipodas vocatis, Cic. Ac. 2, 39, 123.—(β).Of a line drawn:d.contra autem E littera I erit ubi secat circinationem linea,
opposite the point E will be the letter I, Vitr. 9, 7, 4.—Of buildings, etc.:e.contra hoc aviarium est aliud minus in quo quae mortuae sunt aves curator servare solet,
Varr. R. R. 3, 5, 5; Vitr. 5, 6, 3; 3, 5, 15:(statuam) quae fuerit contra Jovis Statoris aedem in vestibulo Superbi domus,
Plin. 34, 6, 13, § 29:contra medium fere porticum diaeta paulum recedit,
Plin. Ep. 5, 6, 20; 2, 17, 5; Suet. Aug. 44.—Of places on the human body:2.id quod contra stomachum est,
Cels. 4, 5 (4, 12 med.); 7, 7;4, 20 (13).—Of the direction of the intestines, etc.: ea... contra medium alvum orsa,
Cels. 4, 1 fin. —Of actions, opposite, towards, against, facing (syn.:a.adversus, ad, e regione,
Caes. B. G. 7, 61).In gen.:b.quamvis subito... quamque Rem contra speculum ponas, apparet imago,
Lucr. 4, 156: Democritus... clipeum constituit contra exortum Hyperionis, Laber. ap. Gell. 10, 17, 4:et contra magnum potes hos (i.e. oculos) attollere solem, Nec tremis...?
Prop. 1, 15, 37; Col. 7, 3, 8:rex constiterat contra pedites,
Curt. 10, 9, 13; 9, 5, 1:ne contra septentrionem paveris,
Plin. 18, 33, 76, § 330; 28, 6, 19, § 69:contra solem varie refulgens,
placed in the sun, id. 37, 10, 63, § 173; 10, 54, 75, § 151; 37, 6, 22, § 83;37, 7, 25, § 95: cum terrestres volucres contra aquam clangores dabunt,
id. 18, 35, 87, § 363; 19, 8, 39, § 131.—Dependent on verbs of motion (very rare without the idea of hostility):c.(Dinocrates) incessit contra tribunal regis jus dicentis,
towards, Vitr. 2, praef. 1.—So trop., of actions done for a purpose:lege Cornelia de sicariis tenetur qui, cum in magistratu esset, eorum quid fecerit contra hominis necem quod legibus permissum non sit,
Dig. 48, 8, 4.—Appositively, with the predicate: (elephanti) tanta narratur clementia contra minus validos, ut, etc., if fronting weaker animals, if brought in contact with them (not to be connected with clementia), Plin. 8, 7, 7, § 23.—Similarly: dum... fidens non est contra feram, if fronting the animal (not dependent on fidens), Plin. 8, 16, 21, § 57.—d.Against an opposing action, etc.:e.contra vim atque impetum fluminis conversa,
Caes. B. G. 4, 17, 5:cum plateae contra directos ventos erunt conformatae,
Vitr. 1, 6, 8:ut contra ventum gregem pascamus,
Col. 7, 3, 12; Sen. Q. N. 2, 31, 2; Plin. 29, 3, 12, § 52; 17, 2, 2, § 21; 8, 16, 21, § 54:contra fluminum impetus aggeribus,
id. 35, 14, 48, § 169:capite in sole contra pilum peruncto,
id. 27, 4, 5, § 17; 18, 35, 88, § 364; Varr. ap. Plin. 7, 20, 19, § 83; Sil. 14, 352; Dig. 9, 2, 29, § 4. [p. 455] — Trop.:contra fortunam tenendus est cursus,
Sen. Prov. 5, 9.—Prov.:contra stimulum calces,
kick against the pricks, Isid. Orig. 1, 36, 28 (al. calcitres); cf. Amm. 18, 5, 1.—Of local actions with hostile intent.(α).Lit.:(β).quae vis Coclitem contra omnes hostium copias tenuit?
Cic. Par. 1, 2, 12:Pompeium Cartejae receptum scribis: jam igitur contra hunc exercitum (sc. constitit),
id. Att. 15, 20, 3:pertimescam, credo, ne mihi non liceat contra vos in contione consistere,
to face you, id. Agr. 1, 8, 25; Lepidus ap. Cic. Fam. 10, 34, 1; Caes. B. C. 1, 26:a fronte contra hostem pedum quindecim fossam fieri jussit,
id. ib. 1, 41; 1, 42; id. B. G. 7, 62:Tullus adversus Veientem hostem derigit suos: Albanos contra legionem Fidenatium collocat,
Liv. 1, 27, 5; 24, 41, 5; 38, 4, 5; Verg. A. 12, 279; Front. Strat. 2, 2, 13; 2, 3, 17.—Appositively, with a local verb understood:terribilis haec contra fugientes belua est, fugax contra insequentes,
i. e. if fronting, if placed opposite, Plin. 8, 25, 38, § 92.—Trop.:f.castra sunt in Italia contra populum Romanum in Etruriae faucibus collocata,
Cic. Cat. 1, 2, 5; id. Mil. 1, 2; Quint. 7, 7, 5:tum contra hanc Romam illa altera Roma quaeretur,
will be as a rival against this Rome, Cic. Agr. 2, 22, 86:cui rationi contra homines barbaros atque imperitos locus fuisset, hac ne ipsum quidem sperare, etc.,
Caes. B. G. 1, 40:(Cicero) plerumque contra inimicos atque obtrectatores plus vindicat sibi,
when fronting adversaries, Quint. 11, 1, 23.—In partic.(α).Stare contra aliquem (opp. stare ab aliquo); usu. implying hostility; mostly trop., to stand against, to be arrayed against, to face, oppose:(β).quod contra hoc exemplum nulla staret eorum ratio,
Auct. Her. 4, 5, 7:contra populi studium,
Cic. Brut. 34, 126:contra civium perditorum... dementiam a senatu et a bonorum causa,
id. ib. 79, 273; so,a mendacio contra veritatem,
id. Inv. 1, 3, 4:contra cives in acie,
id. Att. 16, 11, 2:et adversi contra stetit ora juvenci,
opposite, Verg. A. 5, 477; 5, 414:haec enim (ratio) sola... stat contra fortunam,
Sen. Ep. 14, 4, 2: contra leonem etiam stetit, fronted, i. e. hunted, Spart. Carac. 5 fin. —Contra aliquem ire:3.aut saevos Libyae contra ire leones,
Stat. Th. 9, 16.— Trop.:uti contra injurias armati eatis,
Sall. J. 31, 6:interritus (sapiens) et contra illa (mala) ibit et inter illa,
Sen. Ep. 59, 8; cf.: contra venire, II. B. 1. c. b infra, and v. also II. B. 2. b. and II. B. 1. b. infra.—Transf.,a.To persons placed together for comparison:b.C. vero Caesar, si foro tantum vacasset, non alius ex nostris contra Ciceronem nominaretur,
Quint. 10, 1, 114:CORONATO CONTRA OMNES SCAENICOS,
Inscr. Grut. p. 331, n. 4.—To things compared, as if weighed against each other as to their value, strength, etc.(α).Lit. (very rare):(β).quamcunque vis rem expende, et contra aquam statue... Si gravior est, leviorem rem... feret, etc.,
Sen. Q. N. 3, 25, 5.—Prop.:c.cujus (i. e. generis humani) causa videtur cuncta alia genuisse natura, magna saeva mercede contra tanta sua munera,
Plin. 7, 1, 1, § 1:qui amicus esse coepit quia expedit, placebit ei aliquod pretium contra amicitiam,
Sen. Ep. 9, 9:numquam ulli fortiores cives fuerunt quam qui ausi sunt eum contra tantas opes ejus... condemnare,
Cic. Fam. 7, 2, 3:tantum studium bonorum in me exstitisse, contra incredibilem contentionem clarissimi et potentissimi viri,
id. ib. 7, 2, 2; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 3:nomen prorogans nostrum et memoriam extendens contra brevitatem aevi,
as a compensation for, Plin. 2, 63, 63, § 154.—So esp., valere contra, to weigh against, counterbalance, avail or prevail against: non vereor ne meae vitae modestia parum valitura sit contra falsos rumores, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 8:(illa facta) pro periculo potius quam contra salutem valere debere,
Cic. Part. Or. 35, 120; id. Off. 3, 29, 104:contrane lucrum nil valere Pauperis ingenium?
Hor. Epod. 11, 11; Sen. Ben. 4, 15, 1; id. Cons. Helv. 5, 5; so,robur habere contra: si contra unamquamlibet partem fortunae satis tibi roboris est,
id. ib. 13, 2;so of counterchecks: in Creta decem qui cosmoe vocantur, ut contra consulare imperium tribuni plebis, sic illi contra vim regiam constituti,
Cic. Rep. 2, 33, 58.—Of antidotes: cimicum natura contra serpentium morsus valere dicitur, item contra venena omnia, Plin. 29, 4, 17, § 61.—Hence,Colloq., aliquid contra aurum est, something is worth gold, is superb, both predicatively and attributively (cf.: auro contra, I. A. 2. supra): hujusce pomaria in summa Sacra Via ubi poma veneunt, contra aurum imago, a spectacle for gold, i. e. a magnificent sight, Varr. R. R. 1, 2, 10 MSS. (al. aliter):d.numcubi hic vides citrum... num quod emblema aut lithostratum? quae illic omnia contra aurum,
superb, id. ib. 3, 2, 4 MSS. (Schneid. omits aurum, ex conj.):oneravi vinum, et tunc erat contra aurum,
Petr. 7, 6.—Transf., of replies, with aiebat, inquit, etc.; both in friendly and inimical sense; esp., contra ea, contra haec, = the adv. contra:B.contra ea Titurius sero facturos clamitabat, etc.,
Caes. B. G. 5, 29:contra ea Verginius unum Ap. Claudium et legum expertem et, etc., aiebat,
Liv. 3, 57, 1; 24, 45, 4:quae contra breviter fata est vates,
Verg. A. 6, 398:contra quod disertus Tu impie fecisti inquit, etc.,
Quint. 7, 1, 53 (cf.: contra ea, II. E. 1. infra).Denoting hostility or disadvantage.1.With verbs of hostile action.a.Of physical exertion:b.pugnavere et tertio consulatu ejus viginti (elephanti) contra pedites quingentos,
Plin. 8, 7, 7, § 22:proelium Afri contra Aegyptios primi fecere fustibus,
id. 7, 56, 57, § 200; 8, 40, 61, § 142. —Referring to warfare (usu. adversus), bellum gerere (rarely for cum or adversus; but contra patriam, contra aras, etc., not cum patria, etc.; cf.c.bellum, II. A. 1. e.): a quo prohibitos esse vos contra Caesarem gerere bellum (opp. pro),
Cic. Lig. 8, 25; id. Phil. 5, 10, 27; Liv. Ep. 129.—With bellum suscipere:contra Antonium,
Cic. Phil. 8, 2, 5; so,contra patriam,
id. Sull. 20, 58:pugnare contra patriam,
id. ib. 25, 70:contra conjuges et liberos,
Sen. Ben. 5, 15, 5:armatum esse contra populum Romanum,
Cic. Prov. Cons. 13, 32.—With arma ferre (freq.), Cic. Phil. 2, 29, 72; 13, 21, 47; Liv. 28, 28, 15; Nep. Att. 4, 2; Tib. 1, 6, 30; Ov. M. 4, 609; 13, 269; id. P. 1, 1, 26.—With arma sumere or capere, Cic. Rab. Perd. 6, 19; id. Phil. 4, 1, 2; 4, 3, 7:armis contendere contra,
Caes. B. G. 2, 13:arma alicui dare (trop.),
Cic. Phil. 2, 21, 53:aciem instruere (trop.),
Liv. 25, 4, 4:exercitum comparare,
Cic. Phil. 3, 6, 14; 4, 1, 2:exercitum instruere,
id. Cat. 2, 11, 24:exercitum ducere and adducere,
id. Phil. 4, 2, 5; 3, 4, 11:exercitum contra Philippum mittere,
id. Inv. 1, 12, 17:naves ducere contra,
Hor. Epod. 4, 19:ducere contra hostes,
Liv. 1, 27, 4:florem Italiae educere contra,
Cic. Cat. 2, 11, 24:proficisci contra,
to march against, Liv. 1, 11, 3; 8, 2, 5:auxilium ferre Rutulis contra Latinos,
Plin. 14, 12, 14, § 88:juvare aliquem contra,
Caes. B. C. 1, 35:consilium inire contra Sequanos,
to take hostile measures against, id. B. G. 6, 12.—Of legal contention (more freq. adversus, except with verbs of saying).(α).In gen., with agere or causam agere, to act as counsel against a party or his attorney:(β).cum agerem contra hominem disertissimum nostrae civitatis,
Cic. Caecin. 33, 97; id. Brut. 63, 226; Sen. Ben. 4, 15, 3; Quint. 11, 1, 59.—Causam recipere or suscipere contra, to accept a retainer against:(causam) quam receperam contra pueros Octavios,
Cic. Att. 13, 49, 1; Quint. 6, 1, 12; Plin. Ep. 4, 17, 1.—Adesse alicui contra, to appear, act as one's counsel against:rogavit me Caecilius ut adessem contra Satrium,
Cic. Att. 1, 1, 3; Plin. Ep. 1, 7, 5 al.; cf.:esse contra,
id. ib. 1, 18, 3.— Trop.: conquesturus venit;at contra se adfuit et satisfacienti satisfecit,
Sen. Fragm. Amic. 14, 1, 89:causam defendere contra,
against the accuser, Cic. de Or. 1, 39, 178:statuere contra aliquem (sc. causam),
to establish a case against an adversary, id. Or. 10, 34:actio competit contra,
Dig. 49, 14, 41:querelam instituere contra,
ib. 5, 2, 21, § 1:bonorum possessionem petere contra,
ib. 5, 2, 23:jus obtinere contra,
Cic. Quint. 9, 34:pugnare contra,
to struggle against the accuser, id. Sull. 17, 49; id. Verr. 1, 11, 33:id quod mihi contra illos datum est,
i. e. a local advantage over, id. Tull. 14, 33:judicare contra aliquem,
id. Fl. 20, 48; Dig. 21, 2, 55; 5, 2, 14; Just. Inst. 4, 17, 2:pronuntiare contra,
Paul. Sent. 5, 34, 2: dare sententiam contra, Dig. 21, 2, 56, § 1:decernere contra,
Cic. Fl. 31, 76:appellare contra aliquem,
Dig. 49, 1, 3; 49, 5, 6; cf.:contra sententiam,
Cod. Just. 7, 62, 32, § 2.—Sentire contra aliquem, to have an opinion unfavorable to:cur vos (cum) aliquid contra me sentire dicatis, etc.,
Cic. Caecin. 27, 79.—Venire contra aliquem, to appear as counsel for one's adversary:(γ).quid tu, Saturi, qui contra hunc venis, existimas aliter?
Cic. Rosc. Com. 6, 18; id. Mur. 4, 9; id. Phil. 8, 6, 18.—Venire contra rem alicujus, to give advice damaging one's interests:contra rem suam me venisse questus est,
Cic. Phil. 2, 2, 3.—With dicere and other verbs of saying. (aa) Of a lawyer pleading against a lawyer:d.ipse ille Mucius, quid in illa causa cum contra te diceret, attulit quod? etc.,
Cic. de Or. 1, 57, 244:cum ille contra me pro Sex. Naevio diceret,
id. Brut. 60, 2, 7; id. de Or. 2, 7, 30; id. Rosc. Am. 15, 45; id. Div. in Caecil. 14, 44; id. Planc. 2, 5; id. Brut. 26, 102; so,causam dicere,
id. Or. 2, 23, 98:causam perorare,
id. Quint. 24, 77.—(bb) Of a lawyer's pleading against the parties: dic mihi, M. Pinari, num si contra te dixero mihi male dicturus es? Servil. ap. Cic. de Or. 2, 65, 261; 3, 34, 138; 1, 14, 60; id. Or. 35, 123; Quint. 11, 1, 57; cf. with ellipsis of acc.:quorum alter pro Aufldia, contra dixit alter,
id. 10, 1, 22.—(ng) Of a party against a lawyer:si Gaditani contra me dicerent,
if the Gaditani were my adversaries, Cic. Balb. 17, 38.—(dd) Of witnesses and experts, and the pleadings against them:si decressent legationem quae contra istum diceret,
Cic. Verr. 2, 2, 4, § 12: contra testes dicere (opp. a testibus or pro testibus). Auct. Her. 2, 6, 9; Cic. de Or. 2, 27, 118 (cf.:testimonium in aliquem dicere,
id. Sull. 17, 48; Quint. 7, 4, 36):contra juris consultos dicere,
against their legal opinions, Cic. Caecin. 24, 69.—So of witnesses in scientific questions:contra testes dicendum est,
Sen. Q. N. 7, 16, 1.—(ee) Dicere or contendere aliquid contra aliquem, to maintain a point against:cum interrogamus adversarios... quid contra nos dici possit,
Auct. Her. 4, 23, 33:tamenne vereris ut possis hoc contra Hortensium contendere?
Cic. Quint. 25, 78. —Of literary adversaries, mostly with verbs of saying and writing:e.cum scriberem contra Epicurios,
Cic. Att. 13, 38, 1:contra Epicurum satis superque dictum est,
id. N. D. 2, 1, 2:contra Brutum,
id. Tusc. 5, 8, 21:contra Academiam,
id. Ac. 2, 19, 63; id. Fin. 1, 1, 2; 5, 8, 22; id. Tusc. 5, 11, 32; 5, 30, 84; id. Ac. 2, 4, 17:contra autem omnia disputatur a nostris,
id. Off. 2, 2, 8.—Of public and political adversaries (syn. adversus and in).(α).In gen.:(β).sentire contra,
Cic. Mil. 2, 5:pugnare contra bonos,
id. Sull. 25, 71:contra eos summa ope nitebatur nobilitas,
Sall. C. 38, 2; Cic. Sest. 19, 42; 52, 112:(tribuni) qui aut contra consulem, aut pro studio ejus pugnabant,
Liv. 39, 32, 12.—Of political speaking:f.cum (Cato) eo ipso anno contra Serv. Galbam ad populum summa contentione dixisset,
Cic. Brut. 20, 80; so id. Imp. Pomp. 17, 53; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 1.—Of hostile or criminal acts in gen. (syn.:2.adversus, in): inire consilia contra,
Cic. Rosc. Am. 38, 110; id. Cat. 1, 7, 18:manum comparare contra aliquem,
id. Sull. 24, 68:conjurationem facere,
id. ib. 4, 12:congredi,
id. Lig. 3, 9; Sall. J. 64, 4:aliquid contra imperatorem moliri,
Just. Inst. 4, 18, 3:nec dolor armasset contra sua viscera matrem,
against her own offspring Ov. R. Am. 59.—Facere contra (more freq. with abstr. objects; cf. II. C. 1. f. b infra): nunc te contra Caesarem facere summae stultitiae est, to take parts against, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 2:eae (res) contra nos ambae faciunt,
operate against us, id. Quint. 1, 1.—With verbs of saying, etc.:homo disertus non intellegit, eum quem contra dicit laudari a se?
Cic. Phil. 2, 8, 18; 2, 1, 2; 2, 21, 51; Sen. Ep. 15, 3, 70:epigramma quod contra quamdam Gelliam scripsit,
Lampr. Alex. Sev. 38:disputare contra deos, in two signif.: contra deum licet disputare liberius,
to accuse, reproach a god, Cic. N. D. 3, 31, 76; but: mala et impia consuetudo est contra deos disputandi, to reason against the gods, i. e. against their existence, id. ib. 2, 67, 168.—Predicatively, with esse (videri, etc.), against, injurious to, unfavorable, prejudicial, to one's disadvantage: ut [p. 456] ex senatusconsulto neque cujus intersit, neque contra quem sit intellegi possit, Cic. Mur. 32, 68; id. de Or. 3, 20, 75; 2, 74, 299; 2, 81, 330; id. Sull. 13, 39; Sen. Ben. 6, 31, 6:3.licentiam malis dare certe contra bonos est,
injurious to, Quint. 4, 2, 75:res contra nos est, of unfavorable chances in a lawsuit,
id. 4, 66, 1; 4, 2, 75; 5, 13, 32.—Often, contra aliquem = quod est contra aliquem, referring to indef. pronouns or adjectives:nihil contra me fecit odio mei = nihil quod esset contra me,
Cic. Har. Resp. 3, 5; id. Off. 3, 31, 112:quibus (temporibus) aliquid contra Caesarem Pompeio suaserim,
id. Phil. 2, 10, 24.—Added adverb. to the predicate, mostly referring to purpose, with hostile intent, for the purpose of some hostile act, in order to oppose, in opposition:4.Caesarine eam (provinciam) tradituri fuistis, an contra Caesarem retenturi?
or keep it against Caesar, Cic. Lig. 7, 23:sero enim resistimus ei quem per annos decem aluimus contra nos,
id. Att. 7, 5, 5:judicium illud pecunia esse temptatum non pro Cluentio, sed contra Cluentium,
id. Clu. 4, 9; id. Imp. Pomp. 17, 52; id. Ac. 2, 28, 92:cum quae facitis ejusmodi sint ut ea contra vosmet ipsos facere videamini,
id. Rosc. Am. 36, 104; Sen. Ep. 3, 7, 3: Curio se contra eum totum parat, i. e. to speak against him, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 10; Caes. B. C. 1, 85 ter; Sen. Q. N. 1, 7, 1; Plin. 16, 39, 74, § 192; Plin. Pan. 41.—So with the force of a temporal clause:fidem meam quam essent contra Massam Baebium experti,
in the suit against, Plin. Ep. 3, 4, 4.—Dependent on adjectives (rare):5.contra se ipse misericors,
to his own injury, Phaedr. 4, 18, 3:severissimus judex contra fures,
Lampr. Alex. Sev. 28.—With nouns.a.Acc. to 1. b.:b.ut quam maximae contra Hannibalem copiae sint,
Cic. Inv. 1, 12, 17; cf. Vell. 2, 76, 3.—Acc. to 1. c. and 1. e.; so esp., oratio contra (cf.: oratio in).(α).Oratio contra (never in), of an address against the counsel of a party or against the prosecutor:(β).quid in omni oratione Crassus vel apud centumviros contra Scaevolam, vel contra accusatorem Brutum, cum pro Cn. Plancio diceret?
Cic. de Or. 2, 54, 220; cf.:Cato pro se contra Cassium = in oratione contra,
Gell. 10, 15, 3; so,haec perpetua defensio contra Scaevolam,
Cic. de Or. 2, 54, 221:orationem illam egregiam quam (Aeschines) in Ctesiphontem contra Demosthenem dixerat,
id. ib. 3, 56, 213.—Of an address against the party, either in judicial or political affairs:c.unam orationem contra Gracchum reliquit,
Cic. Brut. 26, 99:(Demosthenis) oratio contra Leptinem... contra Aeschinem falsae legationis,
id. Or. 31, 111; Gell. 10, 24, 10; 10, 18, 91; Cic. Brut. 46, 169; Quint. 12, 10, 61; Cic. de Or. 2, 11, 45; id. Brut. 44, 164; Gell. 13, 25 (24), 15; cf. Quint. 4, 3, 13; 11, 2, 25.—Acc. to 1. f.:C.contra patres concitatio et seditio,
Cic. Brut. 14, 56.—Of animals:contra volpium genus communibus inimicitiis,
Plin. 10, 76, 96, § 207.With inanimate and abstract objects.1.Directly dependent on verbs (cf. B. 1.).a.Of physical or moral exertion:b.cum fulmina contra Tot paribus streperet clipeis,
Verg. A. 10, 567:pugnandum tamquam contra morbum, sic contra senectutem,
Cic. Sen. 11, 35:contra verum niti,
Sall. J. 35, 8:contra fortunam luctari,
Sen. Ben. 7, 15, 2; id. Brev. Vit. 10, 1; id. Ep. 78, 15; 99, 32; cf. Cic. Off. 1, 31, 110.—Of warfare (lit. and trop.):c.bellum contra aras, focos, vitam fortunasque gerere,
Cic. Phil. 3, 1, 1:bellum gerimus... contra arma verbis,
id. Fam. 12, 22, 1.—So of logical contradictions:artificis autem est invenire in actione adversarii quae semet ipsa pugnent,
Quint. 5, 13, 30.—Of legal contention.(α).Of the actions of the counsel or prosecutor: dicere, or perorare, agere contra aliquid, to plead against, contest something:(β).contra argumenta, rumores, tabulas, quaestiones (opp. ab argumentis, etc.),
Auct. Her. 2, 6, 9 sqq.; Cic. de Or. 2, 27, 118:contra ratiocinationem,
id. Inv. 2, 50, 153: contra scriptum dicere, to contest, controvert a written law or a document, id. ib. 2, 47, 138; 2, 48, 143; id. Brut. 39, 145; Quint. 7, 7, 1:contra caput dicere,
to plead against life, Cic. Quint. 13, 44 (cf.:servum in caput domini interrogare,
Paul. Sent. 1, 1, 34; 5, 16, 5 and 8; 5, 46, 3): contra libertatem agere, Dig. 40, 12, 26.—Pregn.:contra rerum naturam, contraque consuetudinem hominum dicere (opp. contra nos dicere),
Cic. Rosc. Am. 15, 45.—Of judicial decisions contradicting documents, etc.:(γ).contra tabulas judicare,
Cic. de Or. 2, 70, 281:contra testamentum,
Dig. 2, 17, § 1:contra sententiam dicere,
ib. 49, 8, 1, § 2.—Admittere aliquem contra bona, to admit a petition for bonorum possessio (cf.:d.inmittere in bona),
Dig. 38, 2, 3, § 6.—Of antagonism in literary and ethical questions.(α).To contend that something is false:(β).dicere, disputare, disserere contra opinionem or sententiam,
Cic. Tusc. 1, 4, 8; 5, 19, 55; id. de Or. 3, 18, 67; id. Fin. 5, 4, 10; id. Ac. 2, 18, 60; Sen. Ira, 1, 3, 3; id. Ep. 87, 5; 102, 5 (cf.:in sententiam dicere,
in support of an opinion, Caes. B. G. 1, 45):contra sensus dicere,
Cic. Ac. 2, 31, 101:contra rhetoricen dicere,
Quint. 2, 17, 40.—Of criticism, hostility to principles, etc.:(γ).contra Iliadem et Odysseam scribere,
Vitr. 7, praef. 8:contra quorum disciplinam ingenium ejus exarserat,
Cic. Tusc. 5, 29, 83.—Ethically:e.contra voluptatem dicere,
that pleasure is a moral evil, Cic. Fin. 5, 8, 21:contra mortem loqui,
that death is no evil, Sen. Ep. 82, 7;in both senses: contra vitia, pericula, fortunam, ambitionem,
id. ib. 100, 10:contra fortunam gloriari,
that fortune has no power over him, Cic. Tusc. 5, 9, 26; Sen. Ep. 26, 5.—Of public and political acts and speeches:f.contra potentiam accusatorum dicere,
Cic. Brut. 44, 164:contra legem dicere or verba facere,
id. Imp. Pomp. 15, 53; Liv. 34, 8, 1:rogationem ferre contra coloniam ( = contra legem de colonia deducenda),
Cic. Clu. 51, 140; Auct. Her. 1, 17, 21; Plin. 8, 17, 24, § 64.—Of hostility, injury, wrongs, etc.(α).In gen.:(β).senatusconsulto quod contra dignitatem tuam fieret,
directed against, Cic. Fam. 12, 29, 2:contra rem publicam se commovere,
id. Cat. 1, 26; 1, 3, 7:incitari,
id. Sest. 47, 100:consilia inire,
id. Agr. 2, 3, 8:conjurationem facere,
Sall. C. 30, 6:contra salutem urbis incitari,
Cic. Cat. 3, 8, 20:cogitare aliquid contra salutem,
id. ib. 3, 9, 21: contra voluntatem or studium dicere, to oppose one's will in a speech:esse aliquem in civitate qui contra ejus (Chrysogoni) voluntatem dicere auderet,
id. Rosc. Am. 22, 60; id. Phil. 1, 11, 28; id. de Or. 3, 34, 138; id. Mur. 4, 10; Tac. H. 2, 91:ne quid contra aequitatem contendas, ne quid pro injuria,
do not array yourself against equity, Cic. Off. 2, 20, 71.— Trop.:quis non contra Marii arma, contra Suliae proscriptionem irascitur? ( = Mario propter arma, Sullae propter proscriptionem),
Sen. Ira, 2, 2, 3.—In partic.: facere contra aliquid (syn. adversus), to commit an offence against, to transgress, etc.:2.si quis ad Antonium profectus esset... senatus existimaturum eum contra rem publicam fecisse,
Cic. Phil. 8, 11, 33; id. Mil. 5, 13; 6, 14; id. Off. 3, 10, 43; 3, 25, 95; S. C. ap. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 6; Liv. 25, 4, 7; so,contra salutem rei publicae facere,
Cic. Dom. 38, 102:contra majestatem,
against the emperor, Dig. 48, 4, 5:contra leges,
Cic. Dom. 18, 48; id. Vatin. 7, 18; id. Fin. 2, 17, 55; id. Mur. 32, 67; id. de Or. 3, 19, 70; cf. id. Clu. 34, 92; id. Mur. 32, 68; id. Dom. 14, 38; id. Phil. 10, 6, 13; Gai Inst. 4, 121:contra edictum (praetoris),
Cic. Verr 2, 3, 10, § 25; Dig. 39, 1, 20, § 1:contra foedus,
Cic. Balb. 6, 16:contra jusjurandum ac fidem,
id. Off. 3, 10, 43; id. Lael. 3, 30, 74; id. Verr. 2, 3, 3, § 7; Prop. 3, 30, 44 (2, 32, 44).—And ironically:tune contra Caesaris nutum (sc. facies)?
Cic. Att. 14, 10, 1.—Rarely contra ea facere = contra facere, adverb. (cf. I. B. 8. and II. E. 1. b.):corpus in civitatem inferri non licet... et qui contra ea fecerit, extra ordinem punitur,
Paul. Sent. 1, 21, 2; 1, 21, 12.—Predicatively with esse (usu. impers.), in violation of, in conflict with, contrary to (cf. 3. g).(α).With esse expressed as the predicate:(β).hominem hominis incommodo suum augere commodum magis est contra naturam quam mors,
Cic. Off. 3, 5, 21; id. Fin. 3, 9, 31; id. N. D. 3, 13, 33; Sen. Ep. 5, 4; Plin. 7, 8, 6, § 45:contra leges or legem est,
Cic. Pis. 13, 30; id. Mur. 32, 67:contra officium est,
id. Off. 3, 10, 43; 1, 10, 32; 1, 6, 19; cf. id. Lael. 11, 39; id. Off. 3, 15, 63; Liv. 6, 40, 5; Sen. Q. N. 2, 37, 2; Gai Inst. 3, 157; Dig. 30, 1, 112, § 3; 16, 3, 1, § 7.—With ellipsis of object (naturam), Cic. Fin. 5, 29, 89; cf.:adeo res ista non habet ullam moram quae contra causas ignium sit,
unfavorable to the formation of fire, Sen. Q. N. 2, 26, 7.—With verbal predicate, referring to an indef. pron. or adj., with esse understood:(γ).scis hunc... nihil umquam contra rem tuam cogitasse ( = nihil quod contra rem tuam esset),
Cic. Rosc. Am. 50, 147; id. Mil. 5, 13:aliquid contra animum audiendi,
something against our liking, Sen. Const. 19, 2.—So mostly with facere:si quid Socrates aut Aristippus contra morem consuetudinemque fecerint,
Cic. Off. 1, 41, 148; id. Att. 3, 23, 2; 2, 22, 2; id. Off. 3, 15, 63; Sall. C. 15, 1; Dig. 8, 2, 11; 8, 2, 17; 35, 1, 79, § 2. —Contra officium, substantively, = id quod contra officium est:3.Sic inter recte factum atque peccatum, officium et contra officium, media locabat quaedam,
Cic. Ac. 1, 10, 37.—Adverbially with the predicate.(α).In order to oppose, in opposition to, with hostile intent (cf. B. 3.):(β).eidem illam proscriptionem capitis mei contra salutem rei publicae rogatam esse dicebant,
that the proposal of the law was an attack on the republic, Cic. Prov. Cons. 19, 45; id. Rab. Perd. 12, 35; id. Phil. 10, 10, 22:imperator contra postulata Bocchi nuntios mittit,
to reply to the demands, Sall. J. 83, 3; 25, 6; so,advocare contra,
Sen. Cons. Polyb. 12, 4; id. Ep. 15, 2, 52:si contra mortem te praeparaveris,
to meet death, id. ib. 11, 3, 8.—With the force of a clause of manner, injuriously to, etc.:(γ).quibus contra valetudinis commodum laborandum est,
Cic. Mur. 23, 47; Suet. Aug. 78:contra hominis salutem,
with danger to a man's life, Cod. Just. 7, 62, 29.—In gen., of conflict with some rule or principle, contrary to, in violation of, without regard to ( = ita ut contra sit; cf. 2. supra; very freq. from the class. period;4.syn. adversus): ceperitne pecunias contra leges P. Decius,
Cic. de Or. 2, 31, 136; id. Verr. 2, 1, 4, § 10; id. Fl. 34, 86:pecuniam contra leges auferre,
id. Verr. 1, 18, 56; 2, 1, 10, § 27; 2, 5, 18, § 46; id. Har. Resp. 26, 56:contra legem,
id. Rab. Perd. 3, 8; id. Dom. 16, 41:contra jus fasque,
id. Har. Resp. 16, 34; id. Quint. 6, 28:contra jus,
Liv. 5, 4, 14; id. Dom. 13, 55; id. Verr. 2, 5, 13, § 34:contra jus gentium,
Liv. 4, 32, 5; 9, 10, 10; 21, 25, 7; 5, 36, 6;6, 1, 6: contra juris rigorem,
Dig. 40, 5, 24, § 10 et saep.:contra testimonium aliquid judicare,
without regard to, Cic. Brut. 31, 117:aliquid contra verecundiam disputare,
contrary to the rules of decency, id. Off. 1, 35, 128:aliquid contra fidem constituere,
Quint. 5, 13, 34:quae majores nostri contra lubidinem animi sui recte atque ordine fecere,
contrary to the dictates of passion, Sall. C. 51, 4; id. J. 33, 1; cf. of logical opposition, II. E. 2. infra.—Dependent on substt.a.Of physical strife:b.scit ille imparem sibi luctatum contra nexus (draconis),
Plin. 8, 12, 12, § 33. —Of warfare:c.imperatorum copia contra tuum furorem,
Cic. Mur. 39, 83:Parthorum gloria contra nomen Romanum,
Liv. 9, 18, 6: in castris perditorum contra patriam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 6.—Of legal contention:d.causa contra scriptum,
Cic. Inv. 2, 46, 135.—Of political speaking:e.divina M. Tullii eloquentia contra leges agrarias,
Quint. 2, 16, 7; 9, 3, 50; Gell. 18, 7, 7.—Of literary opposition:f.Caesaris vituperatio contra laudationem meam,
Cic. Att. 12, 40, 1.—Of hostility, etc.:g.cujus factum, inceptum, conatumve contra patriam,
Cic. Cat. 2, 12, 27:ullum factum dictumve nostrum contra utilitatem vestram,
Liv. 6, 40, 5.—Of injury:h.vitae cupiditas contra rem publicam,
Cic. Planc. 37, 90: contra serpentes venenum, fatal to serpents, or as a defence against serpents, Plin. 7, 2, 2, § 15.—Of violation, disregard, etc. (cf. 3. g):5.iter contra senatus auctoritatem,
Cic. Phil. 2, 19, 48:contra consuetudinem somnium,
Plin. 10, 77, 98, § 211:bonorum possessio contra tabulas,
Dig. 37, 4, 3, § 13; Gai Inst. 3, 41.—Dependent on adjectives (very rare; cf.D.II. D. 2. c. infra): contraque patris impii regnum impotens, avum resolvam,
Sen. Herc. Fur. 966.Of defence, protection, and resistance (syn.: adversus, ab).1.Against persons.a.Dependent on verbs:b.cum populus Romanus suam auctoritatem vel contra omnes qui dissentiunt possit defendere,
Cic. Imp. Pomp. 22, 63: si ego consul rem publicam [p. 457] contra te et gregales tuos defendissem, id. Sest. 52, 111; 22, 49; 8, 20; id. Fam. 11, 27, 7; id. Phil. 2, 18, 45:contra quem multum omnes boni providerunt,
provided a great defence, id. Mur. 38, 81: formula qua utitur patronus contra libertum qui eum in jus vocat, as a defence against, Gai Inst. 4, 46. —And of protection of plants against injurious animals:contra haec animalia proderit, si, etc.,
Pall. 10, 3, 2.—Dependent on adjectives, mostly participial:2.paratus contra,
Cic. Mil. 21, 56:nihil satis firmum contra Metellum,
Sall. J. 80, 1:contra potentes nemo est munitus satis,
Phaedr. 2, 6, 1.—Against inanimate and abstract things.a.Dependent on verbs:b.contra avium morsus munitur vallo aristarum,
Cic. Sen. 15, 51:propugnaculum, quo contra omnes meos impetus usurum se putat,
id. Verr. 2, 3, 16, § 40; 2, 5, 39, § 102:publicam causam contra vim armatam suscipere,
id. Dom. 34, 91; id. Quint. 30, 94; id. Leg. 3, 3, 9:contra tantas difficultates providere,
Sall. J. 90, 1; 76, 4; so,contra ea,
id. ib. 57, 5:patricii vi contra vim resistunt,
Liv. 3, 13, 4; Plin. 14, 2, 4, § 28; Tac. Agr. 45; Sen. Prov. 4, 12; id. Const. 5, 4.—Dependent on substt.:c.suffragia contra oppugnationem vestrae majestatis,
Cic. Rab. Perd. 12, 35:defensio contra vim,
id. Mil. 5, 14:patronus justitiae fuit contra orationem Phili,
id. Lael. 7, 25; Plin. 29, 2, 9, § 30; 14, 3, 4, § 40:contra labores patientia,
id. 23, 1, 22, § 37.—Dependent on adjectives (in Cic. freq. with P. a. predicatively used; otherwise very rare;3.in later prose freq.): nec est quidquam Cilicia contra Syriam munitius,
against an attack from the side of Syria, Cic. Fam. 14, 4, 4:ut nullius res tuta, nullius domus clausa, nullius vita saepta, nullius pudicitia munita contra tuam cupiditatem posset esse,
id. Verr. 2, 5, 15, § 39; id. Fin. 1, 16, 51; id. Mil. 25, 67; id. Tusc. 5, 8, 19; 5, 27, 76:vir contra audaciam firmissimus,
id. Rosc. Am. 30, 85; Sall. J. 33, 2; 28, 5:fortis contra dolorem,
Sen. Ep. 98, 18; Quint. 12, 1, 10:callosus,
Plin. 11, 37, 54, § 147; 14, 2, 4, § 23:far contra hiemes firmissimum,
id. 18, 8, 19, § 83:equus tenax contra vincula,
Ov. Am. 3, 4, 13:contraque minantia fata pervigil,
Claud. I. Cons. Stil. 1, 284.—Of remedies against sickness and its causes, poison, etc.; so only in Plin.; in Pall. only of preventives and of protection against hurtful animals, and against mental perturbations in gen.; cf. infra (syn. ad in Cat., Cic., Cels., Col.; adversus only in Celsus, who also has in with abl.).(α).Dependent on verbs:(β).cujus et vinum et uva contra serpentium ictus medetur,
Plin. 14, 18, 22, § 117; 7, 2, 2, § 13:prodest et contra suspiria et tussim,
id. 20, 13, 50, § 128:valet potum contra venena,
id. 28, 7, 21, § 74; 29, 4, 22, § 71; 29, 4, 26, § 81; 28, 8, 27, § 98; 16, 37, 71, § 180; 35, 6, 14, § 34; 28, 6, 18, §§ 65-67.—Dependent on substt.:(γ).remedium contra morsus,
Plin. 8, 32, 50, § 118; 10, 59, 79, § 163:contra venena esse omnia remedio,
id. 16, 44, 95, § 251; 17, 24, 37, § 240; 7, 1, 1, § 4.—Dependent on adjectives:(δ).vinum quod salutare contra pestilentiam sit,
Pall. 11, 14, 17.—Appositively, as a remedy:E.cujus lacteum succum miris laudibus celebrat... contra serpentes et venena,
Plin. 5, 1, 1, § 16; 29, 4, 26, § 83. —So of remedies against affections:Tiberium tonante caelo coronari ea (lauro) solitum ferunt contra fulminum metus,
Plin. 15, 30, 40, § 135; cf. Sen. Ira, 2, 21, 1; id. Tranq. 5. 1.Of logical opposition.1.With a neuter demonstrative (contra ea, contra haec, contra quae, quod contra = contra, adv.).a.The contrary, the reverse (very rare; cf.b.I. D. 1.): sed mihi contra ea videtur,
but to me the contrary seems true, Sall. J. 85, 1:omnia quae contra haec sunt, omnia quae contra sunt,
and vice versa, Quint. 5, 10, 90. —Contra ea, on the contrary, in logical antithesis (not in Cic. and Sall.; once in Caes. and Quint.; several times in Liv. and Nep.; cf.: contra ea, in other uses, II. A. 2. e. a, II. D. 2. a., II. A. 3. d., II. C. 1. f.):c.omnes arderent cupiditate pugnandi... contra ea Caesar... spatiumque interponendum... putabat ( = at contra),
but Caesar on the contrary, Caes. B. C. 3, 74: superbe ab Samnitibus... legati prohibiti commercio sunt;contra ea benigne ab Siculorum tyrannis adjuti,
Liv. 4, 52, 6; 2, 60, 1; 21, 20, 6;44, 43, 5: pater... Thracem me genuit, contra ea mater Atheniensem,
Nep. Iphicr. 3, 4; id. praef. 6; id. Alcib. 8, 1.—And after a question, with immo (cf. I. E. 5. b.):an infirmissimi omnium... (sumus)? Immo contra ea vel viribus nostris, vel, etc., tuti (sumus),
Liv. 41, 24, 8.—Quod contra, by anastrophe (v. F. 1.), contrary to which, whereas, while on the contrary (only once in Lucr. and three times in Cic.):2.illud in his rebus vereor ne forte rearis, Inpia te rationis inire elementa viamque indugredi sceleris: quod contra saepius illa Religio peperit scelerosa atque impia facta,
whereas on the contrary, Lucr. 1, 81:cujus a me corpus crematum est, quod contra decuit ab illo meum (sc. cremari),
Cic. Sen. 23, 84:quod contra oportebat delicto dolere, correctione gaudere,
id. Lael. 24, 90 (B. and K. place a comma after oportebat; cf.Nauck ad loc.): reliquum est ut eum nemo judicio defenderit: quod contra copiosissime defensum esse contendi,
id. Quint. 28, 87 (many consider contra in all these passages as an adverb; cf. Hand, Turs. II. p. 121 sq.; some explain quod as an ancient ablative, = qua re;v. Ritschl,
Plaut. Exc. p. 57, Munro ad Lucr. 1, 82).—With an abstract noun, with the force of the adverb contra with ac or atque (I. F. 1.), contrary to, contrary to what, etc. (esp. in Sall., not in Cic.; cf. praeter): celeriter contraque omnium opinionem confecto itinere, contrary to the opinion ( = contra ac rati erant), Caes. B. G. 6, 30:F.contra opinionem Jugurthae ad Thalam perveniunt,
Sall. J. 75, 9; Hirt. B. G. 8, 40.—Contra spem either contrary to the opinion, or against the hope:Metellus contra spem suam laetissume excipitur ( = contra ac ratus, veritus est),
Sall. J. 88, 1; so,cetera contra spem salva invenit,
Liv. 9, 23, 17:contra spem omnium L. Furium optavit,
id. 6, 25, 5; Curt. 8, 4, 45;but: at Jugurtha contra spem nuntio accepto ( = contra ac speraverat),
Sall. J. 28, 1; Liv. 24, 45, 3:postquam... Jugurtha contra timorem animi praemia sceleris adeptum sese videt,
Sall. J. 20, 1:ipse in Numidiam procedit, ubi contra belli faciem tuguria plena hominumque... erant ( = contra ac in bello evenire solet),
id. ib. 46, 5:contra famam,
Plin. 13, 22, 43, § 126; 7, 53, 54, § 180:segniterque et contra industriam absconditae formicae,
slowly, and in a manner different from their usual activity, id. 18, 35, 88, § 364.—Of persons:frigidam potionem esse debere, contra priores auctores, Asclepiades confirmavit,
contrary to the opinion of the former physicians, Cels. 4, 26 (19).Sometimes by anastrophe after its noun.1.In prose, after relatives, esp. in Cic.:2.quos contra disputant,
Cic. Ac. 2, 15, 47:quem contra dicit,
id. Phil. 2, 8, 18 (v. II. B. 1. f.):quem contra veneris,
id. Mur. 4, 9:quas contra, praeter te, etc.,
id. Vatin. 7, 18:eos ipsos quos contra statuas,
id. Or. 10, 34:quos contra me senatus armavit,
id. Att. 10, 8, 8:quam contra multa locutus est,
Sen. Ep. 82, 7, Plin. Ep. 1, 23, 3; Claud. in Rufin. 1, 332; v. also E. 1. c. supra.—After other words ( poet. and in post-Aug. prose):hunc igitur contra mittam contendere causam,
Lucr. 4, 471:dicere eos contra,
id. 4, 484:donique eum contra,
id. 5, 708:agmina contra,
Verg. A. 12, 279:magnum Alciden contra,
id. ib. 5, 414:Paridem contra,
id. ib. 5, 370:Italiam contra,
id. ib. 1, 13:deos contra,
Ov. P. 1, 1, 26:Messania moenia contra,
id. M. 14, 17:litora Calabriae contra,
Tac. A. 3, 1. -
6 contra dicta
contrā, adv. and prep. [stem con, i. e. cum, through a comparative form conter; cf.: alter, uter, inter, praeter, etc.; in abl. fem. form like the locative adverbs ea, qua, etc.; cf.: ultra, intra, extra, citra], orig., in comparison with; hence, over against, fronting, in front, opposite, in opposition to, against, contrary to, opposed to, etc.I.Adv. (referring to an opposed object often with the force of a preposition with ellipsis of a pronoun, = against it, against him, etc.).A.Local.1.Lit., of position in front of a person, place, or thing.a.With verb of being or position expressed or understood.(α).Referring to living beings, opposite, in face of, face to face, facing, in front of, fronting, confronting (not in Cic., Caes., or Sall.):(β).feminam scelestam te, adstans contra, contuor,
Plaut. Pers. 2, 2, 26:ut confidenter mihi contra adstitit,
id. Capt. 3, 5, 6; Lucr. 4, 223; 6, 929:signum contra, quoad longissume oculi ferebant, animo finivit,
Liv. 1, 18, 8:stat contra starique jubet,
Juv. 3, 290:stat contra dicitque tibi tua pagina Fures!
Mart. 1, 55, 12:ulmus erat contra,
in front of her, Ov. M. 14, 661:templa vides contra,
in front (of us), id. ib. 7, 587.—Of position in front of the enemy:contra conserta manu,
Plaut. Mil. 1, 1, 3: contra consistere, to make front against them, Caes. B. G. 2, 17.—Referring to things and places, over against (it), opposite (to it), on the opposite side (mostly post-Aug.):b.contra jacet Cancer patulam distentus in alvum,
Manil. 2, 253:posita contra Hispania,
Tac. Agr. 11:promuntorium quod contra procedit,
Plin. 4, 2, 3, § 6: relinquendae autem contra erunt vacuae tabellae, on the opposite side, i. e. of the leaf, Quint. 10, 3, 32: illo quaerente cur non decidant contra siti, the antipodes (cf. Cic. Ac. 2, 39, 123; v. II. A. 1. c. a), Plin. 2, 65, 65, § 161.—With the governing verb understood:arguam hanc vidisse apud te contra conservum meum,
face to face, Plaut. Mil. 2, 2, 91:jam omnia contra circaque hostium plena erant, Liv 5, 37, 8: eadem verba contra (i. e. ponuntur),
side by side, Quint. 9, 3, 36; Verg. A. 6, 23.—With verbs of motion, so as to be opposite to an object or face to face with a person, variously rendered.(α).Referring to persons:(β).accede ad me atque adi contra,
come right up to me, Plaut. Rud. 1, 4, 23; id. Bacch. 3, 6, 6: hostes crebri cadunt; nostri contra ingruunt, advance to their front (in Plaut. hostility is not implied in contra), id. Am. 1, 1, 84: quis nos pater aut cognatu' volet contra tueri, face to face, eye to eye, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 12 Mull. (Trag. Rel. v. 444 Rib.); Att. ap. Macr. S. 6, 1, 55 (Trag. Rel. v. 538 ib.):adspicedum contra me = contra adspice me,
Plaut. Most. 5, 1, 56 Lorenz ad lec.:contra adspicere,
id. Mil. 2, 1, 45:contra intueri,
Liv. 1, 16, 6; 9, 6, 8; Sen. Q. N. 1, 3, 6:cum veniret contra Marcianus,
Quint. 6, 3, 95; Plin. 9, 46, 70, § 152.—Of things:2.hic ubi sol radiis... Adversa fulsit nimborum aspergine contra,
Lucr. 6, 525; Cels. 8, 8, 1:quam (turrim) promoti contra validi asseres... perfregere,
Tac. H. 4, 30.—Reciprocally: oscula non pervenientia contra, not coming through (the wall) so as to meet, Ov. M. 4, 80.—Transf. to equivalents of weight, value, and price; so,(α).In Plaut. only in the colloq. phrases auro contra, aurichalco contra, and contra auro (sc. posito); lit., for gold placed against; cf.:(β).aes contrarium, s. v. contrarius: (servus) non carus'st auro contra,
at his weight in gold, Plaut. Ep. 3, 3, 30: jam auro contra constat filius, id. Truc. 2, 6, 57 (Speng. aurichalco): auro contra cedo modestum amatorem! A me aurum accipe. Pa. Cedo mihi contra aurichalco quoi ego sano serviam, id. Curc. 1, 3, 45 sq.; id. Mil. 3, 1, 63; 4, 2, 85; id. Ps. 2, 3, 23.—In post-Aug. prose (very rare):3.at si aquae et ejus rei quam contra pensabis par pondus erit, nec pessum ibit, nec exstabit, etc.,
Sen. Q. N. 3, 25, 5.—Of reciprocal actions, = vicissim, in turn, in return, back, on my, his, etc., part, likewise, counter-.(α).In gen.:(β).te ut deludam contra, lusorem meum,
Plaut. Am. 2, 2, 71:quae me amat, quam ego contra amo,
id. Merc. 5. 2, 77; id. Cist. 1, 1, 96; id. Trin. 4, 2, 55; id. As. 2, 2, 110:qui arguat se, eum contra vincat jurejurando suo,
make a victorious counter-charge, id. Mil. 2, 2, 37:si laudabit haec Illius formam, tu hujus contra (i. e. lauda),
Ter. Eun. 3, 1, 54:audi nunc contra jam,
listen in turn, id. Phorm. 4, 4, 18; id. Ad. 5, 4, 23:at tu mihi contra nunc videre fortunatus, Phaedria, Cui, etc.,
you likewise seem fortunate to me, id. Phorm. 1, 3, 21:Mettius Tullo gratulatur, contra Tullus Mettium benigne alloquitur,
Liv. 1, 28, 1:contra ut me diligat illa,
Cat. 76. 23; Hor. S. 1, 3, 27 Orell. ad loc.—Hence, with ellipsis of inquit, = respondit:cui latrans contra senex,
Phaedr. 5, 10, 7:scietis, inquam, etc., contra Nigrinus: ad quem missi sunt? ego, etc.,
Plin. Ep. 7, 6, 4.—Rarely with inquit, etc., expressed: at ille contra, renidens, Audi, inquit, discipule, etc.,
Gell. 15, 9, 9; cf.:contra talia reddit,
Claud. B. Gild. 379.—With dat. pers.:(γ).consulo quem dolum doloso contra conservo parem,
Plaut. Mil. 2, 2, 45:facere contra huic aegre,
Ter. Eun. 4, 1, 10:hiscine contra insidiabere?
id. Hec. 1. 1, 13:tibi contra gratiam Referre,
id. ib. 4, 2, 7.—With item:(δ).item a me contra factum est,
Plaut. Aul. prol. 20:puellam senex Amat et item contra filius,
id. Cas. prol. 49; id. Pers. 5, 2, 36; id. Am. 1, 1, 67; Ter. Ad. 1, 1, 25.—Combining a reciprocal with a local relation (A. 1. a. a, and b. a): contra carinantes verba, exchanging abusive words ( face to face), Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 8, 361 (Ann. v. 181 Vahl.): tubae utrimque contra canunt;(ε).Consonat terra,
Plaut. Am. 1, 1, 73; 1, 1, 86:confer gradum Contra pariter,
id. Ps. 2, 4, 18; id. Truc. 1, 2, 28:video amicam... Ubi contra adspexit me, etc.,
id. Mil. 2, 1, 45; Verg. E. 7, 8; cf. Lucr. 4, 243:vesper adest, juvenes consurgite!... Cernitis, innuptae, juvenes? consurgite contra!
Cat. 62, 6.—Implying also opposition: Pe. Conpellabo. Ph. Orationis aciem contra conferam, Plaut. Ep. 4, 1, 20:B.si scias quod donum huic dono contra comparet,
what counter gift, Ter. Eun. 2, 3, 63: quod Scipio postulavit... ut, etc. Et quod contra collega postulavit ne, etc., Annal. Trib. Pleb. ap. Gell. 7 (6), 19, 5:si vobis aequa et honesta postulatio videtur, ego contra brevem postulationem adfero,
Cic. Rosc. Am. 2, 7; Nep. Epam. 6, 1;Auct. B. Alex. 24: illo licente contra liceri audeat nemo,
to bid in opposition, Caes. B. G. 1, 18; Liv. 4, 53, 6:agedum pauca accipe contra,
Hor. S. 1, 4, 38.—So in battle:Numidae... Romanorum ordines conturbare... neque contra feriundi copia erat,
Sall. J. 50, 4; and in law: et ab eo is qui adoptat vindicat... et illo contra non vindicante, etc., Gai Inst. 1, 134; 2, 24.—Esp. in replies:oratio contra a Demosthene pro Ctesiphonte edita,
Cic. de Or. 3, 56, 213:dicit accusator haec: primum, etc.... quid contra reus?
id. Clu. 30, 81; id. Fin. 5, 22, 63; Curt. 4, 1, 10; 7, 9, 1.Of opposition, strife, etc., against; constr. absol., with dat., and ne, quominus or quin.1.Of physical exertion.(α).Lit.:(β).concurrunt... aetheriae nubes contra pugnantibu' ventis,
struggling against each other, Lucr. 6. 98:nec nos obniti contra... Sufficimus,
bear up, battle against, Verg. A. 5, 21; Ov. M. 9, 50; 2, 434:at ille contra nititur,
resists, Plin. 2, 38, 38, § 103; 7, 20, 19, § 82:pars remigum, tamquam imperitia... officia nautarum impediebant. Mox contra tendere,
rowed in an opposite direction, Tac. H. 4, 16.—Trop.:2.te rogo ne contrahas ac demittas animum, neque te obrui tamquam fluctu... sinas, contraque erigas ac resistas,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 1, § 4:et torrens judicem vel nitentem contra feret, cogatque ire qua rapiet,
Quint. 12, 10, 61.— With ne: vi contra niti, ne advorsus eum fiat, Cato ap. Gell. 7 (6), 3, 16.—With quominus, Lucr. 1, 780.—Of mental exertion:3.si tibi vera videntur, Dede manus, aut, si falsum est, accingere contra,
arm yourself against them, Lucr. 2, 1043; 2, 280. —With dat.:siti contra... pugnandum,
Cels. 4, 2 fin. —Of hostile opposition in gen.(α).Lit.:(β).quod animadversum est in eo qui contra omni ratione pugnarunt, non debeo reprehendere,
who made opposition in every way, Cic. Rosc. Am. 47, 137; id. Verr. 2, 2, 43, § 107:contra etiam aliquid abs te profectum ex multis audivi,
something inimical, id. Fam. 5, 5, 2.—Trop.:4.aut alio quovis (sc. colore) qui contra pugnet et obstet,
Lucr. 2, 794; 2, 868.—Of warfare.(α).Lit.:(β).ut eos adversarios existimemus qui arma contra ferant,
Cic. Off. 1, 25, 87; 1, 12, 37; Vell. 2, 28, 4; cf.:quid quod exercitum contra duxit?
Auct. Her. 4, 16, 23:ut si qua ex parte obviam contra veniretur, acie instructa depugnarent,
if they should be attacked by an open charge, Caes. B. G. 7, 28:issentque confestim ad urbem ni venire contra exercitum... audissent,
Liv. 7, 39, 17:cum Romanae legiones contra direxerint,
would oppose their march, Tac. H. 4, 58; id. A. 6, 44.—With dat.:et huic contra itum ad amnem Erinden,
Tac. A. 11, 10.—Trop.:5.quod ubi viderunt corvi, contra auxiliantur, velut adversus communem hostem,
Plin. 10, 74, 95, § 205.—Of legal contests.(α).With verbs of saying; v. 9. a.—(β).Venire contra, of any legal act with the intention to hurt the adversary:(γ).quid? si omnium mortalium Sthenio nemo inimicior quam hic C. Claudius... fuit? si de litteris corruptis contra venit, etc.?
if he made a charge of forgery against him? Cic. Verr. 2, 2, 43, § 107; cf. II. B. c. b.—On the part of the adversary:(δ).inveniendum contra est, quo distet haec causa a ceteris,
Quint. 5, 10, 114; 9, 2, 35; 12, 8, 10.—Of judgments against the parties or against opinions:6.ne spoliaret fama probatum hominem si contra judicasset,
given an adverse decision, Cic. Off. 3, 19, 77; cf. Val. Max. 7, 2, 4; Cic. Caecin. 24, 69.—Of literary opposition.(α).Mostly with verbs of saying; v. 9. a. g.—(β).With other verbs:7.astrologorum artem contra convincere tendit,
Lucr. 5, 728:contra nunc illud pone, etc.,
Sen. Ben. 7, 14, 6:habeat (liber meus) etiam quosdam qui contra sentiant et adversentur,
some dissentients and opponents, Quint. 3, 1, 5; 2, 17, 40; 3, 8, 69.—Of public and political opposition.(α).With verbs of saying; v. 9. a. d.—(β).With petere, to be a candidate for office in opposition to another:8.nihil enim supererat de quo certarent, nihil quod contra peterent,
no office was left for which to canvass against each other, Cic. Agr. 2, 33, 91:honores contra petere,
Quint. 6, 1, 17.—With ire, with dat., of an opposing vote in the senate (cf.:pedibus ire): sententia Cassii ut nemo unus contra ire ausus est, ita dissonae voces respondebant,
Tac. A. 14, 45.—Of violation of law, contracts, etc.: contra facere, or contra committere, to violate, transgress a law, etc.: leges esse non ex ejus qui contra commiserit utilitate, spectari oportere, not in the interest of the transgressor, Cic. Inv. 2, 48, 153:9.si quis sub hoc pacto vendiderit ancillam ne prostitueretur, et si contra factum esset,
and if the contract was violated, Dig. 18, 1, 56.—With verbs of saying, etc., contra dicere; less freq. disputare, disserere, pugnare, in the sense of dicere, and contra scribere (often contradico, in one word, in post-Aug. writers; esp. with dat.).a.Absol.(α).Contra dicere, to speak as counsel of the adversary, to plead his cause, in legal proceedings:(β).cum contra dicturus Hortensius esset,
would speak on the other side, Cic. Quint. 24, 77:hoc... contra dicente Cotta judicatum est,
id. Caecin. 33, 97:dixisse ut contra nemo videretur,
id. Brut. 53, 198: ut contra Crassus... exorsus est, began on the other side, id. ib. § 197.—Hence: qui contra dicit, the adversary or counsel of the adversary:contra autem qui dicet, similitudinem infirmare debebit,
Cic. Inv. 2, 50, 151; id. Part. Or. 21, 108.—In the same sense: agens contra: si nos... impares agentium contra ingeniis dixerimus, that we are unequal to the talents of our adversary's counsel, [p. 453] Quint. 4, 1, 8.—To make charges against (rare):(γ).si qui contra vellet dicere, usurum esse eum suo testimonio,
Cic. Clu. 48, 134:qua ratione nemo neque tum item fecerit, neque nunc contra dicat,
id. Quint. 29, 88; so,contra disputare, of objections to or against a witness: nihil contra disputabo priusquam dixerit,
id. Fl. 21, 51.—In gen., to speak on the other side of a question:(δ).fiebat autem ita, ut cum is qui audire vellet dixisset quid sibi videretur, tum ego contra dicerem,
Cic. Tusc. 1, 4, 8; id. Fin. 2, 1, 2; so,contra disputare and contra scribere,
id. Or. 1, 19, 85; Vitr. 3, 1, 6; Quint. 2, 17, 13; Dig. 9, 2, 21, § 1.—Hence: qui contra dicunt or disputant, the opponents:nec qui contra dicunt causam difficilem repellunt,
Cic. Fin. 3, 1, 2:ad coarguendos qui contra disputant,
to refule his opponents, Quint. 2, 15, 26.—To oppose or object to a proposition, motion, or petition:(ε). (ζ).quam palam principes dixerunt contra!
protested against it, Cic. Verr. 2, 5, 16, § 41; Caes. B. C. 1, 32; Cic. Clu. 47, 130.—With pugnare:cum decerneretur frequenti senatu, contra pugnante Pisone, etc.,
Cic. Att. 1, 14, 5:filius ejus incolumitatem optat: contradicit pater,
the father objects, Quint. 9, 2, 85; 9, 2, 83; Plin. ap. Gell. 9, 16, 5; Cic. Dom. 33, 87:contradicente nullo,
Suet. Caes. 20; Dig. 3, 3, 15.—Abl. absol. impers.:b.explorandum videtur an etiam contradicto aliquando judicio consuetudo firmata sit,
whether the custom has been confirmed by judgment upon a judicial contest, Dig. 1, 3, 34.—With acc. neutr. pron., to object, to make or raise an objection, to reply; esp. in legal proceedings:c.ego enim, te disputante, quid contra dicerem meditabar,
Cic. N. D. 3, 1, 1:ut contra si quid dicere velit non audiatur,
id. Fin. 5, 10, 27:aiebat illum primo sane diu multa contra (i. e. dixisse), ad extremum autem, etc.,
id. Att. 2, 22, 2.— Hence: quod contra dicitur, or quae contra dicuntur, the objections:ut et id quod intenderemus confirmare, et id quod contra diceretur refellere (possemus),
refute the objections, Cic. de Or. 1, 20, 90:quia neque reprehendi quae contra dicuntur possunt, etc.,
id. ib. 2, 81, 331; id. Inv. 2, 44, 127; Quint. 1, 2, 17.—In the same sense, as subst.: contrā dicta, orum, n. plur.:seu proposita confirmamus, sive contra dicta dissolvimus,
or refute the objections, Quint. 4, prooem. 6.—With acc. and inf.:dicitur contra, nullum esse testamentum,
the objection is made that there is no testament, Cic. Agr. 2, 6, 42.—With dat., written in one word (post-Aug.).(α).To oppose a person by speaking against his views:(β).solitum se etiam Thraseae contradicere,
to oppose even Thrasea, Tac. H. 2, 91:tibi,
Suet. Aug. 54:Curioni...,
id. Rhet. 1. —Hence of answers and replies in law: quid si filium testatoris heres ejus prohibuit? Huic contradici potest: ergo pietatis, etc., he may be answered by this plea, etc., Dig. 11, 7, 14, § 13.—And of advisory answers opposed to one's legal views:volenti mihi ream adulterii postulare eam, etc., contradictum est,
my views were disapproved, rejected, Dig. 48, 5, 11, § 10.—To oppose an opinion, with dat. of the thing:(γ).cum plures tantum sententiis aliorum contradicerent,
opposed the opinions, Tac. H. 1, 39.—To object to a motion or petition, with dat. of the petitioner:(δ).patrem qui damnavit optat ne is torqueatur: pater ei contradicit,
the father objects, Quint. 9, 2, 81:cum ambienti ut legibus solveretur multi contradicerent,
Suet. Caes. 18; Dig. 40, 5, 14; 40, 12, 33.—With dat. of the petition:(ε).preces erant, sed quibus contradici non posset,
which could not be denied, Tac. H. 4, 46 fin.; Dig. 3, 1, 1, § 2.—To contest the validity of a law (rare):(ζ).quibus (legibus) contradici potest,
Quint. 7, 7, 4.—To contradict an assertion (very rare):d.pro certis autem habemus... cuicunque adversarius non contradicit,
Quint. 5, 10, 13.—With quin, to object:C.praetor Samnitibus respondit... nec contra dici quin amicitia de integro reconcilietur,
there was no objection to a reconciliation, Liv. 8, 2, 2.To one's disadvantage; mostly predic. with esse, unfavorable, adverse, damaging (post-Aug.;D.but cf. II. B. 2.): ut eum qui responsurus est vel tacere, vel etiam invitum id quod sit contra cogat fateri,
Quint. 7, 3, 14:cum verba (legis) contra sint,
id. 7, 1, 49:sed experimentum contra fuit,
unsuccessful, Tac. H. 2, 97 fin.:ubi fortuna contra fuit,
id. ib. 3, 18:si fortuna contra daret,
should be unfavorable, id. ib. 1, 65 fin.; id. A. 15, 13.Of logical opposition, with negative force.1.Of a direct contrast.a.Predicatively, with esse, fieri, etc., the contrary, the opposite:b.quod fieri totum contra manifesta docet res,
but experience teaches that just the contrary is true, Lucr. 3, 686; 4, 1088:in stultitia contra est,
with fools the reverse is true, Cic. Clu. 31, 84:in hac quidem re vereor ne etiam contra (i. e. sit),
id. Att. 12, 46; id. Off. 1, 15, 49:quod contra est,
Sall. J. 85, 21:quis non credat, etc.? Contra autem est,
Sen. Q. N. 3, 25, 12; id. Ep. 7, 3; Dig. 37, 4, 4:contra fore si, etc.,
ib. 34, 2, 39, § 2:immo forsitan et contra (i. e. erit),
ib. 41, 3, 49:ego contra puto (i. e. esse),
Plin. Ep. 1, 20, 7; Lampr. Alex. Sev. 25.—With evenire, accidere, sentire, scribere, habere, etc.:c.utrumque contra accidit: istic enim bellum est exortum, hic pax consecuta,
of both the contrary has happened, Cic. Fam. 12, 18, 2; so Dig. 38, 2, 51:id ego contra puto (sc.: faciendum esse),
id. Att. 10, 8, 2:contra evenit in iis morbis,
Sen. Ep. 52, 7; Plin. 2, 65, 65, § 163:ego contra sentio,
Sen. Clem. 1, 15, 5; Sedig. ap. Gell. 15, 24, 4; Dig. 40, 2, 25:Proculus contra (sc. sentit),
ib. 35, 2, 1, § 14; 33, 7, 25:licet Celsus contra scribat,
ib. 9, 2, 21, § 1: contra probatur, Gai Inst. 2, 78; Dig. 33, 7, 12, § 34.—Very rarely referring to a term in the same clause:cujus disparem mitioremque naturam contra interpretabatur,
interpreted in an opposite sense, misinterpreted, misunderstood, Tac. H. 4, 86 fin. —Referring to a word or phrase in the same predicate.(α).To an adverb, in an opposite manner, otherwise, differently, not, etc.:(β).nam ad summam totius rei pertinet, caute an contra demonstrata res sit,
Cic. de Or. 2, 81, 330: quod viriliter animoque fit, id, etc.;quod contra, id turpe,
id. Off. 1, 27, 94:sit sapienter usus aut contra,
Quint. 2, 5, 15:lactuca locis apricis optume autumno ponitur, mediterraneis aut frigidis contra ( = pessime),
Col. 11, 3, 25.—To a predicative adjective, not, the opposite, the reverse, etc.:(γ).ut aliae (res) probabiles videantur aliae contra,
improbable, Cic. Ac. 2, 32, 103; id. Off. 2, 2, 7:quid est quod me impediat ea quae probabilia mihi videantur sequi, quae contra, improbare,
id. ib. 2, 2, 8; id. Or. 2, 31, 135; Quint. 4, 2, 52.—To a verbal predicate:(δ).an frater fratri exsistat heres, an contra ( = annon),
Dig. 34, 5, 19.—To a subject infinitive:(ε).laudare testem vel contra pertinet ad momentum judiciorum,
praising or censuring a witness, Quint. 3, 7, 2.—To a clause, translated by not or by a repetition of the clause with a negative:(ζ).quae secundum naturam essent, ea sumenda et quadam aestimatione dignanda docebat, contraque contraria,
those that were not, not, Cic. Ac. 1, 10, 36: quod cuidam aut sapiens videor quod una non jerim, aut felix fuisse;mihi contra,
id. Att. 9, 12, 4: an credibile est, incestum cum filia commissum? Et contra, veneficum in noverca, adulterum in luxurioso? and incredible, etc., Quint. 5, 10, 19; so Dig. 9, 1, 2, § 1.—To an attributive genitive:2.Marius cognoscere quid boni utrisque or contra esset (i. e. mali),
Sall. J. 88, 2:verum de origine laudis contraque perspiciemus suo tempore (i. e. vituperationis),
Quint. 2, 4, 21:alii a propositione accusatoris contraque loci oriuntur,
the accuser and the accused, id. 7, 2, 31;so in several titles of the Digests, as Depositi vel contra, = actio depositi, vel contraria actio depositarii,
Dig. 16, 3 tit.; so ib. 16, 17, 1; 16, 13, 6; 16, 13, 7.—Reversing the relation of terms in the preceding sentence, the reverse, conversely, vice versa, etc.a.With its own predicate: saepe... corpus aegret, Cum tamen ex alia laetamur parte latenti;b.Et retro fit uti contra sit saepe vicissim, Cum miser ex animo laetatur corpore toto,
Lucr. 3, 108: illa altera argumentatio, quasi retro et contra, prius sumit, etc., ( proceeding), so to speak, backward and in inverted order, Cic. Part. Or. 13, 46: neque illud ignoro, etc.; sed non idem accidit contra, but the converse is not true, Quint. 8, 6, 3; Gell. 4, 2, 5: ut vocabula verbis, verba rursus adverbiis, nomina appositis et pronominibus essent priora. Nam fit contra quoque frequenter non indecore. for often, not inelegantly, the order is reversed, Quint. 9, 4, 24:quae etiam contra valent,
i. e. if the terms are reversed, id. 3, 7, 25; 9, 2, 49; 8, 6, 25; 9, 4, 72.—Belonging to the same predicate:E.ut quidque erit dicendum ita dicet, nec satura jejune, nec grandia minute, nec item contra,
Cic. Or. 36, 123:cum emtor venditori, vel contra, heres exstitit,
Dig. 35, 2, 48:in quibus patrium pro possessivo dicitur, vel contra,
Quint. 1, 5, 45; 5, 10, 71:junguntur autem aut ex nostro et peregrino, ut biclinium, aut contra, ut epitogium et Anticato,
id. 1, 5, 68:ut capras in montosis potius locis quam in herbidis (pascar), equas contra,
but with mares the reverse is the case, Varr. R. R. 2, 1, 16:itaque ille dicere melius quam praecipere, nos contra fortasse possumus,
Cic. Or. 42, 143:qua collegi solent ex his quae faciunt ea quae faciuntur, aut contra,
or vice versa, Quint. 5, 10, 80; Dig. 14, 1, 1, § 12; 48, 5, 23, § 4.In logical antithesis of clauses with a merely rhet. force, on the contrary, on the other hand, vice versa; sometimes almost = sed or autem (freq.).1.In independent clauses.a.Opposing persons or parties: fortunam insanam esse... perhibent philosophi... Sunt autem alii philosophi qui contra Fortunam negant ullam exstare, Pac. ap. Auct. Her. 2, 23, 36 (Trag. Rel. v. 372 Rib.); Caecil. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 68; Varr. R. R. 1, 8, 1:b.ego etiam quae tu sine Verre commisisti Verri crimini daturus sum... Tu, contra, ne quae ille quidem fecit, obicies,
Cic. Div. in Caecil. 11, 35:ego contra ostendo, non modo nihil fecisse Sex. Roscium, sed, etc.,
id. Rosc. Am. 29, 79; id. Phil. 8, 3, 8; id. Off. 1, 30, 108; id. Fin. 5, 22, 62:in Italia bellum gerimus, in sede ac solo nostro... Hannibal contra in aliena, in hostili est terra,
Liv. 22, 39, 13; 21, 50, 2; 3, 15, 2; 6, 7, 4; 9, 35, 4 et saep.; Nep. Alcib. 8, 1; Vell. 2, 31, 4; Sen. Ep. 9, 14; id. Ira, 2, 33, 6; Plin. 35, 10, 37, § 113; Tac. H. 3, 84; 3, 57; Suet. Tib. 2; id. Vit. 2; Just. 2, 1, 10; 8, 4, 11:contra mercator, navim jactantibus austris Militia est potior?
Hor. S. 1, 1, 6; 1, 2, 30; 1, 3, 27; Prop. 2, 1, 45; 2, 23, 13 (3, 17, 3); Sen. Hippol. 214;so with versa vice: barbarae gentes (Alexandrum) non ut hostem, sed ut parentem luxerunt... Contra Macedones versa vice non ut civem, sed ut hostem amissum gaudebant,
Just. 13, 1, 7.—Introducing a secondary or parallel opposition of thought: in loco umidiore far potius serunt quam triticum;2.contra in aridiore hordeum potius quam far,
Varr. R. R. 1, 9, 4; 1, 1, 47: si nihil esset quod inane vocaret, Omne foret solidum;nisi contra corpora certe Essent, etc., Omne quod est spatium vacuum constaret inane,
Lucr. 1, 521; 4, 348; cf.:justa omnia decora sunt, injusta contra, ut turpia, sic indecora,
Cic. Off. 1, 27, 94; id. N. D. 2, 15, 41; id. de Or. 3, 33, 136; id. Quint. 30, 93: id. Off. 3, 21, 84; id. Leg. 2, 1, 2: facilem esse rem... si modo unum omnes sentiant; contra in dissensione nullam se salutem perspicere, Caes. B. G, 5, 31; Liv. 25, 30, 3; Sen. Ben. 1, 5, 2; Plin. 12, 19, 42, § 92; 11, 14, 14, § 35; Suet. Caes. 73; Gell. 1, 4, 5:si male rem gerere insani est, contra bene, sani,
Hor. S. 2, 3, 74.—In opposition to a dependent clause:3.ut hi miseri, sic contra illi beati quos, etc.,
Cic. Tusc. 5, 6, 16; so id. de Or. 1, 45, 198; Quint. 9, 3, 39:cui ego rei tantum abest ut impedimento sim, ut contra te M. Manli adhorter, etc.,
Liv. 6, 15, 5; 6, 31, 4:cum virtus adeo neminem spe ac pollicitatione corrumpat, ut contra in se inpendere jubeat, ac, etc.,
Sen. Ben. 4, 1, 2: aut igitur negemus quidquam ratione confici, cum contra nihil sine ratione recte fieri possit, aut, etc., whereas on the contrary, etc., Cic. Tusc. 4, 38, 84; cf.:at contra,
Lucr. 2, 392.—With co-ordinate conjunctions.a.Copulative, et contra or contraque (never with ac or atque); also nec contra (rare), and on the other hand.(α).With reference to a reason or conclusion, after nam, enim, cum, or itaque: nam et ratione uti... omnique in re quid sit veri videre et tueri decet, contraque falli [p. 454]... tam dedecet quam, etc., Cic. Off. 1, 27, 94:(β).malus est enim custos... metus, contraque benevolentia fidelis,
id. ib. 2, 7, 23:cum reficiat animos varietas ipsa, contraque sit aliquanto difficilius in labore uno perseverare,
Quint. 1, 12, 4; 3, 8, 32; 8, 6, 20:itaque in probris maxime in promptu est, si quid tale dici potest, etc. Contraque in laudibus, etc.,
Cic. Off. 1, 18, 61; cf. Suet. Calig. 51; so with nec:nam nec comoedia cothurnis assurgit, nec contra tragoedia socculo ingreditur,
Quint. 10, 2, 22.—With contrasted examples or illustrations, often after ut or sic:(γ).audivi ex majoribus natu, hoc idem fuisse in P. Scipione Nasica, contraque patrem ejus... nullam comitatem habuisse sermonis,
Cic. Off. 1, 30, 109:ut suspitionibus credi oportere, et contra suspitionibus credi non oportere,
id. Inv. 2, 15, 48; Quint. 8, 4, 1; 5, 10, 48; 9, 3, 7; 9, 4, 52; 11, 1, 14; Sen. Ep. 82, 14; Dig. 17, 1, 22, § 4.—With contrasted actions, assumptions, etc.:(δ).atque utinam qui ubique sunt propugnatores hujus imperii possent in hanc civitatem venire, et contra oppugnatores rei publicae de civitate exterminari!
Cic. Balb. 22, 51:domo pignori data, et area ejus tenebitur... et contra jus soli sequitur aedificium,
Dig. 13, 7, 21:equo et asina genitos mares, hinnos antiqui vocabant: contraque mulos quos asini et equae generassent,
Plin. 8, 44, 69, § 17: ceterum potest ex lege quidem esse judicium, sed legitimum non esse, et contra ex lege non esse, sed legitimum esse, Gai Inst. 4, 109; Plin. 2, 65, 65, § 161; 35, 15, 5, § 183.—After a negative clause, affirming the opposite idea, et contra or contraque, but on the contrary:b.in quo (consulatu) ego imperavi nihil, et contra patribus conscriptis et bonis omnibus parui,
Cic. Sull. 7, 21:nunc vero cum ne pulsus quidem ita sim ut superare non possim, contraque a populo Romano semper sim defensus, etc.,
id. Dom. 33, 88; id. Fin. 2, 17, 55; id. Marcell. 6, 20; so,et contra,
Suet. Tit. 7.—With adversative conjunctions, at contra, sed contra, contra autem, contra vero (not verum contra, nor contra tamen).(α).At contra (freq.), merely a strengthened contra (v. 1. supra): huc accedit uti mellis lactisque liquores Jucundo sensu linguae tractentur in ore;(β).At contra taetri absinthi natura... foedo pertorqueat ora sapore,
Lucr. 2, 400:cogunt,
id. 2, 74; 1, 366; 2, 235 et saep.: nos qui domi sumus, tibi beati videmur;at contra nobis tu quidem... prae nobis beatus,
Cic. Fam. 4, 4, 2; id. Tusc. 1, 3, 5; id. Rosc. Am. 45, 131; id. Verr. 2, 5, 26, § 66; Sall. J. 36, 2; 4, 7; 15, 3; id. C. 12, 5:ideo siccas aiunt Aethiopiae solitudines... At contra constat Germaniam abundare rivis,
Sen. Q. N. 3, 6, 2; 1, 3, 1; id. Ep. 100, 7; Plin. 7, 53, 54, § 186; Suet. Galb. 15; Tac. A. 4, 28.—Sed contra, after a negative sentence (class.):(γ).non quo acui ingenia adulescentium nollem, sed contra ingenia obtundi nolui,
Cic. de Or. 3, 24, 93; id. Att. 9, 15, 3; id. Ac. 1, 10, 35; id. Fl. 11, 26:arma populi Romani non liberis servitutem, sed contra servientibus libertatem adferre,
Liv. 45, 18, 1:tu ne cede malis, sed contra audentior ito,
Verg. A. 6, 95; Plin. Ep. 1, 10, 12.—PostAug. also without a preceding negation:obiisse nostro Laium scelere autumant superi inferique: sed animus contra innocens... negat,
Sen. Oedip. 765; Symm. Ep. 6, 81.—Contra autem (rare;(δ).in Cic. only where different subjects have contrasted predicates in dependent clauses): quia pacis est insigne toga, contra autem arma tumultus atque belli,
Cic. Pis. 30, 73.—In later writers = contra alone:sub septemtrione aedificia... conversa ad calidas partes oportere fieri videntur. Contra autem sub impetu solis meridiani regionibus conversa ad septemtrionem... sunt facienda,
Vitr. 6, 1, 2; Gell. 14, 2, 19; Dig. 7, 1, 25, § 3; 34, 3, 25.—Contra vero (very rare;(ε).not in Cic.), used for contra: contra vero quercus infinitam habet aeternitatem,
Vitr. 2, 9, 8; 6, 1, 3; Cels. 3, 6 fin. —Atqui contra, App. Mag. p. 287, 24.—c.With disjunctive conjunctions, aut contra, vel contra, seu contra, or on the contrary, or conversely (always without change of subject).(α).Aut contra:(β).num aut scriptum neget, aut contra factum infitietur?
Cic. Part. Or. 38, 133: quae (mens) aut languescit... aut contra tumescit, etc., Quint. 1, 2, 18:si imbres defuere, aut contra abundavere,
Plin. 17, 24, 37, § 228.—Vel contra:(γ).hinc enim quaestiones oriuntur: Injuriam fecisti, sed quia magistratus, majestatis actio est? Vel contra: Licuit... quia magistratus?
Quint. 5, 10, 40; 9, 4, 96; Suet. Galb. 3; Dig. 35, 2, 56, § 4; 8, 4, 6.—Seu contra:d.seu tristis veniam, seu contra laetus amicis,
Prop. 1, 11, 25.—With causal conjunctions, nam contra (very rare;4.never contra enim): falso queritur de natura sua genus humanum quod, etc. Nam contra, reputando, neque majus aliud, neque praestabilius invenies,
Sall. J. 1, 1; Quint. 1, 1, 1; 9, 2, 23. —In late Lat., e contra (also one word, ēcontrā) = contra,(α).In the meaning, the contrary (D. 1.):(β).aliis vero econtra videtur,
Hier. Ep. 12.—Et econtra = et contra (E. 3. a.):5.honestiorum provectu et econtra suppliciis,
Aur. Vict. Caes. 39, 45.—For quod contra, v. II. E. 1. c.—With emphatic particles.a.Quin contra, nay on the contrary, opposing an affirmative sentence to a preceding negative statement (quin etiam amplifies without opposition; sed contra opposes without amplification; quin contra both opposes and amplifies);b.not before Livy: num qui enim socordius rempublicam administrari post Calvi tribunatum... quam? etc. Quin contra patricios aliquot damnatos... neminem plebeium,
Liv. 6, 37, 8; 31, 31, 9; 35, 26, 10; 37, 15, 3.—Immo contra (post-Aug.).(α).= no, on the contrary, refuting opinions, after questions and in the form of a dialogue:(β).existimas nunc me detrahere tibi multas voluptates?... Immo contra, nolo tibi umquam deesse laetitiam,
Sen. Ep. 23, 3; Dig. 33, 7, 5; 33, 7, 29.—= sed contra, but on the contrary:c.proinde ne submiseris te, immo contra fige stabilem gradum,
Sen. Cons. Marc. 5, 6; id. Cons. Polyb. 15, 2; cf. prep.:immo contra ea,
Liv. 41, 24, 8; cf. II. E. 1. b. infra.—Item contra = an emphatic et contra (very rare):F.quoniam... beate vivere alii in alio, vos in voluptate ponitis, item contra miseriam in dolore, etc.,
Cic. Fin. 2, 27, 86; cf. I. A. 3. g supra.With a comparative clause introduced by ac, atque, or quam, representing a logical or moral opposition (contra atque debuit = non ita ut debuit; cf. Cic. Or. 3, 19, 70); cf. prep., II. C. 3. g, and II. E. 2. infra.1.Of logical opposition, contrary to, different from, otherwise than; in the best prose only with atque or ac.(α).With atque:(β).item, contra atque apud nos, fieri ad Elephantinem ut neque ficus neque vites amittant folia,
Varr. R. R. 1, 7, 6:simulacrum Jovis, contra atque ante fuerat, ad orientem convertere,
Cic. Cat. 3, 8, 20; id. Sull. 24, 69:judicium suscepturos contra atque omnis Italia populusque Romanus judicavisset,
Caes. B. C. 3, 12; id. B. G. 4, 13; Plin. 12, 19, 43, § 95.—With ac:(γ).itaque contra est ac dicitis,
Cic. Fin. 4, 15, 41:vides, omnia fere contra ac dicta sint evenisse,
id. Div. 2, 24, 53; so id. Verr. 2, 4, 6, § 11; id. Or. 40, 137:cum contra ac Deiotarus sensit victoria belli judicaret,
id. Phil. 11, 13, 34:Petreius ubi videt, Catilinam, contra ac ratus erat, magna vi tendere, etc.,
Sall. C. 60, 5.—With ac and atque:(δ).si denique aliquid non contra ac liceret factum diceretur, sed contra atque oporteret,
Cic. Balb. 3, 7.—With quam (post-Aug.):2.cui contra quam proposuerat aliqua cesserunt,
Sen. Ira, 3, 6, 5; Plin. 10, 53, 74, § 149; 11, 21, 24, § 72; Gell. 6 (7), 8, 6:contra quam licet,
id. 1, 3, 19; Sil. 15, 107.—Of moral opposition of acts contrary to rules and principles (cf. II. 3. g infra); so always with quam:II.mater Aviti, generi sui, contra quam fas erat, amore capta,
contrary to the divine law, Cic. Clu. 5, 12:ut senatus, contra quam ipse censuisset, ad vestitum rediret,
contrary to its own resolution, id. Pis. 8, 18:contra quam ista causa postulasset,
id. Caecin. 24, 67:contra quam sanctum legibus est,
Liv. 30, 19, 9; Cic. Leg. 2, 5, 11; id. Q. Fr. 1, 1, 1, § 2; id. Dom. 46, 122:contraque faciunt quam polliceri videntur,
Auct. Her. 4, 3, 6; Cic. de Or. 2, 20, 86.Prep. with acc., before, against, facing, towards, opposite to, contrary to (acc. to many scholars not ante-class.; cf. Hand, Turs. II. p. 108; but found Plaut. Ps. 1, 2, 24 Fleck., a line omitted by Lorenz as a gloss; id. Pers. 1, 1, 13 Ritschl; Att. ap. Non. p. 469, 15, or Trag. Rel. v. 476 Rib.; cf. also Plaut. Poen. 5, 6, 18; Cato, R. R. 18, 1, and v. I. A. 1. a. b, and I. A. 1. b. a supra).A.Local uses.1.Opposite, over against, facing.a.Of countries and places (mostly of those separated by water;b.adversus and e regione mostly of places opposite by land): insulae natura triquetra, cujus unum latus est contra Galliam,
Caes. B. G. 5, 13; 3, 9; 4, 20:ad insulam quae est contra Massiliam,
id. B. C. 1, 56; 3, 23:Rhodios, pacatis contra insulam suam terris, etc.,
Liv. 37, 15, 7; 3, 26, 8:Carthago Italiam contra,
Verg. A. 1, 13; 5, 124; Ov. M. 14, 17:insulae quae contra Tauri promuntorium inopportune navigantibus objacent, Chelidoniae nominantur,
Mel. 2, 7; Plin. 3, 26, 30, § 151; 6, 28, 32, § 152; 5, 7, 7, § 41; Tac. A. 3, 1; id. H. 2, 17.—Of the heavenly bodies:c.donique (luna) eum (sc. solem) contra pleno bene lumine fulsit,
Lucr. 5, 708:contra Volucris rostrum posita est Lyra,
Vitr. 9, 4, 5; Sen. Q. N. 1, 5, 9; 1, 8, 3; Plin. 2, 31, 31, § 99; 5, 10, 10, § 56.—So, tertium (latus Britanniae) est contra septem triones, opposite ( facing); hence, contra meridiem and contra ortus (instead of ad or adversus meridiem, etc.), facing the south and east, Plin. 6, 24, 24, § 85; 17, 2, 2, § 22. —So of a person standing in the sunlight:cum minima umbra (i. e. a sole) contra medium fiet hominem,
Plin. 18, 33, 76, § 327; cf.:contra mediam faciem meridies erit,
id. 18, 33, 76, § 326.—Of opposite ends of a line.(α).Of the diameter of the earth: esse e regione nobis e contraria parte terrae qui adversis vestigiis stent contra nostra vestigia, quos antipodas vocatis, Cic. Ac. 2, 39, 123.—(β).Of a line drawn:d.contra autem E littera I erit ubi secat circinationem linea,
opposite the point E will be the letter I, Vitr. 9, 7, 4.—Of buildings, etc.:e.contra hoc aviarium est aliud minus in quo quae mortuae sunt aves curator servare solet,
Varr. R. R. 3, 5, 5; Vitr. 5, 6, 3; 3, 5, 15:(statuam) quae fuerit contra Jovis Statoris aedem in vestibulo Superbi domus,
Plin. 34, 6, 13, § 29:contra medium fere porticum diaeta paulum recedit,
Plin. Ep. 5, 6, 20; 2, 17, 5; Suet. Aug. 44.—Of places on the human body:2.id quod contra stomachum est,
Cels. 4, 5 (4, 12 med.); 7, 7;4, 20 (13).—Of the direction of the intestines, etc.: ea... contra medium alvum orsa,
Cels. 4, 1 fin. —Of actions, opposite, towards, against, facing (syn.:a.adversus, ad, e regione,
Caes. B. G. 7, 61).In gen.:b.quamvis subito... quamque Rem contra speculum ponas, apparet imago,
Lucr. 4, 156: Democritus... clipeum constituit contra exortum Hyperionis, Laber. ap. Gell. 10, 17, 4:et contra magnum potes hos (i.e. oculos) attollere solem, Nec tremis...?
Prop. 1, 15, 37; Col. 7, 3, 8:rex constiterat contra pedites,
Curt. 10, 9, 13; 9, 5, 1:ne contra septentrionem paveris,
Plin. 18, 33, 76, § 330; 28, 6, 19, § 69:contra solem varie refulgens,
placed in the sun, id. 37, 10, 63, § 173; 10, 54, 75, § 151; 37, 6, 22, § 83;37, 7, 25, § 95: cum terrestres volucres contra aquam clangores dabunt,
id. 18, 35, 87, § 363; 19, 8, 39, § 131.—Dependent on verbs of motion (very rare without the idea of hostility):c.(Dinocrates) incessit contra tribunal regis jus dicentis,
towards, Vitr. 2, praef. 1.—So trop., of actions done for a purpose:lege Cornelia de sicariis tenetur qui, cum in magistratu esset, eorum quid fecerit contra hominis necem quod legibus permissum non sit,
Dig. 48, 8, 4.—Appositively, with the predicate: (elephanti) tanta narratur clementia contra minus validos, ut, etc., if fronting weaker animals, if brought in contact with them (not to be connected with clementia), Plin. 8, 7, 7, § 23.—Similarly: dum... fidens non est contra feram, if fronting the animal (not dependent on fidens), Plin. 8, 16, 21, § 57.—d.Against an opposing action, etc.:e.contra vim atque impetum fluminis conversa,
Caes. B. G. 4, 17, 5:cum plateae contra directos ventos erunt conformatae,
Vitr. 1, 6, 8:ut contra ventum gregem pascamus,
Col. 7, 3, 12; Sen. Q. N. 2, 31, 2; Plin. 29, 3, 12, § 52; 17, 2, 2, § 21; 8, 16, 21, § 54:contra fluminum impetus aggeribus,
id. 35, 14, 48, § 169:capite in sole contra pilum peruncto,
id. 27, 4, 5, § 17; 18, 35, 88, § 364; Varr. ap. Plin. 7, 20, 19, § 83; Sil. 14, 352; Dig. 9, 2, 29, § 4. [p. 455] — Trop.:contra fortunam tenendus est cursus,
Sen. Prov. 5, 9.—Prov.:contra stimulum calces,
kick against the pricks, Isid. Orig. 1, 36, 28 (al. calcitres); cf. Amm. 18, 5, 1.—Of local actions with hostile intent.(α).Lit.:(β).quae vis Coclitem contra omnes hostium copias tenuit?
Cic. Par. 1, 2, 12:Pompeium Cartejae receptum scribis: jam igitur contra hunc exercitum (sc. constitit),
id. Att. 15, 20, 3:pertimescam, credo, ne mihi non liceat contra vos in contione consistere,
to face you, id. Agr. 1, 8, 25; Lepidus ap. Cic. Fam. 10, 34, 1; Caes. B. C. 1, 26:a fronte contra hostem pedum quindecim fossam fieri jussit,
id. ib. 1, 41; 1, 42; id. B. G. 7, 62:Tullus adversus Veientem hostem derigit suos: Albanos contra legionem Fidenatium collocat,
Liv. 1, 27, 5; 24, 41, 5; 38, 4, 5; Verg. A. 12, 279; Front. Strat. 2, 2, 13; 2, 3, 17.—Appositively, with a local verb understood:terribilis haec contra fugientes belua est, fugax contra insequentes,
i. e. if fronting, if placed opposite, Plin. 8, 25, 38, § 92.—Trop.:f.castra sunt in Italia contra populum Romanum in Etruriae faucibus collocata,
Cic. Cat. 1, 2, 5; id. Mil. 1, 2; Quint. 7, 7, 5:tum contra hanc Romam illa altera Roma quaeretur,
will be as a rival against this Rome, Cic. Agr. 2, 22, 86:cui rationi contra homines barbaros atque imperitos locus fuisset, hac ne ipsum quidem sperare, etc.,
Caes. B. G. 1, 40:(Cicero) plerumque contra inimicos atque obtrectatores plus vindicat sibi,
when fronting adversaries, Quint. 11, 1, 23.—In partic.(α).Stare contra aliquem (opp. stare ab aliquo); usu. implying hostility; mostly trop., to stand against, to be arrayed against, to face, oppose:(β).quod contra hoc exemplum nulla staret eorum ratio,
Auct. Her. 4, 5, 7:contra populi studium,
Cic. Brut. 34, 126:contra civium perditorum... dementiam a senatu et a bonorum causa,
id. ib. 79, 273; so,a mendacio contra veritatem,
id. Inv. 1, 3, 4:contra cives in acie,
id. Att. 16, 11, 2:et adversi contra stetit ora juvenci,
opposite, Verg. A. 5, 477; 5, 414:haec enim (ratio) sola... stat contra fortunam,
Sen. Ep. 14, 4, 2: contra leonem etiam stetit, fronted, i. e. hunted, Spart. Carac. 5 fin. —Contra aliquem ire:3.aut saevos Libyae contra ire leones,
Stat. Th. 9, 16.— Trop.:uti contra injurias armati eatis,
Sall. J. 31, 6:interritus (sapiens) et contra illa (mala) ibit et inter illa,
Sen. Ep. 59, 8; cf.: contra venire, II. B. 1. c. b infra, and v. also II. B. 2. b. and II. B. 1. b. infra.—Transf.,a.To persons placed together for comparison:b.C. vero Caesar, si foro tantum vacasset, non alius ex nostris contra Ciceronem nominaretur,
Quint. 10, 1, 114:CORONATO CONTRA OMNES SCAENICOS,
Inscr. Grut. p. 331, n. 4.—To things compared, as if weighed against each other as to their value, strength, etc.(α).Lit. (very rare):(β).quamcunque vis rem expende, et contra aquam statue... Si gravior est, leviorem rem... feret, etc.,
Sen. Q. N. 3, 25, 5.—Prop.:c.cujus (i. e. generis humani) causa videtur cuncta alia genuisse natura, magna saeva mercede contra tanta sua munera,
Plin. 7, 1, 1, § 1:qui amicus esse coepit quia expedit, placebit ei aliquod pretium contra amicitiam,
Sen. Ep. 9, 9:numquam ulli fortiores cives fuerunt quam qui ausi sunt eum contra tantas opes ejus... condemnare,
Cic. Fam. 7, 2, 3:tantum studium bonorum in me exstitisse, contra incredibilem contentionem clarissimi et potentissimi viri,
id. ib. 7, 2, 2; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 3:nomen prorogans nostrum et memoriam extendens contra brevitatem aevi,
as a compensation for, Plin. 2, 63, 63, § 154.—So esp., valere contra, to weigh against, counterbalance, avail or prevail against: non vereor ne meae vitae modestia parum valitura sit contra falsos rumores, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 8:(illa facta) pro periculo potius quam contra salutem valere debere,
Cic. Part. Or. 35, 120; id. Off. 3, 29, 104:contrane lucrum nil valere Pauperis ingenium?
Hor. Epod. 11, 11; Sen. Ben. 4, 15, 1; id. Cons. Helv. 5, 5; so,robur habere contra: si contra unamquamlibet partem fortunae satis tibi roboris est,
id. ib. 13, 2;so of counterchecks: in Creta decem qui cosmoe vocantur, ut contra consulare imperium tribuni plebis, sic illi contra vim regiam constituti,
Cic. Rep. 2, 33, 58.—Of antidotes: cimicum natura contra serpentium morsus valere dicitur, item contra venena omnia, Plin. 29, 4, 17, § 61.—Hence,Colloq., aliquid contra aurum est, something is worth gold, is superb, both predicatively and attributively (cf.: auro contra, I. A. 2. supra): hujusce pomaria in summa Sacra Via ubi poma veneunt, contra aurum imago, a spectacle for gold, i. e. a magnificent sight, Varr. R. R. 1, 2, 10 MSS. (al. aliter):d.numcubi hic vides citrum... num quod emblema aut lithostratum? quae illic omnia contra aurum,
superb, id. ib. 3, 2, 4 MSS. (Schneid. omits aurum, ex conj.):oneravi vinum, et tunc erat contra aurum,
Petr. 7, 6.—Transf., of replies, with aiebat, inquit, etc.; both in friendly and inimical sense; esp., contra ea, contra haec, = the adv. contra:B.contra ea Titurius sero facturos clamitabat, etc.,
Caes. B. G. 5, 29:contra ea Verginius unum Ap. Claudium et legum expertem et, etc., aiebat,
Liv. 3, 57, 1; 24, 45, 4:quae contra breviter fata est vates,
Verg. A. 6, 398:contra quod disertus Tu impie fecisti inquit, etc.,
Quint. 7, 1, 53 (cf.: contra ea, II. E. 1. infra).Denoting hostility or disadvantage.1.With verbs of hostile action.a.Of physical exertion:b.pugnavere et tertio consulatu ejus viginti (elephanti) contra pedites quingentos,
Plin. 8, 7, 7, § 22:proelium Afri contra Aegyptios primi fecere fustibus,
id. 7, 56, 57, § 200; 8, 40, 61, § 142. —Referring to warfare (usu. adversus), bellum gerere (rarely for cum or adversus; but contra patriam, contra aras, etc., not cum patria, etc.; cf.c.bellum, II. A. 1. e.): a quo prohibitos esse vos contra Caesarem gerere bellum (opp. pro),
Cic. Lig. 8, 25; id. Phil. 5, 10, 27; Liv. Ep. 129.—With bellum suscipere:contra Antonium,
Cic. Phil. 8, 2, 5; so,contra patriam,
id. Sull. 20, 58:pugnare contra patriam,
id. ib. 25, 70:contra conjuges et liberos,
Sen. Ben. 5, 15, 5:armatum esse contra populum Romanum,
Cic. Prov. Cons. 13, 32.—With arma ferre (freq.), Cic. Phil. 2, 29, 72; 13, 21, 47; Liv. 28, 28, 15; Nep. Att. 4, 2; Tib. 1, 6, 30; Ov. M. 4, 609; 13, 269; id. P. 1, 1, 26.—With arma sumere or capere, Cic. Rab. Perd. 6, 19; id. Phil. 4, 1, 2; 4, 3, 7:armis contendere contra,
Caes. B. G. 2, 13:arma alicui dare (trop.),
Cic. Phil. 2, 21, 53:aciem instruere (trop.),
Liv. 25, 4, 4:exercitum comparare,
Cic. Phil. 3, 6, 14; 4, 1, 2:exercitum instruere,
id. Cat. 2, 11, 24:exercitum ducere and adducere,
id. Phil. 4, 2, 5; 3, 4, 11:exercitum contra Philippum mittere,
id. Inv. 1, 12, 17:naves ducere contra,
Hor. Epod. 4, 19:ducere contra hostes,
Liv. 1, 27, 4:florem Italiae educere contra,
Cic. Cat. 2, 11, 24:proficisci contra,
to march against, Liv. 1, 11, 3; 8, 2, 5:auxilium ferre Rutulis contra Latinos,
Plin. 14, 12, 14, § 88:juvare aliquem contra,
Caes. B. C. 1, 35:consilium inire contra Sequanos,
to take hostile measures against, id. B. G. 6, 12.—Of legal contention (more freq. adversus, except with verbs of saying).(α).In gen., with agere or causam agere, to act as counsel against a party or his attorney:(β).cum agerem contra hominem disertissimum nostrae civitatis,
Cic. Caecin. 33, 97; id. Brut. 63, 226; Sen. Ben. 4, 15, 3; Quint. 11, 1, 59.—Causam recipere or suscipere contra, to accept a retainer against:(causam) quam receperam contra pueros Octavios,
Cic. Att. 13, 49, 1; Quint. 6, 1, 12; Plin. Ep. 4, 17, 1.—Adesse alicui contra, to appear, act as one's counsel against:rogavit me Caecilius ut adessem contra Satrium,
Cic. Att. 1, 1, 3; Plin. Ep. 1, 7, 5 al.; cf.:esse contra,
id. ib. 1, 18, 3.— Trop.: conquesturus venit;at contra se adfuit et satisfacienti satisfecit,
Sen. Fragm. Amic. 14, 1, 89:causam defendere contra,
against the accuser, Cic. de Or. 1, 39, 178:statuere contra aliquem (sc. causam),
to establish a case against an adversary, id. Or. 10, 34:actio competit contra,
Dig. 49, 14, 41:querelam instituere contra,
ib. 5, 2, 21, § 1:bonorum possessionem petere contra,
ib. 5, 2, 23:jus obtinere contra,
Cic. Quint. 9, 34:pugnare contra,
to struggle against the accuser, id. Sull. 17, 49; id. Verr. 1, 11, 33:id quod mihi contra illos datum est,
i. e. a local advantage over, id. Tull. 14, 33:judicare contra aliquem,
id. Fl. 20, 48; Dig. 21, 2, 55; 5, 2, 14; Just. Inst. 4, 17, 2:pronuntiare contra,
Paul. Sent. 5, 34, 2: dare sententiam contra, Dig. 21, 2, 56, § 1:decernere contra,
Cic. Fl. 31, 76:appellare contra aliquem,
Dig. 49, 1, 3; 49, 5, 6; cf.:contra sententiam,
Cod. Just. 7, 62, 32, § 2.—Sentire contra aliquem, to have an opinion unfavorable to:cur vos (cum) aliquid contra me sentire dicatis, etc.,
Cic. Caecin. 27, 79.—Venire contra aliquem, to appear as counsel for one's adversary:(γ).quid tu, Saturi, qui contra hunc venis, existimas aliter?
Cic. Rosc. Com. 6, 18; id. Mur. 4, 9; id. Phil. 8, 6, 18.—Venire contra rem alicujus, to give advice damaging one's interests:contra rem suam me venisse questus est,
Cic. Phil. 2, 2, 3.—With dicere and other verbs of saying. (aa) Of a lawyer pleading against a lawyer:d.ipse ille Mucius, quid in illa causa cum contra te diceret, attulit quod? etc.,
Cic. de Or. 1, 57, 244:cum ille contra me pro Sex. Naevio diceret,
id. Brut. 60, 2, 7; id. de Or. 2, 7, 30; id. Rosc. Am. 15, 45; id. Div. in Caecil. 14, 44; id. Planc. 2, 5; id. Brut. 26, 102; so,causam dicere,
id. Or. 2, 23, 98:causam perorare,
id. Quint. 24, 77.—(bb) Of a lawyer's pleading against the parties: dic mihi, M. Pinari, num si contra te dixero mihi male dicturus es? Servil. ap. Cic. de Or. 2, 65, 261; 3, 34, 138; 1, 14, 60; id. Or. 35, 123; Quint. 11, 1, 57; cf. with ellipsis of acc.:quorum alter pro Aufldia, contra dixit alter,
id. 10, 1, 22.—(ng) Of a party against a lawyer:si Gaditani contra me dicerent,
if the Gaditani were my adversaries, Cic. Balb. 17, 38.—(dd) Of witnesses and experts, and the pleadings against them:si decressent legationem quae contra istum diceret,
Cic. Verr. 2, 2, 4, § 12: contra testes dicere (opp. a testibus or pro testibus). Auct. Her. 2, 6, 9; Cic. de Or. 2, 27, 118 (cf.:testimonium in aliquem dicere,
id. Sull. 17, 48; Quint. 7, 4, 36):contra juris consultos dicere,
against their legal opinions, Cic. Caecin. 24, 69.—So of witnesses in scientific questions:contra testes dicendum est,
Sen. Q. N. 7, 16, 1.—(ee) Dicere or contendere aliquid contra aliquem, to maintain a point against:cum interrogamus adversarios... quid contra nos dici possit,
Auct. Her. 4, 23, 33:tamenne vereris ut possis hoc contra Hortensium contendere?
Cic. Quint. 25, 78. —Of literary adversaries, mostly with verbs of saying and writing:e.cum scriberem contra Epicurios,
Cic. Att. 13, 38, 1:contra Epicurum satis superque dictum est,
id. N. D. 2, 1, 2:contra Brutum,
id. Tusc. 5, 8, 21:contra Academiam,
id. Ac. 2, 19, 63; id. Fin. 1, 1, 2; 5, 8, 22; id. Tusc. 5, 11, 32; 5, 30, 84; id. Ac. 2, 4, 17:contra autem omnia disputatur a nostris,
id. Off. 2, 2, 8.—Of public and political adversaries (syn. adversus and in).(α).In gen.:(β).sentire contra,
Cic. Mil. 2, 5:pugnare contra bonos,
id. Sull. 25, 71:contra eos summa ope nitebatur nobilitas,
Sall. C. 38, 2; Cic. Sest. 19, 42; 52, 112:(tribuni) qui aut contra consulem, aut pro studio ejus pugnabant,
Liv. 39, 32, 12.—Of political speaking:f.cum (Cato) eo ipso anno contra Serv. Galbam ad populum summa contentione dixisset,
Cic. Brut. 20, 80; so id. Imp. Pomp. 17, 53; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 1.—Of hostile or criminal acts in gen. (syn.:2.adversus, in): inire consilia contra,
Cic. Rosc. Am. 38, 110; id. Cat. 1, 7, 18:manum comparare contra aliquem,
id. Sull. 24, 68:conjurationem facere,
id. ib. 4, 12:congredi,
id. Lig. 3, 9; Sall. J. 64, 4:aliquid contra imperatorem moliri,
Just. Inst. 4, 18, 3:nec dolor armasset contra sua viscera matrem,
against her own offspring Ov. R. Am. 59.—Facere contra (more freq. with abstr. objects; cf. II. C. 1. f. b infra): nunc te contra Caesarem facere summae stultitiae est, to take parts against, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 2:eae (res) contra nos ambae faciunt,
operate against us, id. Quint. 1, 1.—With verbs of saying, etc.:homo disertus non intellegit, eum quem contra dicit laudari a se?
Cic. Phil. 2, 8, 18; 2, 1, 2; 2, 21, 51; Sen. Ep. 15, 3, 70:epigramma quod contra quamdam Gelliam scripsit,
Lampr. Alex. Sev. 38:disputare contra deos, in two signif.: contra deum licet disputare liberius,
to accuse, reproach a god, Cic. N. D. 3, 31, 76; but: mala et impia consuetudo est contra deos disputandi, to reason against the gods, i. e. against their existence, id. ib. 2, 67, 168.—Predicatively, with esse (videri, etc.), against, injurious to, unfavorable, prejudicial, to one's disadvantage: ut [p. 456] ex senatusconsulto neque cujus intersit, neque contra quem sit intellegi possit, Cic. Mur. 32, 68; id. de Or. 3, 20, 75; 2, 74, 299; 2, 81, 330; id. Sull. 13, 39; Sen. Ben. 6, 31, 6:3.licentiam malis dare certe contra bonos est,
injurious to, Quint. 4, 2, 75:res contra nos est, of unfavorable chances in a lawsuit,
id. 4, 66, 1; 4, 2, 75; 5, 13, 32.—Often, contra aliquem = quod est contra aliquem, referring to indef. pronouns or adjectives:nihil contra me fecit odio mei = nihil quod esset contra me,
Cic. Har. Resp. 3, 5; id. Off. 3, 31, 112:quibus (temporibus) aliquid contra Caesarem Pompeio suaserim,
id. Phil. 2, 10, 24.—Added adverb. to the predicate, mostly referring to purpose, with hostile intent, for the purpose of some hostile act, in order to oppose, in opposition:4.Caesarine eam (provinciam) tradituri fuistis, an contra Caesarem retenturi?
or keep it against Caesar, Cic. Lig. 7, 23:sero enim resistimus ei quem per annos decem aluimus contra nos,
id. Att. 7, 5, 5:judicium illud pecunia esse temptatum non pro Cluentio, sed contra Cluentium,
id. Clu. 4, 9; id. Imp. Pomp. 17, 52; id. Ac. 2, 28, 92:cum quae facitis ejusmodi sint ut ea contra vosmet ipsos facere videamini,
id. Rosc. Am. 36, 104; Sen. Ep. 3, 7, 3: Curio se contra eum totum parat, i. e. to speak against him, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 10; Caes. B. C. 1, 85 ter; Sen. Q. N. 1, 7, 1; Plin. 16, 39, 74, § 192; Plin. Pan. 41.—So with the force of a temporal clause:fidem meam quam essent contra Massam Baebium experti,
in the suit against, Plin. Ep. 3, 4, 4.—Dependent on adjectives (rare):5.contra se ipse misericors,
to his own injury, Phaedr. 4, 18, 3:severissimus judex contra fures,
Lampr. Alex. Sev. 28.—With nouns.a.Acc. to 1. b.:b.ut quam maximae contra Hannibalem copiae sint,
Cic. Inv. 1, 12, 17; cf. Vell. 2, 76, 3.—Acc. to 1. c. and 1. e.; so esp., oratio contra (cf.: oratio in).(α).Oratio contra (never in), of an address against the counsel of a party or against the prosecutor:(β).quid in omni oratione Crassus vel apud centumviros contra Scaevolam, vel contra accusatorem Brutum, cum pro Cn. Plancio diceret?
Cic. de Or. 2, 54, 220; cf.:Cato pro se contra Cassium = in oratione contra,
Gell. 10, 15, 3; so,haec perpetua defensio contra Scaevolam,
Cic. de Or. 2, 54, 221:orationem illam egregiam quam (Aeschines) in Ctesiphontem contra Demosthenem dixerat,
id. ib. 3, 56, 213.—Of an address against the party, either in judicial or political affairs:c.unam orationem contra Gracchum reliquit,
Cic. Brut. 26, 99:(Demosthenis) oratio contra Leptinem... contra Aeschinem falsae legationis,
id. Or. 31, 111; Gell. 10, 24, 10; 10, 18, 91; Cic. Brut. 46, 169; Quint. 12, 10, 61; Cic. de Or. 2, 11, 45; id. Brut. 44, 164; Gell. 13, 25 (24), 15; cf. Quint. 4, 3, 13; 11, 2, 25.—Acc. to 1. f.:C.contra patres concitatio et seditio,
Cic. Brut. 14, 56.—Of animals:contra volpium genus communibus inimicitiis,
Plin. 10, 76, 96, § 207.With inanimate and abstract objects.1.Directly dependent on verbs (cf. B. 1.).a.Of physical or moral exertion:b.cum fulmina contra Tot paribus streperet clipeis,
Verg. A. 10, 567:pugnandum tamquam contra morbum, sic contra senectutem,
Cic. Sen. 11, 35:contra verum niti,
Sall. J. 35, 8:contra fortunam luctari,
Sen. Ben. 7, 15, 2; id. Brev. Vit. 10, 1; id. Ep. 78, 15; 99, 32; cf. Cic. Off. 1, 31, 110.—Of warfare (lit. and trop.):c.bellum contra aras, focos, vitam fortunasque gerere,
Cic. Phil. 3, 1, 1:bellum gerimus... contra arma verbis,
id. Fam. 12, 22, 1.—So of logical contradictions:artificis autem est invenire in actione adversarii quae semet ipsa pugnent,
Quint. 5, 13, 30.—Of legal contention.(α).Of the actions of the counsel or prosecutor: dicere, or perorare, agere contra aliquid, to plead against, contest something:(β).contra argumenta, rumores, tabulas, quaestiones (opp. ab argumentis, etc.),
Auct. Her. 2, 6, 9 sqq.; Cic. de Or. 2, 27, 118:contra ratiocinationem,
id. Inv. 2, 50, 153: contra scriptum dicere, to contest, controvert a written law or a document, id. ib. 2, 47, 138; 2, 48, 143; id. Brut. 39, 145; Quint. 7, 7, 1:contra caput dicere,
to plead against life, Cic. Quint. 13, 44 (cf.:servum in caput domini interrogare,
Paul. Sent. 1, 1, 34; 5, 16, 5 and 8; 5, 46, 3): contra libertatem agere, Dig. 40, 12, 26.—Pregn.:contra rerum naturam, contraque consuetudinem hominum dicere (opp. contra nos dicere),
Cic. Rosc. Am. 15, 45.—Of judicial decisions contradicting documents, etc.:(γ).contra tabulas judicare,
Cic. de Or. 2, 70, 281:contra testamentum,
Dig. 2, 17, § 1:contra sententiam dicere,
ib. 49, 8, 1, § 2.—Admittere aliquem contra bona, to admit a petition for bonorum possessio (cf.:d.inmittere in bona),
Dig. 38, 2, 3, § 6.—Of antagonism in literary and ethical questions.(α).To contend that something is false:(β).dicere, disputare, disserere contra opinionem or sententiam,
Cic. Tusc. 1, 4, 8; 5, 19, 55; id. de Or. 3, 18, 67; id. Fin. 5, 4, 10; id. Ac. 2, 18, 60; Sen. Ira, 1, 3, 3; id. Ep. 87, 5; 102, 5 (cf.:in sententiam dicere,
in support of an opinion, Caes. B. G. 1, 45):contra sensus dicere,
Cic. Ac. 2, 31, 101:contra rhetoricen dicere,
Quint. 2, 17, 40.—Of criticism, hostility to principles, etc.:(γ).contra Iliadem et Odysseam scribere,
Vitr. 7, praef. 8:contra quorum disciplinam ingenium ejus exarserat,
Cic. Tusc. 5, 29, 83.—Ethically:e.contra voluptatem dicere,
that pleasure is a moral evil, Cic. Fin. 5, 8, 21:contra mortem loqui,
that death is no evil, Sen. Ep. 82, 7;in both senses: contra vitia, pericula, fortunam, ambitionem,
id. ib. 100, 10:contra fortunam gloriari,
that fortune has no power over him, Cic. Tusc. 5, 9, 26; Sen. Ep. 26, 5.—Of public and political acts and speeches:f.contra potentiam accusatorum dicere,
Cic. Brut. 44, 164:contra legem dicere or verba facere,
id. Imp. Pomp. 15, 53; Liv. 34, 8, 1:rogationem ferre contra coloniam ( = contra legem de colonia deducenda),
Cic. Clu. 51, 140; Auct. Her. 1, 17, 21; Plin. 8, 17, 24, § 64.—Of hostility, injury, wrongs, etc.(α).In gen.:(β).senatusconsulto quod contra dignitatem tuam fieret,
directed against, Cic. Fam. 12, 29, 2:contra rem publicam se commovere,
id. Cat. 1, 26; 1, 3, 7:incitari,
id. Sest. 47, 100:consilia inire,
id. Agr. 2, 3, 8:conjurationem facere,
Sall. C. 30, 6:contra salutem urbis incitari,
Cic. Cat. 3, 8, 20:cogitare aliquid contra salutem,
id. ib. 3, 9, 21: contra voluntatem or studium dicere, to oppose one's will in a speech:esse aliquem in civitate qui contra ejus (Chrysogoni) voluntatem dicere auderet,
id. Rosc. Am. 22, 60; id. Phil. 1, 11, 28; id. de Or. 3, 34, 138; id. Mur. 4, 10; Tac. H. 2, 91:ne quid contra aequitatem contendas, ne quid pro injuria,
do not array yourself against equity, Cic. Off. 2, 20, 71.— Trop.:quis non contra Marii arma, contra Suliae proscriptionem irascitur? ( = Mario propter arma, Sullae propter proscriptionem),
Sen. Ira, 2, 2, 3.—In partic.: facere contra aliquid (syn. adversus), to commit an offence against, to transgress, etc.:2.si quis ad Antonium profectus esset... senatus existimaturum eum contra rem publicam fecisse,
Cic. Phil. 8, 11, 33; id. Mil. 5, 13; 6, 14; id. Off. 3, 10, 43; 3, 25, 95; S. C. ap. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 6; Liv. 25, 4, 7; so,contra salutem rei publicae facere,
Cic. Dom. 38, 102:contra majestatem,
against the emperor, Dig. 48, 4, 5:contra leges,
Cic. Dom. 18, 48; id. Vatin. 7, 18; id. Fin. 2, 17, 55; id. Mur. 32, 67; id. de Or. 3, 19, 70; cf. id. Clu. 34, 92; id. Mur. 32, 68; id. Dom. 14, 38; id. Phil. 10, 6, 13; Gai Inst. 4, 121:contra edictum (praetoris),
Cic. Verr 2, 3, 10, § 25; Dig. 39, 1, 20, § 1:contra foedus,
Cic. Balb. 6, 16:contra jusjurandum ac fidem,
id. Off. 3, 10, 43; id. Lael. 3, 30, 74; id. Verr. 2, 3, 3, § 7; Prop. 3, 30, 44 (2, 32, 44).—And ironically:tune contra Caesaris nutum (sc. facies)?
Cic. Att. 14, 10, 1.—Rarely contra ea facere = contra facere, adverb. (cf. I. B. 8. and II. E. 1. b.):corpus in civitatem inferri non licet... et qui contra ea fecerit, extra ordinem punitur,
Paul. Sent. 1, 21, 2; 1, 21, 12.—Predicatively with esse (usu. impers.), in violation of, in conflict with, contrary to (cf. 3. g).(α).With esse expressed as the predicate:(β).hominem hominis incommodo suum augere commodum magis est contra naturam quam mors,
Cic. Off. 3, 5, 21; id. Fin. 3, 9, 31; id. N. D. 3, 13, 33; Sen. Ep. 5, 4; Plin. 7, 8, 6, § 45:contra leges or legem est,
Cic. Pis. 13, 30; id. Mur. 32, 67:contra officium est,
id. Off. 3, 10, 43; 1, 10, 32; 1, 6, 19; cf. id. Lael. 11, 39; id. Off. 3, 15, 63; Liv. 6, 40, 5; Sen. Q. N. 2, 37, 2; Gai Inst. 3, 157; Dig. 30, 1, 112, § 3; 16, 3, 1, § 7.—With ellipsis of object (naturam), Cic. Fin. 5, 29, 89; cf.:adeo res ista non habet ullam moram quae contra causas ignium sit,
unfavorable to the formation of fire, Sen. Q. N. 2, 26, 7.—With verbal predicate, referring to an indef. pron. or adj., with esse understood:(γ).scis hunc... nihil umquam contra rem tuam cogitasse ( = nihil quod contra rem tuam esset),
Cic. Rosc. Am. 50, 147; id. Mil. 5, 13:aliquid contra animum audiendi,
something against our liking, Sen. Const. 19, 2.—So mostly with facere:si quid Socrates aut Aristippus contra morem consuetudinemque fecerint,
Cic. Off. 1, 41, 148; id. Att. 3, 23, 2; 2, 22, 2; id. Off. 3, 15, 63; Sall. C. 15, 1; Dig. 8, 2, 11; 8, 2, 17; 35, 1, 79, § 2. —Contra officium, substantively, = id quod contra officium est:3.Sic inter recte factum atque peccatum, officium et contra officium, media locabat quaedam,
Cic. Ac. 1, 10, 37.—Adverbially with the predicate.(α).In order to oppose, in opposition to, with hostile intent (cf. B. 3.):(β).eidem illam proscriptionem capitis mei contra salutem rei publicae rogatam esse dicebant,
that the proposal of the law was an attack on the republic, Cic. Prov. Cons. 19, 45; id. Rab. Perd. 12, 35; id. Phil. 10, 10, 22:imperator contra postulata Bocchi nuntios mittit,
to reply to the demands, Sall. J. 83, 3; 25, 6; so,advocare contra,
Sen. Cons. Polyb. 12, 4; id. Ep. 15, 2, 52:si contra mortem te praeparaveris,
to meet death, id. ib. 11, 3, 8.—With the force of a clause of manner, injuriously to, etc.:(γ).quibus contra valetudinis commodum laborandum est,
Cic. Mur. 23, 47; Suet. Aug. 78:contra hominis salutem,
with danger to a man's life, Cod. Just. 7, 62, 29.—In gen., of conflict with some rule or principle, contrary to, in violation of, without regard to ( = ita ut contra sit; cf. 2. supra; very freq. from the class. period;4.syn. adversus): ceperitne pecunias contra leges P. Decius,
Cic. de Or. 2, 31, 136; id. Verr. 2, 1, 4, § 10; id. Fl. 34, 86:pecuniam contra leges auferre,
id. Verr. 1, 18, 56; 2, 1, 10, § 27; 2, 5, 18, § 46; id. Har. Resp. 26, 56:contra legem,
id. Rab. Perd. 3, 8; id. Dom. 16, 41:contra jus fasque,
id. Har. Resp. 16, 34; id. Quint. 6, 28:contra jus,
Liv. 5, 4, 14; id. Dom. 13, 55; id. Verr. 2, 5, 13, § 34:contra jus gentium,
Liv. 4, 32, 5; 9, 10, 10; 21, 25, 7; 5, 36, 6;6, 1, 6: contra juris rigorem,
Dig. 40, 5, 24, § 10 et saep.:contra testimonium aliquid judicare,
without regard to, Cic. Brut. 31, 117:aliquid contra verecundiam disputare,
contrary to the rules of decency, id. Off. 1, 35, 128:aliquid contra fidem constituere,
Quint. 5, 13, 34:quae majores nostri contra lubidinem animi sui recte atque ordine fecere,
contrary to the dictates of passion, Sall. C. 51, 4; id. J. 33, 1; cf. of logical opposition, II. E. 2. infra.—Dependent on substt.a.Of physical strife:b.scit ille imparem sibi luctatum contra nexus (draconis),
Plin. 8, 12, 12, § 33. —Of warfare:c.imperatorum copia contra tuum furorem,
Cic. Mur. 39, 83:Parthorum gloria contra nomen Romanum,
Liv. 9, 18, 6: in castris perditorum contra patriam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 6.—Of legal contention:d.causa contra scriptum,
Cic. Inv. 2, 46, 135.—Of political speaking:e.divina M. Tullii eloquentia contra leges agrarias,
Quint. 2, 16, 7; 9, 3, 50; Gell. 18, 7, 7.—Of literary opposition:f.Caesaris vituperatio contra laudationem meam,
Cic. Att. 12, 40, 1.—Of hostility, etc.:g.cujus factum, inceptum, conatumve contra patriam,
Cic. Cat. 2, 12, 27:ullum factum dictumve nostrum contra utilitatem vestram,
Liv. 6, 40, 5.—Of injury:h.vitae cupiditas contra rem publicam,
Cic. Planc. 37, 90: contra serpentes venenum, fatal to serpents, or as a defence against serpents, Plin. 7, 2, 2, § 15.—Of violation, disregard, etc. (cf. 3. g):5.iter contra senatus auctoritatem,
Cic. Phil. 2, 19, 48:contra consuetudinem somnium,
Plin. 10, 77, 98, § 211:bonorum possessio contra tabulas,
Dig. 37, 4, 3, § 13; Gai Inst. 3, 41.—Dependent on adjectives (very rare; cf.D.II. D. 2. c. infra): contraque patris impii regnum impotens, avum resolvam,
Sen. Herc. Fur. 966.Of defence, protection, and resistance (syn.: adversus, ab).1.Against persons.a.Dependent on verbs:b.cum populus Romanus suam auctoritatem vel contra omnes qui dissentiunt possit defendere,
Cic. Imp. Pomp. 22, 63: si ego consul rem publicam [p. 457] contra te et gregales tuos defendissem, id. Sest. 52, 111; 22, 49; 8, 20; id. Fam. 11, 27, 7; id. Phil. 2, 18, 45:contra quem multum omnes boni providerunt,
provided a great defence, id. Mur. 38, 81: formula qua utitur patronus contra libertum qui eum in jus vocat, as a defence against, Gai Inst. 4, 46. —And of protection of plants against injurious animals:contra haec animalia proderit, si, etc.,
Pall. 10, 3, 2.—Dependent on adjectives, mostly participial:2.paratus contra,
Cic. Mil. 21, 56:nihil satis firmum contra Metellum,
Sall. J. 80, 1:contra potentes nemo est munitus satis,
Phaedr. 2, 6, 1.—Against inanimate and abstract things.a.Dependent on verbs:b.contra avium morsus munitur vallo aristarum,
Cic. Sen. 15, 51:propugnaculum, quo contra omnes meos impetus usurum se putat,
id. Verr. 2, 3, 16, § 40; 2, 5, 39, § 102:publicam causam contra vim armatam suscipere,
id. Dom. 34, 91; id. Quint. 30, 94; id. Leg. 3, 3, 9:contra tantas difficultates providere,
Sall. J. 90, 1; 76, 4; so,contra ea,
id. ib. 57, 5:patricii vi contra vim resistunt,
Liv. 3, 13, 4; Plin. 14, 2, 4, § 28; Tac. Agr. 45; Sen. Prov. 4, 12; id. Const. 5, 4.—Dependent on substt.:c.suffragia contra oppugnationem vestrae majestatis,
Cic. Rab. Perd. 12, 35:defensio contra vim,
id. Mil. 5, 14:patronus justitiae fuit contra orationem Phili,
id. Lael. 7, 25; Plin. 29, 2, 9, § 30; 14, 3, 4, § 40:contra labores patientia,
id. 23, 1, 22, § 37.—Dependent on adjectives (in Cic. freq. with P. a. predicatively used; otherwise very rare;3.in later prose freq.): nec est quidquam Cilicia contra Syriam munitius,
against an attack from the side of Syria, Cic. Fam. 14, 4, 4:ut nullius res tuta, nullius domus clausa, nullius vita saepta, nullius pudicitia munita contra tuam cupiditatem posset esse,
id. Verr. 2, 5, 15, § 39; id. Fin. 1, 16, 51; id. Mil. 25, 67; id. Tusc. 5, 8, 19; 5, 27, 76:vir contra audaciam firmissimus,
id. Rosc. Am. 30, 85; Sall. J. 33, 2; 28, 5:fortis contra dolorem,
Sen. Ep. 98, 18; Quint. 12, 1, 10:callosus,
Plin. 11, 37, 54, § 147; 14, 2, 4, § 23:far contra hiemes firmissimum,
id. 18, 8, 19, § 83:equus tenax contra vincula,
Ov. Am. 3, 4, 13:contraque minantia fata pervigil,
Claud. I. Cons. Stil. 1, 284.—Of remedies against sickness and its causes, poison, etc.; so only in Plin.; in Pall. only of preventives and of protection against hurtful animals, and against mental perturbations in gen.; cf. infra (syn. ad in Cat., Cic., Cels., Col.; adversus only in Celsus, who also has in with abl.).(α).Dependent on verbs:(β).cujus et vinum et uva contra serpentium ictus medetur,
Plin. 14, 18, 22, § 117; 7, 2, 2, § 13:prodest et contra suspiria et tussim,
id. 20, 13, 50, § 128:valet potum contra venena,
id. 28, 7, 21, § 74; 29, 4, 22, § 71; 29, 4, 26, § 81; 28, 8, 27, § 98; 16, 37, 71, § 180; 35, 6, 14, § 34; 28, 6, 18, §§ 65-67.—Dependent on substt.:(γ).remedium contra morsus,
Plin. 8, 32, 50, § 118; 10, 59, 79, § 163:contra venena esse omnia remedio,
id. 16, 44, 95, § 251; 17, 24, 37, § 240; 7, 1, 1, § 4.—Dependent on adjectives:(δ).vinum quod salutare contra pestilentiam sit,
Pall. 11, 14, 17.—Appositively, as a remedy:E.cujus lacteum succum miris laudibus celebrat... contra serpentes et venena,
Plin. 5, 1, 1, § 16; 29, 4, 26, § 83. —So of remedies against affections:Tiberium tonante caelo coronari ea (lauro) solitum ferunt contra fulminum metus,
Plin. 15, 30, 40, § 135; cf. Sen. Ira, 2, 21, 1; id. Tranq. 5. 1.Of logical opposition.1.With a neuter demonstrative (contra ea, contra haec, contra quae, quod contra = contra, adv.).a.The contrary, the reverse (very rare; cf.b.I. D. 1.): sed mihi contra ea videtur,
but to me the contrary seems true, Sall. J. 85, 1:omnia quae contra haec sunt, omnia quae contra sunt,
and vice versa, Quint. 5, 10, 90. —Contra ea, on the contrary, in logical antithesis (not in Cic. and Sall.; once in Caes. and Quint.; several times in Liv. and Nep.; cf.: contra ea, in other uses, II. A. 2. e. a, II. D. 2. a., II. A. 3. d., II. C. 1. f.):c.omnes arderent cupiditate pugnandi... contra ea Caesar... spatiumque interponendum... putabat ( = at contra),
but Caesar on the contrary, Caes. B. C. 3, 74: superbe ab Samnitibus... legati prohibiti commercio sunt;contra ea benigne ab Siculorum tyrannis adjuti,
Liv. 4, 52, 6; 2, 60, 1; 21, 20, 6;44, 43, 5: pater... Thracem me genuit, contra ea mater Atheniensem,
Nep. Iphicr. 3, 4; id. praef. 6; id. Alcib. 8, 1.—And after a question, with immo (cf. I. E. 5. b.):an infirmissimi omnium... (sumus)? Immo contra ea vel viribus nostris, vel, etc., tuti (sumus),
Liv. 41, 24, 8.—Quod contra, by anastrophe (v. F. 1.), contrary to which, whereas, while on the contrary (only once in Lucr. and three times in Cic.):2.illud in his rebus vereor ne forte rearis, Inpia te rationis inire elementa viamque indugredi sceleris: quod contra saepius illa Religio peperit scelerosa atque impia facta,
whereas on the contrary, Lucr. 1, 81:cujus a me corpus crematum est, quod contra decuit ab illo meum (sc. cremari),
Cic. Sen. 23, 84:quod contra oportebat delicto dolere, correctione gaudere,
id. Lael. 24, 90 (B. and K. place a comma after oportebat; cf.Nauck ad loc.): reliquum est ut eum nemo judicio defenderit: quod contra copiosissime defensum esse contendi,
id. Quint. 28, 87 (many consider contra in all these passages as an adverb; cf. Hand, Turs. II. p. 121 sq.; some explain quod as an ancient ablative, = qua re;v. Ritschl,
Plaut. Exc. p. 57, Munro ad Lucr. 1, 82).—With an abstract noun, with the force of the adverb contra with ac or atque (I. F. 1.), contrary to, contrary to what, etc. (esp. in Sall., not in Cic.; cf. praeter): celeriter contraque omnium opinionem confecto itinere, contrary to the opinion ( = contra ac rati erant), Caes. B. G. 6, 30:F.contra opinionem Jugurthae ad Thalam perveniunt,
Sall. J. 75, 9; Hirt. B. G. 8, 40.—Contra spem either contrary to the opinion, or against the hope:Metellus contra spem suam laetissume excipitur ( = contra ac ratus, veritus est),
Sall. J. 88, 1; so,cetera contra spem salva invenit,
Liv. 9, 23, 17:contra spem omnium L. Furium optavit,
id. 6, 25, 5; Curt. 8, 4, 45;but: at Jugurtha contra spem nuntio accepto ( = contra ac speraverat),
Sall. J. 28, 1; Liv. 24, 45, 3:postquam... Jugurtha contra timorem animi praemia sceleris adeptum sese videt,
Sall. J. 20, 1:ipse in Numidiam procedit, ubi contra belli faciem tuguria plena hominumque... erant ( = contra ac in bello evenire solet),
id. ib. 46, 5:contra famam,
Plin. 13, 22, 43, § 126; 7, 53, 54, § 180:segniterque et contra industriam absconditae formicae,
slowly, and in a manner different from their usual activity, id. 18, 35, 88, § 364.—Of persons:frigidam potionem esse debere, contra priores auctores, Asclepiades confirmavit,
contrary to the opinion of the former physicians, Cels. 4, 26 (19).Sometimes by anastrophe after its noun.1.In prose, after relatives, esp. in Cic.:2.quos contra disputant,
Cic. Ac. 2, 15, 47:quem contra dicit,
id. Phil. 2, 8, 18 (v. II. B. 1. f.):quem contra veneris,
id. Mur. 4, 9:quas contra, praeter te, etc.,
id. Vatin. 7, 18:eos ipsos quos contra statuas,
id. Or. 10, 34:quos contra me senatus armavit,
id. Att. 10, 8, 8:quam contra multa locutus est,
Sen. Ep. 82, 7, Plin. Ep. 1, 23, 3; Claud. in Rufin. 1, 332; v. also E. 1. c. supra.—After other words ( poet. and in post-Aug. prose):hunc igitur contra mittam contendere causam,
Lucr. 4, 471:dicere eos contra,
id. 4, 484:donique eum contra,
id. 5, 708:agmina contra,
Verg. A. 12, 279:magnum Alciden contra,
id. ib. 5, 414:Paridem contra,
id. ib. 5, 370:Italiam contra,
id. ib. 1, 13:deos contra,
Ov. P. 1, 1, 26:Messania moenia contra,
id. M. 14, 17:litora Calabriae contra,
Tac. A. 3, 1. -
7 ferō
ferō tulī (tetulī, T., Ct.), lātus, ferre [1 FER-; TAL-], to bear, carry, support, lift, hold, take up: aliquid, T.: arma, Cs.: sacra Iunonis, H.: cadaver umeris, H.: Pondera tanta, O.: oneri ferendo est, able to carry, O.: pedes ferre recusant Corpus, H.: in Capitolium faces: ventrem ferre, to be pregnant, L.: (eum) in oculis, to hold dear.—To carry, take, fetch, move, bear, lead, conduct, drive, direct: pisciculos obolo in cenam seni, T.: Caelo supinas manūs, raisest, H.: ire, pedes quocumque ferent, H.: opertā lecticā latus per oppidum: signa ferre, put in motion, i. e. march, Cs.: huc pedem, come, T.: pedem, stir, V.: ferunt sua flamina classem, V.: vagos gradūs, O.: mare per medium iter, pursue, V.: quo ventus ferebat, drove, Cs.: vento mora ne qua ferenti, i. e. when it should blow, V.: itinera duo, quae ad portum ferebant, led, Cs.: si forte eo vestigia ferrent, L.: corpus et arma tumulo, V.—Prov.: In silvam non ligna feras, coals to Newcastle, H.—With se, to move, betake oneself, hasten, rush: mihi sese obviam, meet: me tempestatibus obvium: magnā se mole ferebat, V.: ad eum omni studio incitatus ferebatur, Cs.: alii perterriti ferebantur, fled, Cs.: pubes Fertur equis, V.: (fera) supra venabula fertur, springs, V.: quocumque feremur, are driven: in eam (tellurem) feruntur pondera: Rhenus per finīs Nantuatium fertur, flows, Cs.—Praegn., to carry off, take by force, snatch, plunder, spoil, ravage: rapiunt incensa feruntque Pergama, V.: puer fertur equis, V.— To bear, produce, yield: quae terra fruges ferre possit: flore terrae quem ferunt, H. — To offer, bring (as an oblation): Sacra matri, V.: tura superis, O.— To get, receive, acquire, obtain, earn, win: donum, T.: fructūs ex sese: partem praedae: crucem pretium sceleris, Iu.: Plus poscente, H.—Fig., to bear, carry, hold, support: vina, quae vetustatem ferunt, i. e. are old: Scripta vetustatem si ferent, attain, O.: Insani sapiens nomen ferat, be called, H.: finis alienae personae ferendae, bearing an assumed character, L.: secundas (partīs), support, i. e. act as a foil, H.— To bring, take, carry, render, lead, conduct: mi auxilium, bring help: alcui subsidium, Cs.: condicionem, proffer, Cs.: matri obviae complexum, L.: fidem operi, procure, V.: mortem illis: ego studio ad rem p. latus sum, S.: numeris fertur (Pindar) solutis, H.: laudibus alquem in caelum, praise: (rem) supra quam fieri possit, magnify: virtutem, ad caelum, S.: in maius incertas res, L.— To prompt, impel, urge, carry away: crudelitate et scelere ferri, be carried away: furiatā mente ferebar, V.: quo animus fert, inclination leads, S.: si maxime animus ferat, S.: fert animus dicere, impels, O.— To carry off, take away, remove: Omnia fert aetas, V.—With se, to carry, conduct: Quem sese ore ferens! boasting, V.: ingentem sese clamore, paraded, V.— To bear, bring forth, produce: haec aetas oratorem tulit: tulit Camillum paupertas, H.— To bear away, win, carry off, get, obtain, receive: omnium iudicio primas: ex Etruscā civitate victoriam, L.: laudem inter suos, Cs.: centuriam, tribūs, get the votes: Omne tulit punctum, H.: repulsam a populo, experience: Haud inpune feres, escape, O.— To bear, support, meet, experience, take, put up with, suffer, tolerate, endure: alcius desiderium: voltum atque aciem oculorum, Cs.: multa tulit fecitque puer, H.: iniurias civium, N.: quem ferret, si parentem non ferret suom? brook, T.: tui te diutius non ferent: dolores fortiter: iniurias tacite: rem aegerrume, S.: tacite eius verecundiam non tulit senatus, quin, etc., i. e. did not let it pass, without, etc., L.: servo nubere nympha tuli, O.: moleste tulisti, a me aliquid factum esse, etc.: gravissime ferre se dixit me defendere, etc.: non ferrem moleste, si ita accidisset: casum per lamenta, Ta.: de Lentulo sic fero, ut debeo: moleste, quod ego nihil facerem, etc.: cum mulier fleret, homo ferre non potuit: iratus atque aegre ferens, T.: patior et ferendum puto: non tulit Alcides animis, control himself, V.—Of feeling or passion, to bear, experience, disclose, show, exhibit: dolorem paulo apertius: id obscure: haud clam tulit iram, L.—In the phrase, Prae se ferre, to manifest, profess, show, display, declare: cuius rei facultatem secutum me esse, prae me fero: noli, quaero, prae te ferre, vos esse, etc.: speciem doloris voltu prae se tulit, Ta.—Of speech, to report, relate, make known, assert, celebrate, say, tell: haec omnibus ferebat sermonibus, Cs.: pugnam laudibus, L.: quod fers, cedo, say, T.: quae nunc Samothracia fertur, is called, V.: si ipse... acturum se id per populum aperte ferret, L.: homo ut ferebant, acerrimus, as they said: si, ut fertur, etc., as is reported: non sat idoneus Pugnae ferebaris, were accounted, H.: utcumque ferent ea facta minores, will regard, V.: hunc inventorem artium ferunt, they call, Cs.: multa eius responsa acute ferebantur, were current: quem ex Hyperboreis Delphos ferunt advenisse: qui in contione dixisse fertur.—Of votes, to cast, give in, record, usu. with suffragium or sententiam: de me suffragium: sententiam per tabellam (of judges): aliis audientibus iudicibus, aliis sententiam ferentibus, i. e. passing judgment, Cs.: in senatu de bello sententiam.—Of a law or resolution, to bring forward, move, propose, promote: legem: lege latā: nihil erat latum de me: de interitu meo quaestionem: rogationes ad populum, Cs.: te ad populum tulisse, ut, etc., proposed a bill: de isto foedere ad populum: cum, ut absentis ratio haberetur, ferebamus.— Impers: lato ad populum, ut, etc., L.— With iudicem, to offer, propose as judge: quem ego si ferrem iudicem, etc.: iudicem illi, propose a judge to, i. e. go to law with, L.—In book-keeping, to enter, set down, note: minus quam Verres illi expensum tulerit, etc., i. e. set down as paid.—To require, demand, render necessary, allow, permit, suffer: dum aetatis tempus tulit, T.: si tempus ferret: incepi dum res tetulit, nunc non fert, T.: graviora verba, quam natura fert: sicut hominum religiones ferunt: ut aetas illa fert, as is usual at that time of life: si ita commodum vestrum fert: si vestra voluntas feret, if such be your pleasure: uti fors tulit, S.: natura fert, ut, etc.* * *ferre, tuli, latus Vbring, bear; tell speak of; consider; carry off, win, receive, produce; get -
8 usus
1.ūsus, a, um, Part. of utor.2. I.Lit.A.In gen.1.The use, employment, exercise of any thing; with gen. obj.:2.virtus in usu sui tota posita est: usus autem ejus est maximus civitatis gubernatio,
Cic. Rep. 1, 2, 2:cetera, ad virtutis usum idonea,
id. Ac. 1, 6, 22.— Absol.:Quaeque ipsi doceant in usu habere,
Plin. Ep. 1, 10, 10:nec rhus Latinum nomen habet, cum in usum pluribus modis veniat,
Plin. 24, 11, 54, § 91.—Wear, a wearing out or away ( poet.):3.ferreus adsiduo consumitur anulus usu,
Ov. A. A. 1, 473:silices tenuantur ab usu,
id. ib. 3, 91.—Use, enjoyment, [p. 1939] fruition:4.et usu rerum necessarium et dignitate spoliatum iri,
Caes. B. G. 7, 66:tantumque nobis in nostrum privatum usum, quantum ipsi superesse posset, remitteret,
Cic. Rep. 1, 8, 13:cave sis ne tu te usu perduis (i. e. ex usu tui),
lose control of yourself, Plaut. Am. 2, 2, 225 Ussing ad loc.—Use, practice, exercise:5.tantum usu cottidiano et exercitatione efficiunt, uti, etc.,
Caes. B. G. 4, 33:quod adsiduus usus uni rei deditus et ingenium et artem saepe vincit,
Cic. Balb. 20, 45:cum rerum magnarum tractatio atque usus cum illarum artium studiis et cognitione conjungitur,
id. Rep. 3, 3, 5:ad eam doctrinam, quam suo quisque studio adsecutus esset, adjungeretur usus frequens,
id. de Or. 1, 4, 15:docuit nos longa vita ususque rerum maximarum,
id. ib. 2, 50, 204:usu quidem in re publicā rerum maximarum facile omnis viceris,
id. Rep. 1, 23, 37.—Use, experience, discipline, skill acquired by practice (cf. experientia): Da. O Geta, provinciam Cepisti duram. Ge. Mi usus venit, hoc scio, i. e. I have found it so by experience, Ter. Phorm. 1, 2, 23 (al. usu venit; v. infra, II. C. 2.):6.vir tali prudentiā, etiam usu atque exercitatione praeditus,
Cic. Clu. 31, 84:res posita in usu militari,
id. Imp. Pomp. 10, 28:usum in re publicā magnum habere,
id. Phil. 10, 2, 6: magnum in re militari usum habere, Caes B G. 1, 39; id. B. C. 2, 34:non recusare se, quin nullius usus imperator existimaretur,
id. ib. 3, 45:nullo usu rei militaris percepto,
id. B. G. 6, 40; id. B. C. 3, 84:usu nauticarum rerum ceteros antecedunt,
id. B. G. 3, 8:ne usu manuque reliquorum opinionem fallerent,
id. B. C. 3, 86:et Marius aut belli usum aut studia volgi amissurus,
Sall. J. 84, 3; cf. id. ib. 89, 6:dantur duo usu sapientiāque praestantes,
Nep. Timoth. 3, 2:seris venit usus ab annis,
Ov. M. 6, 29:tum foeda clades, Romanisque usu incognita,
Flor. 2, 2, 23. —Personified:adiciam quod me docuit usus, magister egregius,
experience, Plin. Ep. 1, 20, 12:usum et esse et haberi optimum dicendi magistrum,
id. ib. 6, 29, 4.—Use, habit, usage, custom, practice:B.usum loquendi populo concessi: scientiam mihi reservavi,
Cic. Or. 48, 160:dicendi omnis ratio in medio posita communi quodam in usu,
id. de Or. 1, 3, 12:neque quem usum belli haberent, aut quibus institutis uterentur,
Caes. B. G. 4, 20:(vitulos) ad studium atque usum formabis agrestem,
Verg. G. 3, 163:est omnino Capitoni in usu claros viros colere,
it is his custom, Plin. Ep. 1, 17, 3:populum auctoritate suā ad usum frugalitatis revocavit,
Just. 20, 4, 5:ab his Galli usum vitae cultioris didicerunt,
id. 43, 4, 1:at horum recitatio usu jam recepta est,
Plin. Ep. 7, 17, 3:cadent vocabula, si volet usus,
Hor. A. P. 71.—In partic.1.In jurid. lang.a.Usus et fructus, usus fructusque, and more frequently in one word, ūsusfructus, the use and enjoyment of property belonging to another, usufruct:b. (α).usus enim ejus fundi et fructus testamento viri fuerat Caesenniae,
Cic. Caecin. 7, 19:sibi horum usus fructusque contingat,
Sen. Ep. 73, 9:rem nobis eripit casus, usum fructumque apud nos relinquit,
id. ib. 98, 11:usumfructum omnium bonorum suorum Caesenniae legat, ut frueretur una cum filio,
Cic. Caecin. 4, 11; cf.:ususfructus est jus alienis rebus utendi fruendi, salvā rerum substantiā,
Dig. 7, 1, 1; v. the entire title, usufructu: dominus proprietatis alii usumfructum in jure cedere potest, Gai inst. 2, 30 sqq.; 2, 86; Ulp. Fragm. 15, 3.—In the connection usus et auctoritas, or without the copula, usus auctoritas; v. auctoritas; and cf. Rein, Röm. Privatr. p. 144 sq.—(β).In the phrase usu capere, to acquire by prescription (often as one word; v. 1. usucapio); hence, com.: Mer. Quojus nunc es? Sos. Tuos:2.nam pugnis usu fecisti tuom,
Plaut. Am. 1, 1, 218.—Intercourse, familiarity, association, intimacy, society (cf.:b.consuetudo, conversatio): domesticus usus et consuetudo,
Cic. Rosc. Am. 6, 15:quocum mihi est magnus usus,
id. Fam. 7, 32, 1; 9, 25, 2:conjunctus magno usu familiaritatis,
id. ib. 13, 52:in tanto usu nostro tantāque amicitiā,
id. Planc. 2, 5:inter nosmet ipsos vetus usus intercedit,
id. Fam. 13, 23, 1: ut insinuaret se in quam maxime familiarem usum, Liv. 40, 21, 11:recens praestat nec longo cognitus usu,
Ov. Tr. 3, 5, 9:natio nullo commercio colens mutuos usus,
Curt. 7, 3, 5:neminem in usu habes nisi tibi dilectum,
Plin. Pan. 88.—Hence,In mal. part., Tib. 1, 9, 55; Ov. R. Am. 357.—3.Use, practice, reality (opp. species):II.ut (liberi) in usum boni sint et in speciem populo,
Plaut. Most. 1, 2, 42:illam alteram (partem Numidiae) specie quam usu potiorem Adherbal possedit,
Sall. J. 16, 5:ut non in usum sic ad speciem imperii,
Flor. 3, 13, 4.Transf.A.Use, usefulness, value, utility, benefit, profit, advantage:B.levis fructus, exiguus usus,
Cic. Rep. 1, 17, 26:(arborum) consectio magnos usus affert ad navigia facienda,
id. N. D. 2, 60, 152:propter lini inopiam atque ejus usus inscientiam,
Caes. B. G. 3, 13:naves factae subito ex umidā materiā non eundem usum celeritatis habebant,
capacity, fitness, id. B. C. 1, 58:natis in usum laetitiae scyphis Pugnare,
service, Hor. C. 1, 27, 1:aurum cogere humanos in usus,
id. ib. 3, 3, 51:pater, si das hujus mihi nominis usum,
Ov. M. 2, 36:nescis, quo valeat numus? quem praebeat usum?
Hor. S. 1, 1, 73:quidve ad amicitias, usus rectumne trahat nos,
id. ib. 2, 6, 75:neque quisquam omnium libidini simul et usui paruit,
Sall. C. 51, 2:plures quam quot satis in usum erant ignes,
Liv. 36, 10, 12:servos quos domum quis ducet suo usu,
Dig. 50, 16, 203:cicuta quoque venenum est... ad multa tamen usus non omittendi,
Plin. 25, 13, 95, § 151.—In partic., usui or ex usu esse, to be of use, service, or benefit, to be useful, serviceable, advantageous, or profitable:esse usui civitati, ea, quae sunt usui ad armandas naves,
Caes. B. G. 5, 1; id. B. C. 1, 19; Liv. 3, 33, 5; cf.:(Satrius) fuit et mihi et Quinto fratri magno usui in nostris petitionibus,
Cic. Att. 1, 1, 3:magno usui rei publicae esse,
id. Phil. 10, 11, 26; Caes. B. G. 3, 14:bono usui esse,
Plaut. Curc. 4, 2, 15:peritos legum ad condenda nova jura usui fore credebant,
Liv. 3, 33, 5:declararent, utrum proelium ex usu esset necne,
Caes. B. G. 1, 50; so,ex usu esse,
Cic. Tusc. 4, 7, 14; Plin. 25, 13, 110, § 175:ad omnia haec magis opportunus nec magis ex usu tuo Nemo'st,
Ter. Eun. 5, 9 (8), 47. —Use, occasion, need, want, necessity:2. a.non te instruere domum tuam voluerunt in provinciā, sed illum usum provinciae supplere,
Cic. Verr. 2, 4, 5, § 9:quae belli usus poscunt, suppeditare,
Liv. 26, 43, 7:illuc euntium, quā quemque suorum usuum causae ferrent,
id. 6, 25, 9.—Usus est (most freq. ante-class., esp. after the analogy of opus est with the abl.).(α).Absol.:(β).egomet mihi fero, quod usu'st,
Plaut. Merc. 5, 2, 13:ubicumque usus siet,
id. Bacch. 4, 4, 9; and, with ellipsis of subst. verb:dico ut usus fieri,
id. As. 2, 2, 109:si quando usus esset,
Cic. Off. 1, 26, 92: Me. Mihi sic est usus: tibi ut opus facto'st, face. Ch. An cuiquam est usus homini, se ut cruciet? Me. Mihi, Ter. Heaut. 1, 1, 28 sq.; cf.:ut equites Pompeianorum impetum, cum adesset usus, sustinere non possent,
Caes. B. C. 3, 84, 4.—With abl.:(γ).viginti jam usu'st filio argenti minis,
Plaut. As. 1, 1, 76; cf. id. Bacch. 4, 4, 55; 4, 9, 47:mulier quae se suamque aetatem spernit, speculo ei usus est,
id. Most. 1, 3, 93:curatore usus est,
Cic. Leg. 3, 4, 10:ad eam rem usus est tuā mihi operā,
Plaut. Pers. 2, 5, 27:tacere nequeo misera, quod tacito usus est,
id. Cist. 1, 2, 10:argento invento,
id. Ps. 1, 1, 48:facto,
id. Am. 1, 3, 7; id. Rud. 2, 3, 67; id. Stich. 1, 1, 56 al.:dicto,
id. Trin. 2, 4, 102:navis, quibus usus non est, omnis praecidisse,
Cic. Att. 9, 6, 3:quibus (navibus) consuli usus non esset,
Liv. 30, 41, 8:nunc viribus usus, Nunc manibus rapidis, omni nunc arte magistrā,
Verg. A. 8, 441:ad eam rem usu'st homine astuto, docto, scito et callido,
Plaut. Ps. 1, 3, 151.—Pleonast.:non usus facto'st mihi nunc hunc intro sequi,
Ter. Hec. 3, 1, 47.—With ut:(δ).nunc ad me ut veniat usu'st Acroteleutium,
Plaut. Mil. 4, 3, 39; cf. Ter. Heaut. 1, 1, 28 supra.—With gen.:b.alii offerunt se, si quo usus operae sit,
Liv. 26, 9, 9.—Usus venit (not in Cic.):(β).si quis usus venerit, Meminisse ego hanc rem vos volo,
Plaut. Cist. 1, 2, 28: quom ad praetorem usus veniet, id. Poen. 3, 4, 17; id. Bacch. 2, 3, 129:si usus vene rit,
id. Merc. 3, 1, 20:non usus veniet, spero,
Ter. Heaut. 3, 2, 42:ut, si usus veniat, suum quisque locum teneat,
if occasion should arise, Caes. B. G. 7, 80.—With abl.:C.ubi usus veniat contra consertā manu,
Plaut. Mil. 1, 1, 3.—A fit occasion or opportunity to be used.1.Usus est or adest, an occasion or opportunity offers:2.de ceteris studiis alio loco dicemus, si usus fuerit,
Cic. Tusc. 4, 3, 5.—Esp.: usu venit, it happens, occurs, befalls, chances:nam quid homini potest turpius, quid viro miserius aut acerbius usu venire?
Cic. Quint. 15, 49; id. Verr. 2, 5, 39, § 101:si id culpa senectutis accideret, eadem mihi usu venirent,
id. Sen. 3, 7:idem solet in demonstratione usu venire,
id. Inv. 1, 10, 14; 1, 54, 104:quod item in poëmatis, in picturis usu venit,
id. Off. 3, 3, 15:hoc illud eis usu venire solet, ut, etc.,
id. Ac. 2, 11, 35:cum praesertim mihi usu venturum non arbitrarer, ut, etc.,
id. Fam. 3, 8, 6: et, id quod usu venerat, Eumolpidas demigravit, actually occurred (however strange), Nep. Alcib. 4, 5:id quod numquam antea usu venerat,
id. ib. 6, 3:praemeditatus, quid sibi esset usu venturum,
Auct. Her. 2, 5, 8:Caesar biduum in iis locis moratus, quod haec de Vercingetorige usu ventura opinione perceperat,
Caes. B. G. 7, 9:usu venire ut abhorreant, etc.,
Cic. Fin. 1, 3, 8.—Separated or in a reversed order:non venit idem usu mihi quod tu tibi scribis,
Cic. Att. 7, 26, 1:quod cuipiam Thraco venisse usu fabula est,
Gell. 19, 12, 6:quid, quod usu memoria patrum venit, ut, etc.,
Cic. de Or. 1, 40, 183. -
9 expers
expers tis, adj. [ex + pars], having no part in, not sharing in, not privy to: partis de nostris bonis, T.: communis iuris: Britanni pugnae, Ta.— Destitute of, devoid of, free from, without: eruditionis: nuptiarum, H.: doloris, O.: (vinum) maris, without sea-water, H.: domus cladis, Cu.: virtutis, V.: vitae pars turpitudinis expers: vis consili, H.: famā atque fortunis, S.* * *(gen.), expertis ADJfree from (w/GEN); without; lacking experience; immune from -
10 colens
1.cŏlo, colŭi, cultum, 3, v. a. [from the stem KOL, whence boukolos, boukoleô; cf.: colonus, in-cola, agri-cola] (orig. pertaining to agriculture), to cultivate, till, tend, take care of a field, garden, etc. (freq. in all per. and species of composition).I.Prop.(α).With acc.:(β).fundum,
Varr. R. R. 1, 1, 2:agrum,
id. ib. 1, 2, 14; Cato, R. R. 61; Col. 1 pr.:agri non omnes frugiferi sunt qui coluntur,
Cic. Tusc. 2, 5, 13; id. Agr. 2, 25, 67:arva et vineta et oleas et arbustum,
Quint. 1, 12, 7:praedia,
Cic. Rosc. Am. 17, 49:rus,
Col. 1, 1:rura,
Cat. 64, 38; Tib. 1, 5, 21; Verg. G. 2, 413:hortos,
Ov. M. 14, 624 al.:jugera,
Col. 1 pr.:patrios fines,
id. ib.:solum,
id. 2, 2, 8:terram,
id. 2, 2, 4:arbustum,
Quint. 1, 12, 7:vitem,
Cic. Fin. 4, 14, 38:arbores,
Hor. C. 2, 14, 22:arva,
id. ib. 3, 5, 24; Ov. Am. 1, 13, 15:fructus,
Verg. G. 2, 36:fruges,
Ov. M. 15, 134:poma,
id. ib. 14, 687; cf. under P. a.—Absol., Varr. R. R. 1, 2, 8; Verg. G. 1, 121; Dig. 19, 2, 54, § 1.—B.In gen., without reference to economics, to abide, dwell, stay in a place, to inhabit (syn.: incolo, habito; most freq. since the Aug. per.).(α).With acc.:(β).hanc domum,
Plaut. Aul. prol. 4:nemora atque cavos montes silvasque colebant,
Lucr. 5, 955:regiones Acherunticas,
Plaut. Bacch. 2, 2, 21:colitur ea pars (urbis) et habitatur frequentissime,
Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:urbem, urbem, mi Rufe, cole,
id. Fam. 2, 12, 2:has terras,
id. N. D. 2, 66, 164; Tac. A. 2, 60:loca Idae,
Cat. 63, 70:Idalium,
id. 36, 12 sq.; 61, 17:urbem Trojanam,
Verg. A. 4, 343:Sicaniam,
Ov. M. 5, 495:Maeoniam Sipylumque,
id. ib. 6, 149:Elin Messeniaque arva,
id. ib. 2, 679:regnum nemorale Dianae,
id. ib. 14, 331:hoc nemus,
id. ib. 15, 545:Elysium,
Verg. A. 5, 735:loca magna,
Ov. M. 14, 681; Liv. 1, 7, 10:Britanniam,
Tac. Agr. 11:Rheni ripam,
id. G. 28:victam ripam,
id. A. 1, 59:terras,
id. ib. 2, 60; cf. id. H. 5, 2:insulam,
id. A. 12, 61; id. G. 29:regionem,
Curt. 7, 7, 4.— Poet., of poets:me juvat in primā coluisse Helicona juventā,
i. e. to have written poetry in early youth, Prop. 3 (4), 5, 19.—Also of animals:anguis stagna,
Verg. G. 3, 430; Ov. M. 2, 380.—Absol.:II.hic,
Plaut. Ps. 1, 2, 68:subdiu colere te usque perpetuom diem,
id. Most. 3, 2, 78; Liv. 42, 67, 9; Curt. 9, 9, 2:colunt discreti ac diversi,
Tac. G. 16:proximi Cattis Usipii ac Tencteri colunt,
id. ib. 32:circa utramque ripam Rhodani,
Liv. 21, 26, 6:quā Cilices maritimi colunt,
id. 38, 18, 12:prope Oceanum,
id. 24, 49, 6:usque ad Albim,
Tac. A. 2, 41:ultra Borysthenem fluvium,
Gell. 9, 4, 6:super Bosporum,
Curt. 6, 2, 13:extra urbem,
App. M. 1, p. 111.—Trop. (freq. and class.).A.To bestow care upon a thing, to care for.1.Of the gods: colere aliquem locum, to frequent, cherish, care for, protect, be the guardian of, said of places where they were worshipped, had temples, etc.:2.deos deasque veneror, qui hanc urbem colunt,
Plaut. Poen. 5, 1, 19; Cat. 36, 12:Pallas, quas condidit arces, Ipsa colat,
Verg. E. 2, 62:ille (Juppiter) colit terras,
id. ib. 3, 61; id. A. 1, 16 Forbig. ad loc.:undis jura dabat, nymphisque colentibus undas,
Ov. M. 1, 576:urbem colentes di,
Liv. 31, 30, 9; 5, 21, 3:vos, Ceres mater ac Proserpina, precor, ceteri superi infernique di, qui hanc urbem colitis,
id. 24, 39, 8:divi divaeque, qui maria terrasque colitis,
id. 29, 27, 1.—Rarely with persons as object (syn.:3.curo, studeo, observo, obsequor): Juppiter, qui genus colis alisque hominum,
Plaut. Poen. 5, 4, 24; cf.:(Castor et Pollux) dum terras hominumque colunt genus,
i. e. improve, polish, Hor. Ep. 2, 1, 7. —Of the body or its parts, to cultivate, attend to, dress, clothe, adorn, etc.:4.formamque augere colendo,
by attire, dress, Ov. M. 10, 534:corpora,
id. A. A. 3, 107:tu quoque dum coleris,
id. ib. 3, 225.—With abl.:lacertos auro,
Curt. 8, 9, 21:lacertum armillā aureā,
Petr. 32:capillos,
Tib. 1, 6, 39; 1, 8, 9.—With abstr. objects, to cultivate, cherish, seek, practise, devote one ' s self to, etc.;5.of mental and moral cultivation: aequom et bonum,
Plaut. Men. 4, 2, 10:amicitiam,
id. Cist. 1, 1, 27:fidem rectumque,
Ov. M. 1, 90:fortitudinem,
Curt. 10, 3, 9:jus et fas,
Liv. 27, 17 fin.:memoriam alicujus,
Cic. Fin. 2, 31, 101:bonos mores,
Sall. C. 9, 1:suum quaestum colit,
Plaut. Poen. 5, 2, 137:pietatem,
id. As. 3, 1, 5; Ter. Hec. 3, 4, 33:virtutem,
Cic. Arch. 7, 16; id. Off. 1, 41, 149:amicitiam, justitiam, liberalitatem,
id. ib. 1, 2, 5:virginitatis amorem,
Verg. A. 11, 584:pacem,
Ov. M. 11, 297; cf. Martem, Sil. [p. 370] 8, 464:studium philosophiae,
Cic. Brut. 91, 315:disciplinam,
id. ib. 31, 117:aequabile et temperatum orationis genus,
id. Off. 1, 1, 3:patrias artes militiamque,
Ov. F. 2, 508; cf.:artes liberales,
Suet. Tib. 60:ingenium singulari rerum militarium prudentiā,
Vell. 2, 29, 5 Kritz.—Of a period of time or a condition, to live in, experience, live through, pass, spend, etc.:B.servitutem apud aliquem,
to be a slave, Plaut. Poen. 4, 2, 7:nunc plane nec ego victum, nec vitam illam colere possum, etc.,
Cic. Att. 12, 28, 2; and poet. in gen.: vitam or aevum = degere, to take care of life, for to live:vitam,
Plaut. Trin. 3, 2, 74; id. Cas. 2, 1, 12; id. Rud. 1, 5, 25:vitam inopem,
Ter. Heaut. 1, 1, 84:aevum vi,
Lucr. 5, 1144 and 1149.—Colere aliquem, to regard one with care, i. e. to honor, revere, reverence, worship, etc. (syn.: observo, veneror, diligo).1.Most freq. of the reverence and worship of the gods, and the respect paid to objects pertaining thereto, to honor, respect, revere, reverence, worship:2.quid est enim cur deos ab hominibus colendos dicas?
Cic. N. D. 1, 41, 115:hos deos et venerari et colere debemus,
id. ib. 2, 28, 71; cf. id. ib. 1, 42, 119; id. Agr. 2, 35, 94; Liv. 39, 15, 2; Cat. 61, 48:Phoebe silvarumque potens Diana... o colendi Semper et culti,
Hor. C. S. 2 and 3; cf. Ov. M. 8, 350:deos aris, pulvinaribus,
Plin. Pan. 11, 3:Mercurium,
Caes. B. G. 6, 17:Apollinem nimiā religione,
Curt. 4, 3, 21:Cererem secubitu,
Ov. A. 3, 10, 16:(deam) magis officiis quam probitate,
id. P. 3, 1, 76:per flamines et sacerdotes,
Tac. A. 1, 10; Suet. Vit. 1:quo cognomine is deus quādam in parte urbis colebatur,
id. Aug. 70:deum precibus,
Sen. Herc. Oet. 580:testimoniorum religionem et fidem,
Cic. Fl. 4, 9; cf. id. Font. 10, 21; and:colebantur religiones pie magis quam magnifice,
Liv. 3, 57, 7; and:apud quos juxta divinas religiones humana fides colitur,
id. 9, 9, 4:sacra,
Ov. M. 4, 32; 15, 679:aras,
id. ib. 3, 733; 6, 208; cf. Liv. 1, 7, 10; Suet. Vit. 2 et saep.:numina alicujus,
Verg. G. 1, 30:templum,
id. A. 4, 458; Ov. M. 11, 578:caerimonias sepulcrorum tantā curà,
Cic. Tusc. 1, 12, 27:sacrarium summā caerimoniā,
Nep. Th. 8, 4:simulacrum,
Suet. Galb. 4.—Of the honor bestowed upon men:1.ut Africanum ut deum coleret Laelius,
Cic. Rep. 1, 12, 18:quia me colitis et magnificatis,
Plaut. Cist. 1, 1, 23; Ter. Ad. 3, 2, 54:a quibus diligenter observari videmur et coli,
Cic. Mur. 34, 70; cf. id. Fam. 6, 10, 7; 13, 22, 1; id. Off. 1, 41, 149; Sall. J. 10, 8:poëtarum nomen,
Cic. Arch. 11, 27:civitatem,
id. Fl. 22, 52; cf.:in amicis et diligendis et colendis,
id. Lael. 22, 85 and 82:semper ego plebem Romanam militiae domique... colo atque colui,
Liv. 7, 32, 16:colere et ornare,
Cic. Fam. 5, 8, 2:me diligentissime,
id. ib. 13, 25 init.:si te colo, Sexte, non amabo,
Mart. 2, 55:aliquem donis,
Liv. 31, 43, 7:litteris,
Nep. Att. 20, 4:nec illos arte colam, nec opulenter,
Sall. J. 85, 34 Kritz.— Hence,cŏlens, entis, P. a., honoring, treating respectfully; subst., a reverer, worshipper; with gen.:2.religionum,
Cic. Planc. 33, 80.—cultus, a, um, P. a. (acc. to I.).A.Cultivated, tilled:b.ager cultior,
Varr. R. R. 1, 2, 20:ager cultissimus,
Cic. Rosc. Com. 12, 33:materia et culta et silvestris,
id. N. D. 2, 60, 151:res pecuaria,
id. Quint. 3, 12:rus cultissimum,
Col. 1, 1, 1:terra,
Quint. 5, 11, 24:fundus cultior,
id. 8, 3, 8:cultiora loca,
Curt. 7, 3, 18.—Subst.: culta, ōrum, n., tilled, cultivated land, gardens, plantations, etc., Lucr. 1, 165; 1, 210; 5, 1370; Verg. G. 1, 153; 2, 196; 4, 372; Plin. 24, 10, 49, § 83—Hence,B.Trop., ornamented, adorned, polished, elegant, cultivated:2.milites habebat tam cultos ut argento et auro politis armis ornaret,
Suet. Caes. 67:adulter,
Ov. Tr. 2, 499:turba muliebriter culta,
Curt. 3, 3, 14:sacerdos veste candidā cultus,
Plin. 16, 44, 95, § 251:matrona vetitā purpurā culta,
Suet. Ner. 32:filia cultior,
Mart. 10, 98, 3:animi culti,
Cic. Tusc. 2, 5, 13; cf.:tempora et ingenia cultiora,
Curt. 7, 8, 11:Tibullus,
Ov. Am. 1, 15, 28; cf.carmina,
id. A. A. 3, 341:cultiores doctioresque redire,
Gell. 19, 8, 1:sermone cultissimus,
Aur. Vict. Epit. 45.— Adv.: cul-tē, elegantly: dicere, * Quint. 8, 3, 7; Plin. Ep. 5, 20, 6.— Comp.:dicere,
Sen. Suas. 4 fin.; Tac. Or. 21: (sc. veste) progredi, Just. 3, 3, 5:incubare strato lectulo,
Val. Max. 2, 6, 8.— Sup. apparently not in use.cōlo, āvi, ātum, āre, v. a. [colum], to filter, strain, to clarify, purify (post-Aug.):B.ceram,
Col. 9, 16, 1:mel,
id. 12, 11, 1:vinum sportā palmeā,
Pall. Febr. 27:sucum linteo,
Plin. 25, 13, 103, § 164:thymum cribro,
Col. 7, 8, 7:aliquid per linteum,
Scrib. Comp. 271:ad colum,
Veg. 2, 28, 19:per colum,
Apic. 4, 2:aurum,
App. Flor. p. 343, 20:terra colans,
Plin. 31, 3, 23, § 38:faex colata,
id. 31, 8, 44, § 95.— Poet.:amnes inductis retibus,
i. e. to spread out a fish-net, Manil. 5, 193.—Hence, cōlātus, a, um, P. a., cleansed, purified (post-class.):nitor (beryllorum),
Tert. Anim. 9.—Trop.:certiora et colatiora somniari,
Tert. Anim. 48. -
11 colo
1.cŏlo, colŭi, cultum, 3, v. a. [from the stem KOL, whence boukolos, boukoleô; cf.: colonus, in-cola, agri-cola] (orig. pertaining to agriculture), to cultivate, till, tend, take care of a field, garden, etc. (freq. in all per. and species of composition).I.Prop.(α).With acc.:(β).fundum,
Varr. R. R. 1, 1, 2:agrum,
id. ib. 1, 2, 14; Cato, R. R. 61; Col. 1 pr.:agri non omnes frugiferi sunt qui coluntur,
Cic. Tusc. 2, 5, 13; id. Agr. 2, 25, 67:arva et vineta et oleas et arbustum,
Quint. 1, 12, 7:praedia,
Cic. Rosc. Am. 17, 49:rus,
Col. 1, 1:rura,
Cat. 64, 38; Tib. 1, 5, 21; Verg. G. 2, 413:hortos,
Ov. M. 14, 624 al.:jugera,
Col. 1 pr.:patrios fines,
id. ib.:solum,
id. 2, 2, 8:terram,
id. 2, 2, 4:arbustum,
Quint. 1, 12, 7:vitem,
Cic. Fin. 4, 14, 38:arbores,
Hor. C. 2, 14, 22:arva,
id. ib. 3, 5, 24; Ov. Am. 1, 13, 15:fructus,
Verg. G. 2, 36:fruges,
Ov. M. 15, 134:poma,
id. ib. 14, 687; cf. under P. a.—Absol., Varr. R. R. 1, 2, 8; Verg. G. 1, 121; Dig. 19, 2, 54, § 1.—B.In gen., without reference to economics, to abide, dwell, stay in a place, to inhabit (syn.: incolo, habito; most freq. since the Aug. per.).(α).With acc.:(β).hanc domum,
Plaut. Aul. prol. 4:nemora atque cavos montes silvasque colebant,
Lucr. 5, 955:regiones Acherunticas,
Plaut. Bacch. 2, 2, 21:colitur ea pars (urbis) et habitatur frequentissime,
Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:urbem, urbem, mi Rufe, cole,
id. Fam. 2, 12, 2:has terras,
id. N. D. 2, 66, 164; Tac. A. 2, 60:loca Idae,
Cat. 63, 70:Idalium,
id. 36, 12 sq.; 61, 17:urbem Trojanam,
Verg. A. 4, 343:Sicaniam,
Ov. M. 5, 495:Maeoniam Sipylumque,
id. ib. 6, 149:Elin Messeniaque arva,
id. ib. 2, 679:regnum nemorale Dianae,
id. ib. 14, 331:hoc nemus,
id. ib. 15, 545:Elysium,
Verg. A. 5, 735:loca magna,
Ov. M. 14, 681; Liv. 1, 7, 10:Britanniam,
Tac. Agr. 11:Rheni ripam,
id. G. 28:victam ripam,
id. A. 1, 59:terras,
id. ib. 2, 60; cf. id. H. 5, 2:insulam,
id. A. 12, 61; id. G. 29:regionem,
Curt. 7, 7, 4.— Poet., of poets:me juvat in primā coluisse Helicona juventā,
i. e. to have written poetry in early youth, Prop. 3 (4), 5, 19.—Also of animals:anguis stagna,
Verg. G. 3, 430; Ov. M. 2, 380.—Absol.:II.hic,
Plaut. Ps. 1, 2, 68:subdiu colere te usque perpetuom diem,
id. Most. 3, 2, 78; Liv. 42, 67, 9; Curt. 9, 9, 2:colunt discreti ac diversi,
Tac. G. 16:proximi Cattis Usipii ac Tencteri colunt,
id. ib. 32:circa utramque ripam Rhodani,
Liv. 21, 26, 6:quā Cilices maritimi colunt,
id. 38, 18, 12:prope Oceanum,
id. 24, 49, 6:usque ad Albim,
Tac. A. 2, 41:ultra Borysthenem fluvium,
Gell. 9, 4, 6:super Bosporum,
Curt. 6, 2, 13:extra urbem,
App. M. 1, p. 111.—Trop. (freq. and class.).A.To bestow care upon a thing, to care for.1.Of the gods: colere aliquem locum, to frequent, cherish, care for, protect, be the guardian of, said of places where they were worshipped, had temples, etc.:2.deos deasque veneror, qui hanc urbem colunt,
Plaut. Poen. 5, 1, 19; Cat. 36, 12:Pallas, quas condidit arces, Ipsa colat,
Verg. E. 2, 62:ille (Juppiter) colit terras,
id. ib. 3, 61; id. A. 1, 16 Forbig. ad loc.:undis jura dabat, nymphisque colentibus undas,
Ov. M. 1, 576:urbem colentes di,
Liv. 31, 30, 9; 5, 21, 3:vos, Ceres mater ac Proserpina, precor, ceteri superi infernique di, qui hanc urbem colitis,
id. 24, 39, 8:divi divaeque, qui maria terrasque colitis,
id. 29, 27, 1.—Rarely with persons as object (syn.:3.curo, studeo, observo, obsequor): Juppiter, qui genus colis alisque hominum,
Plaut. Poen. 5, 4, 24; cf.:(Castor et Pollux) dum terras hominumque colunt genus,
i. e. improve, polish, Hor. Ep. 2, 1, 7. —Of the body or its parts, to cultivate, attend to, dress, clothe, adorn, etc.:4.formamque augere colendo,
by attire, dress, Ov. M. 10, 534:corpora,
id. A. A. 3, 107:tu quoque dum coleris,
id. ib. 3, 225.—With abl.:lacertos auro,
Curt. 8, 9, 21:lacertum armillā aureā,
Petr. 32:capillos,
Tib. 1, 6, 39; 1, 8, 9.—With abstr. objects, to cultivate, cherish, seek, practise, devote one ' s self to, etc.;5.of mental and moral cultivation: aequom et bonum,
Plaut. Men. 4, 2, 10:amicitiam,
id. Cist. 1, 1, 27:fidem rectumque,
Ov. M. 1, 90:fortitudinem,
Curt. 10, 3, 9:jus et fas,
Liv. 27, 17 fin.:memoriam alicujus,
Cic. Fin. 2, 31, 101:bonos mores,
Sall. C. 9, 1:suum quaestum colit,
Plaut. Poen. 5, 2, 137:pietatem,
id. As. 3, 1, 5; Ter. Hec. 3, 4, 33:virtutem,
Cic. Arch. 7, 16; id. Off. 1, 41, 149:amicitiam, justitiam, liberalitatem,
id. ib. 1, 2, 5:virginitatis amorem,
Verg. A. 11, 584:pacem,
Ov. M. 11, 297; cf. Martem, Sil. [p. 370] 8, 464:studium philosophiae,
Cic. Brut. 91, 315:disciplinam,
id. ib. 31, 117:aequabile et temperatum orationis genus,
id. Off. 1, 1, 3:patrias artes militiamque,
Ov. F. 2, 508; cf.:artes liberales,
Suet. Tib. 60:ingenium singulari rerum militarium prudentiā,
Vell. 2, 29, 5 Kritz.—Of a period of time or a condition, to live in, experience, live through, pass, spend, etc.:B.servitutem apud aliquem,
to be a slave, Plaut. Poen. 4, 2, 7:nunc plane nec ego victum, nec vitam illam colere possum, etc.,
Cic. Att. 12, 28, 2; and poet. in gen.: vitam or aevum = degere, to take care of life, for to live:vitam,
Plaut. Trin. 3, 2, 74; id. Cas. 2, 1, 12; id. Rud. 1, 5, 25:vitam inopem,
Ter. Heaut. 1, 1, 84:aevum vi,
Lucr. 5, 1144 and 1149.—Colere aliquem, to regard one with care, i. e. to honor, revere, reverence, worship, etc. (syn.: observo, veneror, diligo).1.Most freq. of the reverence and worship of the gods, and the respect paid to objects pertaining thereto, to honor, respect, revere, reverence, worship:2.quid est enim cur deos ab hominibus colendos dicas?
Cic. N. D. 1, 41, 115:hos deos et venerari et colere debemus,
id. ib. 2, 28, 71; cf. id. ib. 1, 42, 119; id. Agr. 2, 35, 94; Liv. 39, 15, 2; Cat. 61, 48:Phoebe silvarumque potens Diana... o colendi Semper et culti,
Hor. C. S. 2 and 3; cf. Ov. M. 8, 350:deos aris, pulvinaribus,
Plin. Pan. 11, 3:Mercurium,
Caes. B. G. 6, 17:Apollinem nimiā religione,
Curt. 4, 3, 21:Cererem secubitu,
Ov. A. 3, 10, 16:(deam) magis officiis quam probitate,
id. P. 3, 1, 76:per flamines et sacerdotes,
Tac. A. 1, 10; Suet. Vit. 1:quo cognomine is deus quādam in parte urbis colebatur,
id. Aug. 70:deum precibus,
Sen. Herc. Oet. 580:testimoniorum religionem et fidem,
Cic. Fl. 4, 9; cf. id. Font. 10, 21; and:colebantur religiones pie magis quam magnifice,
Liv. 3, 57, 7; and:apud quos juxta divinas religiones humana fides colitur,
id. 9, 9, 4:sacra,
Ov. M. 4, 32; 15, 679:aras,
id. ib. 3, 733; 6, 208; cf. Liv. 1, 7, 10; Suet. Vit. 2 et saep.:numina alicujus,
Verg. G. 1, 30:templum,
id. A. 4, 458; Ov. M. 11, 578:caerimonias sepulcrorum tantā curà,
Cic. Tusc. 1, 12, 27:sacrarium summā caerimoniā,
Nep. Th. 8, 4:simulacrum,
Suet. Galb. 4.—Of the honor bestowed upon men:1.ut Africanum ut deum coleret Laelius,
Cic. Rep. 1, 12, 18:quia me colitis et magnificatis,
Plaut. Cist. 1, 1, 23; Ter. Ad. 3, 2, 54:a quibus diligenter observari videmur et coli,
Cic. Mur. 34, 70; cf. id. Fam. 6, 10, 7; 13, 22, 1; id. Off. 1, 41, 149; Sall. J. 10, 8:poëtarum nomen,
Cic. Arch. 11, 27:civitatem,
id. Fl. 22, 52; cf.:in amicis et diligendis et colendis,
id. Lael. 22, 85 and 82:semper ego plebem Romanam militiae domique... colo atque colui,
Liv. 7, 32, 16:colere et ornare,
Cic. Fam. 5, 8, 2:me diligentissime,
id. ib. 13, 25 init.:si te colo, Sexte, non amabo,
Mart. 2, 55:aliquem donis,
Liv. 31, 43, 7:litteris,
Nep. Att. 20, 4:nec illos arte colam, nec opulenter,
Sall. J. 85, 34 Kritz.— Hence,cŏlens, entis, P. a., honoring, treating respectfully; subst., a reverer, worshipper; with gen.:2.religionum,
Cic. Planc. 33, 80.—cultus, a, um, P. a. (acc. to I.).A.Cultivated, tilled:b.ager cultior,
Varr. R. R. 1, 2, 20:ager cultissimus,
Cic. Rosc. Com. 12, 33:materia et culta et silvestris,
id. N. D. 2, 60, 151:res pecuaria,
id. Quint. 3, 12:rus cultissimum,
Col. 1, 1, 1:terra,
Quint. 5, 11, 24:fundus cultior,
id. 8, 3, 8:cultiora loca,
Curt. 7, 3, 18.—Subst.: culta, ōrum, n., tilled, cultivated land, gardens, plantations, etc., Lucr. 1, 165; 1, 210; 5, 1370; Verg. G. 1, 153; 2, 196; 4, 372; Plin. 24, 10, 49, § 83—Hence,B.Trop., ornamented, adorned, polished, elegant, cultivated:2.milites habebat tam cultos ut argento et auro politis armis ornaret,
Suet. Caes. 67:adulter,
Ov. Tr. 2, 499:turba muliebriter culta,
Curt. 3, 3, 14:sacerdos veste candidā cultus,
Plin. 16, 44, 95, § 251:matrona vetitā purpurā culta,
Suet. Ner. 32:filia cultior,
Mart. 10, 98, 3:animi culti,
Cic. Tusc. 2, 5, 13; cf.:tempora et ingenia cultiora,
Curt. 7, 8, 11:Tibullus,
Ov. Am. 1, 15, 28; cf.carmina,
id. A. A. 3, 341:cultiores doctioresque redire,
Gell. 19, 8, 1:sermone cultissimus,
Aur. Vict. Epit. 45.— Adv.: cul-tē, elegantly: dicere, * Quint. 8, 3, 7; Plin. Ep. 5, 20, 6.— Comp.:dicere,
Sen. Suas. 4 fin.; Tac. Or. 21: (sc. veste) progredi, Just. 3, 3, 5:incubare strato lectulo,
Val. Max. 2, 6, 8.— Sup. apparently not in use.cōlo, āvi, ātum, āre, v. a. [colum], to filter, strain, to clarify, purify (post-Aug.):B.ceram,
Col. 9, 16, 1:mel,
id. 12, 11, 1:vinum sportā palmeā,
Pall. Febr. 27:sucum linteo,
Plin. 25, 13, 103, § 164:thymum cribro,
Col. 7, 8, 7:aliquid per linteum,
Scrib. Comp. 271:ad colum,
Veg. 2, 28, 19:per colum,
Apic. 4, 2:aurum,
App. Flor. p. 343, 20:terra colans,
Plin. 31, 3, 23, § 38:faex colata,
id. 31, 8, 44, § 95.— Poet.:amnes inductis retibus,
i. e. to spread out a fish-net, Manil. 5, 193.—Hence, cōlātus, a, um, P. a., cleansed, purified (post-class.):nitor (beryllorum),
Tert. Anim. 9.—Trop.:certiora et colatiora somniari,
Tert. Anim. 48. -
12 culta
1.cŏlo, colŭi, cultum, 3, v. a. [from the stem KOL, whence boukolos, boukoleô; cf.: colonus, in-cola, agri-cola] (orig. pertaining to agriculture), to cultivate, till, tend, take care of a field, garden, etc. (freq. in all per. and species of composition).I.Prop.(α).With acc.:(β).fundum,
Varr. R. R. 1, 1, 2:agrum,
id. ib. 1, 2, 14; Cato, R. R. 61; Col. 1 pr.:agri non omnes frugiferi sunt qui coluntur,
Cic. Tusc. 2, 5, 13; id. Agr. 2, 25, 67:arva et vineta et oleas et arbustum,
Quint. 1, 12, 7:praedia,
Cic. Rosc. Am. 17, 49:rus,
Col. 1, 1:rura,
Cat. 64, 38; Tib. 1, 5, 21; Verg. G. 2, 413:hortos,
Ov. M. 14, 624 al.:jugera,
Col. 1 pr.:patrios fines,
id. ib.:solum,
id. 2, 2, 8:terram,
id. 2, 2, 4:arbustum,
Quint. 1, 12, 7:vitem,
Cic. Fin. 4, 14, 38:arbores,
Hor. C. 2, 14, 22:arva,
id. ib. 3, 5, 24; Ov. Am. 1, 13, 15:fructus,
Verg. G. 2, 36:fruges,
Ov. M. 15, 134:poma,
id. ib. 14, 687; cf. under P. a.—Absol., Varr. R. R. 1, 2, 8; Verg. G. 1, 121; Dig. 19, 2, 54, § 1.—B.In gen., without reference to economics, to abide, dwell, stay in a place, to inhabit (syn.: incolo, habito; most freq. since the Aug. per.).(α).With acc.:(β).hanc domum,
Plaut. Aul. prol. 4:nemora atque cavos montes silvasque colebant,
Lucr. 5, 955:regiones Acherunticas,
Plaut. Bacch. 2, 2, 21:colitur ea pars (urbis) et habitatur frequentissime,
Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:urbem, urbem, mi Rufe, cole,
id. Fam. 2, 12, 2:has terras,
id. N. D. 2, 66, 164; Tac. A. 2, 60:loca Idae,
Cat. 63, 70:Idalium,
id. 36, 12 sq.; 61, 17:urbem Trojanam,
Verg. A. 4, 343:Sicaniam,
Ov. M. 5, 495:Maeoniam Sipylumque,
id. ib. 6, 149:Elin Messeniaque arva,
id. ib. 2, 679:regnum nemorale Dianae,
id. ib. 14, 331:hoc nemus,
id. ib. 15, 545:Elysium,
Verg. A. 5, 735:loca magna,
Ov. M. 14, 681; Liv. 1, 7, 10:Britanniam,
Tac. Agr. 11:Rheni ripam,
id. G. 28:victam ripam,
id. A. 1, 59:terras,
id. ib. 2, 60; cf. id. H. 5, 2:insulam,
id. A. 12, 61; id. G. 29:regionem,
Curt. 7, 7, 4.— Poet., of poets:me juvat in primā coluisse Helicona juventā,
i. e. to have written poetry in early youth, Prop. 3 (4), 5, 19.—Also of animals:anguis stagna,
Verg. G. 3, 430; Ov. M. 2, 380.—Absol.:II.hic,
Plaut. Ps. 1, 2, 68:subdiu colere te usque perpetuom diem,
id. Most. 3, 2, 78; Liv. 42, 67, 9; Curt. 9, 9, 2:colunt discreti ac diversi,
Tac. G. 16:proximi Cattis Usipii ac Tencteri colunt,
id. ib. 32:circa utramque ripam Rhodani,
Liv. 21, 26, 6:quā Cilices maritimi colunt,
id. 38, 18, 12:prope Oceanum,
id. 24, 49, 6:usque ad Albim,
Tac. A. 2, 41:ultra Borysthenem fluvium,
Gell. 9, 4, 6:super Bosporum,
Curt. 6, 2, 13:extra urbem,
App. M. 1, p. 111.—Trop. (freq. and class.).A.To bestow care upon a thing, to care for.1.Of the gods: colere aliquem locum, to frequent, cherish, care for, protect, be the guardian of, said of places where they were worshipped, had temples, etc.:2.deos deasque veneror, qui hanc urbem colunt,
Plaut. Poen. 5, 1, 19; Cat. 36, 12:Pallas, quas condidit arces, Ipsa colat,
Verg. E. 2, 62:ille (Juppiter) colit terras,
id. ib. 3, 61; id. A. 1, 16 Forbig. ad loc.:undis jura dabat, nymphisque colentibus undas,
Ov. M. 1, 576:urbem colentes di,
Liv. 31, 30, 9; 5, 21, 3:vos, Ceres mater ac Proserpina, precor, ceteri superi infernique di, qui hanc urbem colitis,
id. 24, 39, 8:divi divaeque, qui maria terrasque colitis,
id. 29, 27, 1.—Rarely with persons as object (syn.:3.curo, studeo, observo, obsequor): Juppiter, qui genus colis alisque hominum,
Plaut. Poen. 5, 4, 24; cf.:(Castor et Pollux) dum terras hominumque colunt genus,
i. e. improve, polish, Hor. Ep. 2, 1, 7. —Of the body or its parts, to cultivate, attend to, dress, clothe, adorn, etc.:4.formamque augere colendo,
by attire, dress, Ov. M. 10, 534:corpora,
id. A. A. 3, 107:tu quoque dum coleris,
id. ib. 3, 225.—With abl.:lacertos auro,
Curt. 8, 9, 21:lacertum armillā aureā,
Petr. 32:capillos,
Tib. 1, 6, 39; 1, 8, 9.—With abstr. objects, to cultivate, cherish, seek, practise, devote one ' s self to, etc.;5.of mental and moral cultivation: aequom et bonum,
Plaut. Men. 4, 2, 10:amicitiam,
id. Cist. 1, 1, 27:fidem rectumque,
Ov. M. 1, 90:fortitudinem,
Curt. 10, 3, 9:jus et fas,
Liv. 27, 17 fin.:memoriam alicujus,
Cic. Fin. 2, 31, 101:bonos mores,
Sall. C. 9, 1:suum quaestum colit,
Plaut. Poen. 5, 2, 137:pietatem,
id. As. 3, 1, 5; Ter. Hec. 3, 4, 33:virtutem,
Cic. Arch. 7, 16; id. Off. 1, 41, 149:amicitiam, justitiam, liberalitatem,
id. ib. 1, 2, 5:virginitatis amorem,
Verg. A. 11, 584:pacem,
Ov. M. 11, 297; cf. Martem, Sil. [p. 370] 8, 464:studium philosophiae,
Cic. Brut. 91, 315:disciplinam,
id. ib. 31, 117:aequabile et temperatum orationis genus,
id. Off. 1, 1, 3:patrias artes militiamque,
Ov. F. 2, 508; cf.:artes liberales,
Suet. Tib. 60:ingenium singulari rerum militarium prudentiā,
Vell. 2, 29, 5 Kritz.—Of a period of time or a condition, to live in, experience, live through, pass, spend, etc.:B.servitutem apud aliquem,
to be a slave, Plaut. Poen. 4, 2, 7:nunc plane nec ego victum, nec vitam illam colere possum, etc.,
Cic. Att. 12, 28, 2; and poet. in gen.: vitam or aevum = degere, to take care of life, for to live:vitam,
Plaut. Trin. 3, 2, 74; id. Cas. 2, 1, 12; id. Rud. 1, 5, 25:vitam inopem,
Ter. Heaut. 1, 1, 84:aevum vi,
Lucr. 5, 1144 and 1149.—Colere aliquem, to regard one with care, i. e. to honor, revere, reverence, worship, etc. (syn.: observo, veneror, diligo).1.Most freq. of the reverence and worship of the gods, and the respect paid to objects pertaining thereto, to honor, respect, revere, reverence, worship:2.quid est enim cur deos ab hominibus colendos dicas?
Cic. N. D. 1, 41, 115:hos deos et venerari et colere debemus,
id. ib. 2, 28, 71; cf. id. ib. 1, 42, 119; id. Agr. 2, 35, 94; Liv. 39, 15, 2; Cat. 61, 48:Phoebe silvarumque potens Diana... o colendi Semper et culti,
Hor. C. S. 2 and 3; cf. Ov. M. 8, 350:deos aris, pulvinaribus,
Plin. Pan. 11, 3:Mercurium,
Caes. B. G. 6, 17:Apollinem nimiā religione,
Curt. 4, 3, 21:Cererem secubitu,
Ov. A. 3, 10, 16:(deam) magis officiis quam probitate,
id. P. 3, 1, 76:per flamines et sacerdotes,
Tac. A. 1, 10; Suet. Vit. 1:quo cognomine is deus quādam in parte urbis colebatur,
id. Aug. 70:deum precibus,
Sen. Herc. Oet. 580:testimoniorum religionem et fidem,
Cic. Fl. 4, 9; cf. id. Font. 10, 21; and:colebantur religiones pie magis quam magnifice,
Liv. 3, 57, 7; and:apud quos juxta divinas religiones humana fides colitur,
id. 9, 9, 4:sacra,
Ov. M. 4, 32; 15, 679:aras,
id. ib. 3, 733; 6, 208; cf. Liv. 1, 7, 10; Suet. Vit. 2 et saep.:numina alicujus,
Verg. G. 1, 30:templum,
id. A. 4, 458; Ov. M. 11, 578:caerimonias sepulcrorum tantā curà,
Cic. Tusc. 1, 12, 27:sacrarium summā caerimoniā,
Nep. Th. 8, 4:simulacrum,
Suet. Galb. 4.—Of the honor bestowed upon men:1.ut Africanum ut deum coleret Laelius,
Cic. Rep. 1, 12, 18:quia me colitis et magnificatis,
Plaut. Cist. 1, 1, 23; Ter. Ad. 3, 2, 54:a quibus diligenter observari videmur et coli,
Cic. Mur. 34, 70; cf. id. Fam. 6, 10, 7; 13, 22, 1; id. Off. 1, 41, 149; Sall. J. 10, 8:poëtarum nomen,
Cic. Arch. 11, 27:civitatem,
id. Fl. 22, 52; cf.:in amicis et diligendis et colendis,
id. Lael. 22, 85 and 82:semper ego plebem Romanam militiae domique... colo atque colui,
Liv. 7, 32, 16:colere et ornare,
Cic. Fam. 5, 8, 2:me diligentissime,
id. ib. 13, 25 init.:si te colo, Sexte, non amabo,
Mart. 2, 55:aliquem donis,
Liv. 31, 43, 7:litteris,
Nep. Att. 20, 4:nec illos arte colam, nec opulenter,
Sall. J. 85, 34 Kritz.— Hence,cŏlens, entis, P. a., honoring, treating respectfully; subst., a reverer, worshipper; with gen.:2.religionum,
Cic. Planc. 33, 80.—cultus, a, um, P. a. (acc. to I.).A.Cultivated, tilled:b.ager cultior,
Varr. R. R. 1, 2, 20:ager cultissimus,
Cic. Rosc. Com. 12, 33:materia et culta et silvestris,
id. N. D. 2, 60, 151:res pecuaria,
id. Quint. 3, 12:rus cultissimum,
Col. 1, 1, 1:terra,
Quint. 5, 11, 24:fundus cultior,
id. 8, 3, 8:cultiora loca,
Curt. 7, 3, 18.—Subst.: culta, ōrum, n., tilled, cultivated land, gardens, plantations, etc., Lucr. 1, 165; 1, 210; 5, 1370; Verg. G. 1, 153; 2, 196; 4, 372; Plin. 24, 10, 49, § 83—Hence,B.Trop., ornamented, adorned, polished, elegant, cultivated:2.milites habebat tam cultos ut argento et auro politis armis ornaret,
Suet. Caes. 67:adulter,
Ov. Tr. 2, 499:turba muliebriter culta,
Curt. 3, 3, 14:sacerdos veste candidā cultus,
Plin. 16, 44, 95, § 251:matrona vetitā purpurā culta,
Suet. Ner. 32:filia cultior,
Mart. 10, 98, 3:animi culti,
Cic. Tusc. 2, 5, 13; cf.:tempora et ingenia cultiora,
Curt. 7, 8, 11:Tibullus,
Ov. Am. 1, 15, 28; cf.carmina,
id. A. A. 3, 341:cultiores doctioresque redire,
Gell. 19, 8, 1:sermone cultissimus,
Aur. Vict. Epit. 45.— Adv.: cul-tē, elegantly: dicere, * Quint. 8, 3, 7; Plin. Ep. 5, 20, 6.— Comp.:dicere,
Sen. Suas. 4 fin.; Tac. Or. 21: (sc. veste) progredi, Just. 3, 3, 5:incubare strato lectulo,
Val. Max. 2, 6, 8.— Sup. apparently not in use.cōlo, āvi, ātum, āre, v. a. [colum], to filter, strain, to clarify, purify (post-Aug.):B.ceram,
Col. 9, 16, 1:mel,
id. 12, 11, 1:vinum sportā palmeā,
Pall. Febr. 27:sucum linteo,
Plin. 25, 13, 103, § 164:thymum cribro,
Col. 7, 8, 7:aliquid per linteum,
Scrib. Comp. 271:ad colum,
Veg. 2, 28, 19:per colum,
Apic. 4, 2:aurum,
App. Flor. p. 343, 20:terra colans,
Plin. 31, 3, 23, § 38:faex colata,
id. 31, 8, 44, § 95.— Poet.:amnes inductis retibus,
i. e. to spread out a fish-net, Manil. 5, 193.—Hence, cōlātus, a, um, P. a., cleansed, purified (post-class.):nitor (beryllorum),
Tert. Anim. 9.—Trop.:certiora et colatiora somniari,
Tert. Anim. 48. -
13 evenio
ē-vĕnĭo, vēni, ventum, 4 ( praes. subj. evenat, Enn. ap. Non. 507, 20; Plaut. Trin. 1, 2, 3; id. Mil. 4, 1, 19:I.evenant,
id. Ep. 3, 1, 2), v. n., to come out, come forth.Lit. (very rare):II.merses profundo: pulchrior evenit,
Hor. C. 4, 4, 65:tota arundo serius praedicto tempore evenit,
comes up, grows up, Col. 4, 32, 2:sine modo rus eveniat,
Plaut. Cas. 2, 8, 1:Capuam,
id. Rud. 3, 2, 17; cf.:evenit sermo Samuelis Israeli,
Vulg. 1 Reg. 3, 21.—Far more freq. and class.,Trop.A.In gen., to fall out, come to pass, happen; and with alicui, to befall, happen to, betide one (v. 2. accido, II., and 1. contingo, II. B. 3. b.):B.in hominum aetate multa eveniunt hujusmodi,
Plaut. Am. 3, 2, 57 sq.; cf.:maxime id in rebus publicis evenit,
Cic. Rep. 1, 44:timebam, ne evenirent ea, quae acciderunt,
id. Fam. 6, 21; cf. id. Planc. 6, 15; Sall. C. 51, 26:quid homini potest turpius, quid viro miserius aut acerbius usu venire? quod tantum evenire dedecus?
Cic. Quint. 15, 49:quem (sc. tyrannum) si optimates oppresserunt, quod ferme evenit, habet, etc.,
id. Rep. 1, 42; cf.:quod evenit saepius,
id. ib.:quod plerumque evenit,
id. ib.; 2, 28 fin.:hoc in hac conformatione rei publicae non sine magnis principum vitiis evenit,
id. ib. 1, 45 fin.:ut alia Tusculi, alia Romae eveniat saepe tempestas,
id. Div. 2, 45:quota enim quaeque res evenit praedicta ab istis? aut si evenit quippiam: quid afferri potest, cur non casu id evenerit?
id. ib. 2, 24, 52:ubi pax evenerat,
had been concluded, Sall. C. 9, 3 et saep.:vereor, ne idem eveniat in meas litteras,
that the same thing will happen to my letter, Cic. Fam. 2, 10.— Impers., it happens (cf.: accidit, incidit, contigit, obtingit, fit), with ut:evenit, senibus ambobus simul Iter ut esset,
Ter. Phorm. 1, 2, 15; so Cic. Inv. 1, 35; Brutus ap. Cic. de Or. 2, 55, 224; Quint. 1, 5, 28; 2, 12, 5 et saep.; with quod, Enn. ap. Non. 507, 20 (cf. 2. accido):ob id, quod furtum fecit servus, evenit, quo minus eum habere domino liceat,
Dig. 30, 1, 45.—With dat.:illi divitiae evenerunt maxumae,
Plaut. Men. prol. 67; cf.:damna evenerunt maxuma misero mihi,
id. Stich. 1, 3, 56:merito sibi ea evenerunt a me,
id. Capt. 2, 3, 55:cum mihi nihil improviso evenisset,
Cic. Rep. 1, 4:quibus (improbis) utinam ipsis evenissent ea, quae tum homines precabantur!
id. Sest. 33; cf. id. Fin. 1, 16, 53 et saep.:L. Genucio consuli ea provincia sorte evenit,
fell to, Liv. 7, 6;in the same sense without sorte,
Sall. J. 35, 3; Liv. 2, 40 fin.; 9, 41 et saep.: si quid sibi eveniret, if any thing should happen to himself, euphemist. for if he should die, Suet. Caes. 86 Ruhnk.; Vop. Prob. 6 fin.; cf.:si in Pompeio quid humani evenisset,
Sall. H. Fragm. 5, 8, p. 244 ed. Gerl. (v. 2. accido, II.).—In partic., to proceed, follow, result (as a consequence) from any thing; to turn out, issue, end in any way (cf. evado, I. B. 2.; evado is used both of [p. 667] persons and things, but evenio only of things):A. 1.eventus est alicujus exitus negotii, in quo quaeri solet, quid ex quaque re evenerit, eveniat, eventurum sit, etc.,
Cic. Inv. 1, 28, 42:ut nobis haec habitatio bona, fausta, felix fortunataque eveniat,
Plaut. Trin. 1, 2, 3:quae (auspicia) sibi secunda evenerint,
Cic. Div. 1, 15, 27 (al. secunde); cf. Suet. Vit. 9:cuncta prospera eventura,
Sall. J. 63, 1; cf. Liv. 21, 21; 37, 47:quoniam quae occulte tentaverat, aspera foedaque evenerant (opp. prospere cessere),
Sall. C. 26 fin. Kritz.; cf.:si adversa pugna evenisset,
Liv. 8, 31:ut ea res mihi magistratuique bene atque feliciter eveniret,
Cic. Mur. 1; so,bene ac feliciter,
Liv. 31, 5; cf. feliciter, * Caes. B. G. 4, 25, 3:prospere,
Cic. Fam. 3, 12, 2 (with cadere); so,prospere,
Plaut. Ps. 2, 1, 1; Cic. N. D. 2, 66 fin.; Liv. 9, 19:bene,
Sall. J. 92, 3; cf.:male istis eveniat,
Plaut. Curc. 1, 1, 39:vides omnia fere contra ac dicta sint evenisse,
Cic. Div. 2, 24 fin.; cf.:quod si fors aliter quam voles evenerit,
Plaut. Cas. 2, 5, 37:si quid praeter spem evenit,
Ter. And. 2, 6, 5; id. Ad. 5, 3, 29; id. Phorm. 2, 1, 16; 21:quoniam haec evenerunt nostra ex sententia,
Plaut. Men. 5, 9, 89; cf. Ter. Heaut. 4, 5, 17; id. Hec. 5, 4, 32:istaec blanda dicta quo eveniant,
Plaut. Most. 2, 1, 48; so,quo,
id. ib. 1, 2, 52; id. Bacch. 1, 2, 36; cf.quorsum,
Ter. Hec. 1, 2, 118.—Hence, ēventum, i, n. (acc. to evenio, II.).In gen. (rare):2.semper me causae eventorum magis movent quam ipsa eventa,
Cic. Att. 9, 5, 2:plurimorum seculorum et eventorum memoria,
id. Rep. 3, 9, 14:si cujusque facti et eventi causa ponetur,
id. Part. Or. 9, 32.—In Lucr. opp. conjunctum, of the external conditions, or accidents, of persons and things (as poverty, riches, freedom, etc.), Lucr. 1, 450; 458; 467; 470 al.—3.Alicujus, that which befalls one, experience, fortune:B.ei qui sciunt quid aliis acciderit, facile ex aliorum eventis suis rationibus possunt providere,
Auct. Her. 4, 9, 13:ut te ex nostris eventis communibus admonendum putarem,
Cic. Fam. 1, 7, 9:fabula rerum eventorumque nostrorum,
id. ib. 5, 12, 6:cui omnia pendere ex alterius eventis coguntur,
id. Tusc. 5, 12, 36:plures aliorum eventis docentur,
Tac. A. 4, 33.—The issue, consequence, result, effect of an action (cf.: exitus, eventus, successus, obitus, occasus), freq. in Cic., usually plur.:consilia eventis ponderare,
Cic. Rab. Post. 1;so opp. facta,
id. Pis. 41; Fragm. ap. Non. 204, 6;opp. causae,
id. Div. 1, 6 fin.; id. Top. 18:quorum praedicta quotidie videat re et eventis refelli,
id. Div. 2, 47 fin. —In sing., Cic. Att. 3, 8, 4. -
14 gnata
nascor, nātus, nasci (ante-class., and in poets of the class. period also gnatus, v. under P. a. B.; part. fut. nasciturus, Pall. Jun. 7, § 8; Vulg. Judic. 13, 8), 3, v. dep. [from gnascor, gnatus, root gen, whence gigno; cf. Gr. gennaô], to be born, to be begotten (of or by male or female).I.Lit.; constr. with ex or de and abl., or with abl. alone; rarely with ab and abl.1.With ex and abl. (esp. with name or other appellation of the mother):2.cum ex utrāque (uxore) filius natus esset,
Cic. de Or. 1, 40, 183:cujus ex filiā natus est Sestius,
id. Fam. 13, 8, 1:Servius Tullius ex serva Tarquiniensi natus,
id. Rep. 2, 21, 37:ex hac feminā debuit nasci, qui, etc.,
Sen. ad Helv. 16, 6:natam sibi ex Poppaeā filiam,
Tac. A. 15, 23 init.:ex Thetide natus,
Quint. 3, 7, 11:ex Urbiniā natus,
id. 7, 2, 5:Alexandri filius natus ex Barsine,
Just. 13, 2, 7; cf.:negantis (Domitii) quidquam ex se et Agrippinā nisi detestabile nasci potuisse,
Suet. Ner. 6:quod ex nobis natos liberos appellamus, idcirco Cerere nati nominati sunt Liber et Libera,
Cic. N. D. 2, 24, 62; cf.:convinces facile ex te esse natum, nam tui similis est probe,
Ter. Heaut. 5, 4, 7:ex militibus Romanis et Hispanis mulieribus natos se memorantes,
Liv. 43, 3, 2;very rarely with a designation of the father, and only with pronouns: ex hoc Domitius nascitur,
Suet. Ner. 4 init.:Neoptolemus ex quo nata est Olympias,
Just. 17, 3, 14:ex quo nasci nepotes deceat,
Plin. Ep. 1, 14, 2:illum ex me natum,
Val. Max. 5, 10 ext. 3; cf.:quod tibi filiolus vel filia nascitur ex me,
Juv. 9, 83.—With de and abl.:3.de tigride natus,
Ov. M. 9, 612; cf.:de stirpe dei nasci,
id. ib. 11, 312:de pellice natus,
id. ib. 4, 422:natus de muliere,
Vulg. Job, 14, 1; 15, 14. —With abl. (so usually with proper names;4.and with general designations of parents, family, etc.): quos omnes Erebo et Nocte natos ferunt,
Cic. N. D. 3, 17, 44:Hercules Jove natus,
id. ib. 3, 16, 42:Nilo natus,
id. ib. 3, 16, 42:nascetur Oedipus Lao,
id. Fat. 13, 30:patre Marte,
id. Rep. 2, 2, 4:Paulo,
id. Off. 1, 33, 121:privignus Poppaeā natus,
Suet. Ner. 55:Ascanius Creusā matre natus,
Liv. 1, 3, 2: Junia, Vell. 2, 127, 4:amplissimā familiā nati adulescentes,
Caes. B. G. 7, 37, 1:honestis parentibus,
Quint. 1, 11, 85; Sen. Contr. 7, 21, 1:Mela quibus Gallio et Seneca parentibus natus,
Tac. A. 16, 17:deus deo natus,
Liv. 1, 16, 3:imperioso patre,
id. 7, 4, 5; 9, 1, 12: Assaraco natus Capus, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 3, 35 (Ann. v. 31 Vahl.):patre certo nasci,
Cic. Rosc. Am. 16, 46:Apolline natus,
Ov. M. 15, 639: natus deā, son of a goddess, i. e. Achilles, id. M. 12, 86; so,natus deā,
of Æneas, Verg. A. 1, 582:matre Musā natus,
Cic. N. D. 3, 18, 45:nascetur pulcrā Trojanus origine Caesar,
Verg. A. 1, 286.—With ab and abl.:5.generari et nasci a principibus,
Tac. H. 1, 16:et qui nascentur ab illo,
Verg. G. 1, 434.—In other constrr.:B.post homines natos,
since men have lived, Cic. Phil. 11, 1, 1:post genus hominum natum,
id. Balb. 10, 26:in miseriam nascimur,
id. Tusc. 1, 5, 9:aves omnes in pedes nascuntur,
with the feet foremost, Plin. 10, 53, 74, § 149:ad homines nascendos vim hujus numeri (septenarii) pertinere,
to the formation of man in the womb, Gell. 3, 10, 7:homo nascitur ad laborem,
i. e. it is his nature to suffer it, Vulg. Job, 5, 7.—Transf., to rise, take beginning, derive origin, spring forth, grow, be found: O fortunatam natam me consule Romam, Cic. ap. Quint. 11, 1, 24; and ap. Juv. 10, 122:II.humi nascentia fraga,
Verg. E. 3, 92:cum nata fuerint folia,
Vulg. Marc. 13, 28:nascitur ibi plumbum album in mediterraneis regionibus,
is found, produced, Caes. B. G. 5, 12:onyx nascitur circa Thebas Aegyptias,
Plin. 36, 8, 12, § 61:ex palude nascitur amnis,
rises, id. 36, 26, 65, § 190:nascere, praeque diem veniens age, Lucifer, almum,
rise, Verg. E. 8, 17:unde nigerrimus Auster Nascitur,
id. G. 3, 278:nascens luna,
Hor. C. 3, 23, 2; id. S. 2, 4, 30:nascentia templa,
newly built, Mart. 6, 4, 3:Circaeis nata forent an Lucrinum ad saxum... ostrea,
Juv. 4, 140.— To rise, be formed (of a hill):ab eo flumine collis nascebatur,
Caes. B. G. 2, 18; cf.:nascitur altera moles,
Sil. 3, 530. —Trop.A.To arise, spring forth, proceed from, be produced:B.scribes ad me, ut mihi nascatur epistulae argumentum,
Cic. Fam. 16, 22, 2:nulla tam detestabilis pestis est, quae non homini ab homine nascatur,
id. Off. 2, 5, 16:fateor ea me studiose secutum ex quibus vera gloria nasci posset,
id. Fam. 15, 4, 13:facinus natum a cupiditate,
id. Verr. 2, 2, 34, § 82; id. Font. 16, 37:visus ei dicitur draco... dicere quo illa loci nasceretur,
id. Div. 2, 66, 135:strumae nascuntur maxime in cervice,
Cels. 5, 28, 7; 7, 12, 1 fin.; 7, 6, 4 fin.:onychem in Arabiae tantum montibus nasci putavere,
Plin. 36, 7, 12, § 59:frumenta nata sunt,
Cic. Verr. 2, 3, 63, § 147:ex quo uno haec omnia nata et profecta esse concedit,
id. Quint. 28, 85; id. Agr 2, 33, 90:profectio nata a timore defectionis,
Caes. B. G. 7, 43:querelae verae nascuntur pectore ab imo,
Cat. 64, 198:omnis obligatio vel ex contractu nascitur vel ex delicto,
Gai. Inst. 3, 88 sq. —With ut:ex hoc nascitur ut,
hence it follows that, Cic. Fin. 3, 19, 63; Sen. Ep. 74, 11.—Esp., of the spiritual renewal of a religious experience, to be regenerated, born again (eccl. Lat.):A.quod natum est ex spiritu, spiritus est,
Vulg. Johan. 3, 6:nasci denuo,
id. ib. 3, 7:natus ex Deo,
id. 1 Johan. 3, 9, etc.—Hence, P. a.nascens, entis, arising, beginning, nascent, infant, immature:2. B.ante Periclem et Thucydidem, qui non nascentibus Athenis, sed jam adultis fuerunt, littera nulla est, etc.,
Cic. Brut. 7, 27:eloquentiam pueris induunt adhuc nascentibus,
Petr. 4:(vitulus) vexat nascenti robora cornu,
Juv. 12, 9.—nātus, a, um, P. a., born; hence,1.Subst.: nātus ( gnātus), i, m., a son; and nāta ( gnāta), ae, f. (dat. and abl. pl. natabus, where ambiguity is to be avoided, Plaut. ap. Prisc. p. 733 P.; Inscr. Orell. 7421; Phocas, p. 1707 P.; v. Neue, Formenl. 1, p. 29), a daughter; in plur.: nati (gnati), children, offspring:2.caritas, quae est inter natos et parentes,
Cic. Lael. 8, 27:bellum prope inter parentes natosque,
Liv. 1, 23, 1; cf. id. 5, 40, 3:cum pecore et gnatis,
Hor. S. 2, 2, 115:et trepidae matres pressere ad pectora natos,
Verg. A. 7, 518: mihi ausculta, nate, pueros jube cremarier, Enn. [p. 1188] ap. Non. 246, 11 (Trag. v. 329 Vahl.); Hor. S. 1, 3, 43:natam conlocare alicui,
Plaut. Aul. Arg. 1, 15: o gnata, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 46 Vahl.):si quis gnatam pro mutā devovet agnā,
Hor. S. 2, 3, 219; cf. id. ib. 2, 3, 199: Hectoris natum de muro jactarier, Enn. ap. Varr. L. L. 10, § 70 Müll. (Trag. v. 130 Vahl.); so, Nerei natae, id. ap. Prisc. p. 733 P. (Trag. v. 135 Vahl.):maxima natarum Priami,
Verg. A. 1, 654; Ov. M. 13, 661.—Esp. in the phrase natus nemo, not a human being, nobody (Plautine for nemo mortalis):tamquam si natus nemo in aedibus habitet,
Plaut. Most. 2, 1, 55 Lorenz ad loc.; id. ib. 2, 2, 20:nato nemini,
id. Cas. 2, 4, 15; id. Ps. 1, 3, 63.—Adj.a.Natus alicui rei or ad aliquam rem, born, made, destined, designed, intended, produced by nature for any thing.(α).With dat. (class.):(β).me credo huic esse natum rei, ferundis miseriis,
Ter. Ad. 4, 2, 6:non sibi se soli natum meminerit, sed patriae, sed suis,
Cic. Fin. 2, 14, 45:natus huic imperio,
id. Cael. 24, 59:gurges atque helluo natus abdomini suo, non laudi atque gloriae,
id. Pis. 17, 41:Judaei et Syri, nationes natae servituti,
id. Prov. Cons. 5, 10. —With ad (class.):(γ).vir ad omnia summa natus,
Cic. Brut. 68, 239:natus ad haec tempora,
id. Phil. 12, 4, 9:ad dicendum natus aptusque,
id. de Or. 1, 22, 99:ad haudem et ad decus nati, suscepti, instituti sumus,
id. Fin. 5, 22, 63:ad hoc unum natus,
id. Or. 28, 99:ut ad cursum equus, ad arandum bos, ad indagandum canis, sic homo ad intellegendum et agendum natus est,
id. Fin. 2, 13, 40:natus ad sacra Cithaeron,
Ov. M. 2, 223:canor mulcendas natus ad aures,
id. ib. 5, 561.—With inf. ( poet.):(δ).quid meruere boves, animal... natum tolerare labores,
Ov. M. 15, 120: sentes tantummodo laedere natae, id. de Nuce, 113.—With in and acc. ( poet.):(ε).nati in usum laetitiae scyphi,
Hor. C. 1, 27, 1; Ov. M. 14, 99; 15, 117.—With propter (rare):b.apros, animal propter convivia natum,
Juv. 1, 141.—Formed or constituted by nature in any manner:(β).alius ager bene natus, alius male,
Varr. R. R. 1, 6, 1:sarmenta male nata,
Col. 4, 24, 7:ita natus locus est,
Liv. 9, 2:inculti versūs et male nati,
Hor. Ep. 2, 1, 233.—Pro re natā, or (ante- and post-class.) e re natā, under the present circumstances, according to the state of affairs, as matters are:c.ut in his pro re natā non incommode possint esse,
Cic. Att. 7, 14, 3:Antonii colloquium cum heroibus nostris pro re natā non incommodum,
id. ib. 14, 6, 1;7, 8, 2: e re natā melius fieri haud potuit, quam factum est,
Ter. Ad. 3, 1, 8; App. M. 4, p. 143, 38.—With a specification of time, so old, of the age of, etc.:eques Romanus annos prope XC. natus,
Cic. Verr. 2, 3, 25, § 62:annos natus unum et viginti,
id. de Or. 3, 20, 74:cum annos ad quinquaginta natus esset,
id. Clu. 40, 110:cum quinque et viginti natus annos dominatum occupavisset,
id. Tusc. 5, 20, 57:Cato annos quinque et octoginta natus excessit e vitā,
id. Brut. 20, 80; in inscr. ANNORVM NATVS, etc., Inscr. Mon. Scip. n. 7;Inscr. Marini Atti, p. 564.— Sometimes, in order to specify the age more exactly, major or minor, without or with quam, is added: annos nata est sedecim non major,
Ter. Eun. 3, 3, 23:minor quinque et viginti annis natus,
Nep. Han. 3, 2:minor triginta annis natus,
Cic. Verr. 2, 2, 49, § 122:homo annos natus major quadraginta,
over forty years old, Cic. Rosc. Am. 14, 49:Dionysius major annos sexaginta natus decessit,
Nep. Reg. 2, 3:cum liberis majoribus quam quindecim annos natis,
Liv. 45, 32, 3:minorem quam annos sex, majorem quam annos decem natam, negarunt capi fas esse,
Gell. 1, 12, 1.—For major, minor, sometimes with plus, minus (ante-class.):plus triginta annis natus sim,
Plaut. Men. 3, 1, 1:annos sexaginta natus es aut plus,
Ter. Heaut. 1, 1, 11; cf.:non amplius novem annos natus,
Nep. Han. 2, 3.— Act. collat. form: nasco, ĕre, to be born, etc.:ubi germen nascere coeperit,
Cato, R. R. 151 fin. -
15 nascor
nascor, nātus, nasci (ante-class., and in poets of the class. period also gnatus, v. under P. a. B.; part. fut. nasciturus, Pall. Jun. 7, § 8; Vulg. Judic. 13, 8), 3, v. dep. [from gnascor, gnatus, root gen, whence gigno; cf. Gr. gennaô], to be born, to be begotten (of or by male or female).I.Lit.; constr. with ex or de and abl., or with abl. alone; rarely with ab and abl.1.With ex and abl. (esp. with name or other appellation of the mother):2.cum ex utrāque (uxore) filius natus esset,
Cic. de Or. 1, 40, 183:cujus ex filiā natus est Sestius,
id. Fam. 13, 8, 1:Servius Tullius ex serva Tarquiniensi natus,
id. Rep. 2, 21, 37:ex hac feminā debuit nasci, qui, etc.,
Sen. ad Helv. 16, 6:natam sibi ex Poppaeā filiam,
Tac. A. 15, 23 init.:ex Thetide natus,
Quint. 3, 7, 11:ex Urbiniā natus,
id. 7, 2, 5:Alexandri filius natus ex Barsine,
Just. 13, 2, 7; cf.:negantis (Domitii) quidquam ex se et Agrippinā nisi detestabile nasci potuisse,
Suet. Ner. 6:quod ex nobis natos liberos appellamus, idcirco Cerere nati nominati sunt Liber et Libera,
Cic. N. D. 2, 24, 62; cf.:convinces facile ex te esse natum, nam tui similis est probe,
Ter. Heaut. 5, 4, 7:ex militibus Romanis et Hispanis mulieribus natos se memorantes,
Liv. 43, 3, 2;very rarely with a designation of the father, and only with pronouns: ex hoc Domitius nascitur,
Suet. Ner. 4 init.:Neoptolemus ex quo nata est Olympias,
Just. 17, 3, 14:ex quo nasci nepotes deceat,
Plin. Ep. 1, 14, 2:illum ex me natum,
Val. Max. 5, 10 ext. 3; cf.:quod tibi filiolus vel filia nascitur ex me,
Juv. 9, 83.—With de and abl.:3.de tigride natus,
Ov. M. 9, 612; cf.:de stirpe dei nasci,
id. ib. 11, 312:de pellice natus,
id. ib. 4, 422:natus de muliere,
Vulg. Job, 14, 1; 15, 14. —With abl. (so usually with proper names;4.and with general designations of parents, family, etc.): quos omnes Erebo et Nocte natos ferunt,
Cic. N. D. 3, 17, 44:Hercules Jove natus,
id. ib. 3, 16, 42:Nilo natus,
id. ib. 3, 16, 42:nascetur Oedipus Lao,
id. Fat. 13, 30:patre Marte,
id. Rep. 2, 2, 4:Paulo,
id. Off. 1, 33, 121:privignus Poppaeā natus,
Suet. Ner. 55:Ascanius Creusā matre natus,
Liv. 1, 3, 2: Junia, Vell. 2, 127, 4:amplissimā familiā nati adulescentes,
Caes. B. G. 7, 37, 1:honestis parentibus,
Quint. 1, 11, 85; Sen. Contr. 7, 21, 1:Mela quibus Gallio et Seneca parentibus natus,
Tac. A. 16, 17:deus deo natus,
Liv. 1, 16, 3:imperioso patre,
id. 7, 4, 5; 9, 1, 12: Assaraco natus Capus, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 3, 35 (Ann. v. 31 Vahl.):patre certo nasci,
Cic. Rosc. Am. 16, 46:Apolline natus,
Ov. M. 15, 639: natus deā, son of a goddess, i. e. Achilles, id. M. 12, 86; so,natus deā,
of Æneas, Verg. A. 1, 582:matre Musā natus,
Cic. N. D. 3, 18, 45:nascetur pulcrā Trojanus origine Caesar,
Verg. A. 1, 286.—With ab and abl.:5.generari et nasci a principibus,
Tac. H. 1, 16:et qui nascentur ab illo,
Verg. G. 1, 434.—In other constrr.:B.post homines natos,
since men have lived, Cic. Phil. 11, 1, 1:post genus hominum natum,
id. Balb. 10, 26:in miseriam nascimur,
id. Tusc. 1, 5, 9:aves omnes in pedes nascuntur,
with the feet foremost, Plin. 10, 53, 74, § 149:ad homines nascendos vim hujus numeri (septenarii) pertinere,
to the formation of man in the womb, Gell. 3, 10, 7:homo nascitur ad laborem,
i. e. it is his nature to suffer it, Vulg. Job, 5, 7.—Transf., to rise, take beginning, derive origin, spring forth, grow, be found: O fortunatam natam me consule Romam, Cic. ap. Quint. 11, 1, 24; and ap. Juv. 10, 122:II.humi nascentia fraga,
Verg. E. 3, 92:cum nata fuerint folia,
Vulg. Marc. 13, 28:nascitur ibi plumbum album in mediterraneis regionibus,
is found, produced, Caes. B. G. 5, 12:onyx nascitur circa Thebas Aegyptias,
Plin. 36, 8, 12, § 61:ex palude nascitur amnis,
rises, id. 36, 26, 65, § 190:nascere, praeque diem veniens age, Lucifer, almum,
rise, Verg. E. 8, 17:unde nigerrimus Auster Nascitur,
id. G. 3, 278:nascens luna,
Hor. C. 3, 23, 2; id. S. 2, 4, 30:nascentia templa,
newly built, Mart. 6, 4, 3:Circaeis nata forent an Lucrinum ad saxum... ostrea,
Juv. 4, 140.— To rise, be formed (of a hill):ab eo flumine collis nascebatur,
Caes. B. G. 2, 18; cf.:nascitur altera moles,
Sil. 3, 530. —Trop.A.To arise, spring forth, proceed from, be produced:B.scribes ad me, ut mihi nascatur epistulae argumentum,
Cic. Fam. 16, 22, 2:nulla tam detestabilis pestis est, quae non homini ab homine nascatur,
id. Off. 2, 5, 16:fateor ea me studiose secutum ex quibus vera gloria nasci posset,
id. Fam. 15, 4, 13:facinus natum a cupiditate,
id. Verr. 2, 2, 34, § 82; id. Font. 16, 37:visus ei dicitur draco... dicere quo illa loci nasceretur,
id. Div. 2, 66, 135:strumae nascuntur maxime in cervice,
Cels. 5, 28, 7; 7, 12, 1 fin.; 7, 6, 4 fin.:onychem in Arabiae tantum montibus nasci putavere,
Plin. 36, 7, 12, § 59:frumenta nata sunt,
Cic. Verr. 2, 3, 63, § 147:ex quo uno haec omnia nata et profecta esse concedit,
id. Quint. 28, 85; id. Agr 2, 33, 90:profectio nata a timore defectionis,
Caes. B. G. 7, 43:querelae verae nascuntur pectore ab imo,
Cat. 64, 198:omnis obligatio vel ex contractu nascitur vel ex delicto,
Gai. Inst. 3, 88 sq. —With ut:ex hoc nascitur ut,
hence it follows that, Cic. Fin. 3, 19, 63; Sen. Ep. 74, 11.—Esp., of the spiritual renewal of a religious experience, to be regenerated, born again (eccl. Lat.):A.quod natum est ex spiritu, spiritus est,
Vulg. Johan. 3, 6:nasci denuo,
id. ib. 3, 7:natus ex Deo,
id. 1 Johan. 3, 9, etc.—Hence, P. a.nascens, entis, arising, beginning, nascent, infant, immature:2. B.ante Periclem et Thucydidem, qui non nascentibus Athenis, sed jam adultis fuerunt, littera nulla est, etc.,
Cic. Brut. 7, 27:eloquentiam pueris induunt adhuc nascentibus,
Petr. 4:(vitulus) vexat nascenti robora cornu,
Juv. 12, 9.—nātus, a, um, P. a., born; hence,1.Subst.: nātus ( gnātus), i, m., a son; and nāta ( gnāta), ae, f. (dat. and abl. pl. natabus, where ambiguity is to be avoided, Plaut. ap. Prisc. p. 733 P.; Inscr. Orell. 7421; Phocas, p. 1707 P.; v. Neue, Formenl. 1, p. 29), a daughter; in plur.: nati (gnati), children, offspring:2.caritas, quae est inter natos et parentes,
Cic. Lael. 8, 27:bellum prope inter parentes natosque,
Liv. 1, 23, 1; cf. id. 5, 40, 3:cum pecore et gnatis,
Hor. S. 2, 2, 115:et trepidae matres pressere ad pectora natos,
Verg. A. 7, 518: mihi ausculta, nate, pueros jube cremarier, Enn. [p. 1188] ap. Non. 246, 11 (Trag. v. 329 Vahl.); Hor. S. 1, 3, 43:natam conlocare alicui,
Plaut. Aul. Arg. 1, 15: o gnata, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 46 Vahl.):si quis gnatam pro mutā devovet agnā,
Hor. S. 2, 3, 219; cf. id. ib. 2, 3, 199: Hectoris natum de muro jactarier, Enn. ap. Varr. L. L. 10, § 70 Müll. (Trag. v. 130 Vahl.); so, Nerei natae, id. ap. Prisc. p. 733 P. (Trag. v. 135 Vahl.):maxima natarum Priami,
Verg. A. 1, 654; Ov. M. 13, 661.—Esp. in the phrase natus nemo, not a human being, nobody (Plautine for nemo mortalis):tamquam si natus nemo in aedibus habitet,
Plaut. Most. 2, 1, 55 Lorenz ad loc.; id. ib. 2, 2, 20:nato nemini,
id. Cas. 2, 4, 15; id. Ps. 1, 3, 63.—Adj.a.Natus alicui rei or ad aliquam rem, born, made, destined, designed, intended, produced by nature for any thing.(α).With dat. (class.):(β).me credo huic esse natum rei, ferundis miseriis,
Ter. Ad. 4, 2, 6:non sibi se soli natum meminerit, sed patriae, sed suis,
Cic. Fin. 2, 14, 45:natus huic imperio,
id. Cael. 24, 59:gurges atque helluo natus abdomini suo, non laudi atque gloriae,
id. Pis. 17, 41:Judaei et Syri, nationes natae servituti,
id. Prov. Cons. 5, 10. —With ad (class.):(γ).vir ad omnia summa natus,
Cic. Brut. 68, 239:natus ad haec tempora,
id. Phil. 12, 4, 9:ad dicendum natus aptusque,
id. de Or. 1, 22, 99:ad haudem et ad decus nati, suscepti, instituti sumus,
id. Fin. 5, 22, 63:ad hoc unum natus,
id. Or. 28, 99:ut ad cursum equus, ad arandum bos, ad indagandum canis, sic homo ad intellegendum et agendum natus est,
id. Fin. 2, 13, 40:natus ad sacra Cithaeron,
Ov. M. 2, 223:canor mulcendas natus ad aures,
id. ib. 5, 561.—With inf. ( poet.):(δ).quid meruere boves, animal... natum tolerare labores,
Ov. M. 15, 120: sentes tantummodo laedere natae, id. de Nuce, 113.—With in and acc. ( poet.):(ε).nati in usum laetitiae scyphi,
Hor. C. 1, 27, 1; Ov. M. 14, 99; 15, 117.—With propter (rare):b.apros, animal propter convivia natum,
Juv. 1, 141.—Formed or constituted by nature in any manner:(β).alius ager bene natus, alius male,
Varr. R. R. 1, 6, 1:sarmenta male nata,
Col. 4, 24, 7:ita natus locus est,
Liv. 9, 2:inculti versūs et male nati,
Hor. Ep. 2, 1, 233.—Pro re natā, or (ante- and post-class.) e re natā, under the present circumstances, according to the state of affairs, as matters are:c.ut in his pro re natā non incommode possint esse,
Cic. Att. 7, 14, 3:Antonii colloquium cum heroibus nostris pro re natā non incommodum,
id. ib. 14, 6, 1;7, 8, 2: e re natā melius fieri haud potuit, quam factum est,
Ter. Ad. 3, 1, 8; App. M. 4, p. 143, 38.—With a specification of time, so old, of the age of, etc.:eques Romanus annos prope XC. natus,
Cic. Verr. 2, 3, 25, § 62:annos natus unum et viginti,
id. de Or. 3, 20, 74:cum annos ad quinquaginta natus esset,
id. Clu. 40, 110:cum quinque et viginti natus annos dominatum occupavisset,
id. Tusc. 5, 20, 57:Cato annos quinque et octoginta natus excessit e vitā,
id. Brut. 20, 80; in inscr. ANNORVM NATVS, etc., Inscr. Mon. Scip. n. 7;Inscr. Marini Atti, p. 564.— Sometimes, in order to specify the age more exactly, major or minor, without or with quam, is added: annos nata est sedecim non major,
Ter. Eun. 3, 3, 23:minor quinque et viginti annis natus,
Nep. Han. 3, 2:minor triginta annis natus,
Cic. Verr. 2, 2, 49, § 122:homo annos natus major quadraginta,
over forty years old, Cic. Rosc. Am. 14, 49:Dionysius major annos sexaginta natus decessit,
Nep. Reg. 2, 3:cum liberis majoribus quam quindecim annos natis,
Liv. 45, 32, 3:minorem quam annos sex, majorem quam annos decem natam, negarunt capi fas esse,
Gell. 1, 12, 1.—For major, minor, sometimes with plus, minus (ante-class.):plus triginta annis natus sim,
Plaut. Men. 3, 1, 1:annos sexaginta natus es aut plus,
Ter. Heaut. 1, 1, 11; cf.:non amplius novem annos natus,
Nep. Han. 2, 3.— Act. collat. form: nasco, ĕre, to be born, etc.:ubi germen nascere coeperit,
Cato, R. R. 151 fin. -
16 praesto
1.praestō (old collat. form praestū, acc. to Curtius Valerianus in Cassiod. p. 2289 P.: qui praestu sunt, Inscr. Carina Via Appia, 1, p. 217. In later time as adj.: prae-stus, a, um:I.bonorum officio praestus fui,
Inscr. Grut. 669, 4), adv. [dat. from praestus, a sup. form from prae, so that praesto esse alicui = to be or stand in the foremost place for or as respects one], at hand, ready, present, here; usually with esse (very freq. and class.).Lit.:II.ni tua propitia pax foret praesto,
Plaut. Trin. 4, 1, 18: sed ubi est frater? Chaer. Praesto adest, Ter. Eun. 5, 8, 20; id. Heaut. 1, 1, 120; so Att. Tr. 498:quod adest praesto in primis placet,
Lucr. 5, 1412; Lact. 3, 7, 10:sacrificiis omnibus praesto adesse,
id. 2, 16, 10;more freq., praesto esse: ibi mihi praesto fuit L. Lucilius,
Cic. Fam. 3, 5, 1:togulae lictoribus ad portam praesto fuerunt,
id. Pis. 23, 55:tibi nulla fuit clementia praesto?
hadst thou no compassion? Cat. 64, 137: praesto esse, to arrive, appear:hirundines aestivo tempore praesto sunt,
Auct. Her. 4, 48, 61.—Without esse ( poet.):era, eccum praesto militem,
Plaut. Mil. 4, 6, 1:ipsum adeo praesto video,
Ter. And. 2, 5, 4; Stat. Th. 6, 643.—In partic: praesto esse or adireA.To be at hand, to attend or wait upon, to serve, aid:B.ero meo ut omnibus locis sine praesto,
Plaut. Men. 5, 6, 26:jus civile didicit, praesto multis fuit,
Cic. Mur. 9, 19:praesto esse clientem tuum?
id. Att. 10, 8, 3:saluti tuae praesto esse, praesto esse virtutes ut ancillulas,
id. Fin. 2, 21, 69; id. Fam. 4, 14, 4:ut ad omnia, quae tui velint, ita assim praesto, ut, etc.,
id. ib. 4, 8, 1; id. Att. 4, 12, 1 fin.;also with videor,
id. ib. 4, 12, 1 fin. —With adire:pauper erit praesto semper tibi, pauper adibit primus,
will be at hand, at your service, Tib. 1, 5, 61.—With esse, to present one's self in a hostile manner, to resist, oppose:2.si quis mihi praesto fuerit cum armatis hominibus,
Cic. Caecin. 30, 87:quaestores cum fascibus mihi praesto fuerunt,
id. Verr. 2, 2, 4, § 11.prae-sto, ĭti (post-class. also praestāvi), ātum or ĭtum, 1, v. n. and a.I. A.Lit.:B.dum primae praestant acies,
Luc. 4, 30.—Trop., to stand out, be superior, to distinguish one's self, to be excellent, distinguished, admirable; constr. alicui aliquā re, alicui rei, in aliquā re, or absol. (class.):2.cum virtute omnibus praestarent,
Caes. B. G. 1, 3:quantum praestiterint nostri majores prudentiā ceteris gentibus,
Cic. de Or. 1, 44, 192:quā re homines bestiis praestent,
id. Inv. 1, 4, 5:hoc praestat amicitia propinquitati, quod, etc.,
id. Lael. 5, 19:Zeuxin muliebri in corpore pingendo plurimum aliis praestare,
id. Inv. 2, 1, 1:ceteris,
id. Ac. 1, 4, 16:suos inter aequales longe praestitit,
id. Brut. 64, 230:omnes homines, qui sese student praestare ceteris animalibus,
Sall. C. 1, 1:praestare honestam mortem existimans turpi vitae,
Nep. Chabr. 4, 3:quantum ceteris praestet Lucretia,
Liv. 1, 57, 7:cernere, quantum eques Latinus Romano praestet,
id. 8, 7, 7:quantum vel vir viro vel gens genti praestat!
id. 31, 7, 8:genere militum praestare tironibus,
id. 42, 52, 10:tantum Romana in bellis gloria ceteris praestat,
Quint. 1, 10, 14:qui eloquentiā ceteris praestet,
id. 2, 3, 5; 2, 16, 17; Curt. 8, 14, 13; Just. 18, 3, 14; 28, 2, 11; 44, 3, 9:sacro, quod praestat, peracto,
Juv. 12, 86:probro atque petulantiā maxume praestabant,
were pre-eminent, distinguished themselves, Sall. C. 37, 5:truculentiā caeli praestat Germania,
Tac. A. 2, 24:cur alias aliis praestare videmus Pondere res rebus?
Lucr. 1, 358.—Praestat, with a subjectclause, it is preferable or better:II.nimio impendiosum praestat te, quam ingratum dicier,
it is much better, Plaut. Bacch. 3, 2, 12:mori milies praestitit, quam haec pati,
it was better, Cic. Att. 14, 9, 2:praestare dicunt, Gallorum quam Romanorum imperia perferre,
it is better, Caes. B. G. 1, 17:motos praestat componere fluctus,
Verg. A. 1, 135; 3, 429; 6, 39.Act.A.To surpass, outstrip, exceed, [p. 1431] excel (not in Cic. or Cæs.; constr. usually aliquem aliquā re): qui primus in alterutrā re praestet alios, Varr. ap. Non. 502, 23; Varr. R. R. 2, 2, 10; 3, 1, 3:B.quantum Galli virtute ceteros mortales praestarent,
Liv. 5, 36, 4:qui belli gloriā Gallos omnes Belgasque praestabant,
Hirt. B. G. 8, 6:praestate virtute peditem, ut honore atque ordine praestatis,
Liv. 3, 61, 7:ut vetustate et gradu honoris nos praestent,
id. 7, 30, 4; 34, 34, 14; 37, 30, 2:praestat ingenio alius alium,
Quint. 1, 1, 3; Val. Max. 3, 2, 21; 3, 2, ext. 7;7, 2, 17: honore ceteros,
Nep. Att. 18, 5; 3, 3; id. Reg. 3, 5:imperatores prudentiā,
id. Hann. 1, 1:eloquentiā omnes eo tempore,
id. Epam. 6, 1.—Only aliquem, Stat. Th. 4, 838.—To become surety for, to answer or vouch for, to warrant, be responsible for, to take upon one's self, etc. (class.):C.ut omnes ministros imperii tui rei publicae praestare videare,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 3:quem tamen ego praestare non poteram,
id. Att. 6, 3, 5:quanto magis arduum est alios praestare quam se, tanto laudabilius,
Plin. Pan. 83:communem incertumque casum neque vitare quisquam nostrum, nec praestare ullo pacto potest,
Cic. Fam. 5, 17, 3: simus eā mente ut nihil in vitā nobis praestandum praeter culpam putemus, that we need only answer for guilt, i. e. keep ourselves clear of guilt, id. ib. 6, 1, 4:impetus populi praestare nemo potest,
no one can be held to answer for the outbreaks of the people, id. de Or. 2, 28, 124:periculum judicii,
id. Mur. 2, 3:damnum alicui,
id. Off. 3, 16:invidiam,
id. Sest. 28, 61:nihil,
to be responsible for nothing, id. Q. Fr. 3, 1, 3; cf. in pass.:cum id, quod ab homine non potuerit praestari, evenerit,
what none could vouch for that it would not happen, id. Tusc. 3, 16, 34. —With ab aliquā re:ego tibi a vi praestare nihil possum,
Cic. Fam. 1, 4, 3.—With de:quod de te sperare, de me praestare possum,
Cic. Fam. 4, 15, 2.—With an objectclause:quis potest praestare, semper sapientem beatum fore, cum, etc.?
Cic. Tusc. 5, 10, 29; cf.:(praedones) nullos fore, quis praestare poterat?
id. Fl. 12, 28:meliorem praesto magistro Discipulum,
Juv. 14, 212.—With ut:illius lacrimae praestant ut veniam culpae non abnuat Osiris,
Juv. 6, 539.—In gen., to fulfil, discharge, maintain, perform, execute:2.arbitramur nos ea praestitisse, quae ratio et doctrina praescripserit,
Cic. N. D. 1, 3, 7:ultima exspectato, quae ego tibi et jucunda et honesta praestabo,
id. Fam. 7, 17, 2:suum munus,
id. de Or. 2, 9, 38:hospitii et amicitiae jus officiumque,
id. Fam. 14, 4, 2:ne quem ejus paeniteret, praestiti,
I took care, exerted myself, Liv. 30, 30; Ov. Tr. 5, 14, 19:quamcumque ei fidem dederis, ego praestabo,
I will fulfil, keep the promise, Cic. Fam. 5, 11, 2:fidem alicui,
Liv. 30, 15:pacem cum iis populus Romanus non ab se tantum, sed ab rege etiam Masinissa praestitit,
maintained, id. 40, 34:tributa,
to pay, Juv. 3, 188:annua,
id. 6, 480:triplicem usuram,
id. 9, 7.— Pass.:promissum id benignius est ab rege quam praestitum,
Liv. 43, 18, 11:mea tibi tamen benevolentia fidesque praestabitur,
Cic. Fam. 12, 2, 3; so,quibus (victoribus) senatūs fides praestabitur,
id. Phil. 14, 11, 30:virtus vetat spectare fortunam dum praestetur fides,
id. Div. 2, 37, 79:ni praestaretur fides publica,
Liv. 2, 28, 7.—In partic.a.To keep, preserve, maintain, retain:b.pueri, quibus videmur praestare rem publicam debuisse,
Cic. Att. 10, 4, 5; Ov. M. 11, 748:omnes socios salvos praestare poteramus,
Cic. Imp. Pomp. 18, 55:mors omnia praestat Vitalem praeter sensum calidumque vaporem,
Lucr. 3, 214. —To show, exhibit, to prove, evince, manifest:c.Pomptinius praestat tibi memoriam benevolentiamque, quam debet,
Cic. Fam. 3, 10, 3:neque hercule in iis ipsis rebus eam voluntatem, quam exspectaram, praestiterunt,
id. ib. 1, 9, 5:virtutem,
Caes. B. G. 2, 27:benevolentiam,
Cic. Att. 11, 1, 1:consilium suum fidemque,
id. de Or. 3, 33, 134. —With se, to show, prove, or behave one's self as: praesta te eum, qui, etc., show thyself such, as, etc., Cic. Fam. 1, 6, 2:se incolumem,
Lucr. 3, 220:se invictum,
Ov. Tr. 4, 10, 104:teque praesta constanter ad omne Indeclinatae munus amicitiae,
show thyself constant, id. ib. 4, 5, 23:Victoria nunc quoque se praestet,
show itself, id. ib. 2, 169: sed ne ad illam quidem artissimam innocentiae formulam praestare nos possumus, prove ourselves innocent even according to that rule, Sen. Ira, 2, 28, 1:juris periti consultatoribus se praestabant,
showed themselves accessible, Dig. 1, 2, 2.— Poet.:vel magnum praestet Achillem,
should show, prove, approve himself a great Achilles, Verg. A. 11, 438.—To show, exhibit, manifest:d.honorem debitum patri,
Cic. Phil. 9, 5, 12:fratri pietatem,
id. Brut. 33, 126:virtutem et diligentiam alicui,
id. Fam. 14, 3, 2:frequentiam et officium alicui honores petenti,
Hirt. B. G. 8, 50:obsequium,
Sen. Q. N. 2, 59, 8:sedulitatem alicui rei,
to apply, Plin. Ep. 3, 18, 6.—To give, offer, furnish, present, expose:A.alicui certam summam pecuniae,
Suet. Dom. 9: cervicem, Sen. ap. Diom. p. 362 P.:caput fulminibus,
to expose, Luc. 5, 770:Hiberus praestat nomen terris,
id. 4, 23:anser praestat ex se pullos atque plumam,
Col. 8, 13:cum senatui sententiam praestaret,
gave his vote, Cic. Pis. 32, 80:terga hosti,
to turn one's back to the enemy, to flee, Tac. Agr. 37:voluptatem perpetuam sapienti,
to assume, Cic. Fin. 2, 27, 89.— Pass.:pueri, quibus id (biduum) praestabatur,
was devoted, Quint. 1, prooem. § 7; cf.:corpus, cui omnia olim tamquam servo praestabantur, nunc tamquam domino parantur,
Sen. Ep. 90, 19.—Hence, praestans, antis, P. a., pre-eminent, superior, excellent, distinguished, extraordinary.In gen. (class.).1.Of persons:2.omnibus praestans et ingenio et diligentiā,
far surpassing all, Cic. Tusc. 1, 10, 22:usu et sapientiā praestantes,
noted for their experience and wisdom, Nep. Timoth. 3, 2.— Comp.:virginibus praestantior omnibus Herse,
superior to all, Ov. M. 2, 724.— Sup.:in illis artibus praestantissimus,
Cic. de Or. 1, 50, 217:praestantissimi studio atque doctrinā,
id. Ac. 1, 4, 17.—With gen.:o praestans animi juvenis,
distinguished for courage, Verg. A. 12, 19:belli,
Sil. 5, 92:armorum,
Stat. Th. 1, 605:praestantissimus sapientiae,
Tac. A. 6, 6.— Poet., with objectclause:quo non praestantior alter Aere ciere viros,
whom no other excelled in rousing the men, Verg. A. 6, 164.—Of things, pre-eminent, excellent, remarkable, extraordinary, distinguished:B.praestanti corpore Nymphae,
Verg. A. 1, 71:praestanti corpore tauri,
id. G. 4, 550:formā,
id. A. 7, 483:naturā excellens atque praestans,
Cic. N. D. 1, 20, 56:qui a te tractatus est praestanti et singulari fide,
id. Fam. 3, 10, 3:praestans prudentiā in omnibus,
Nep. Alc. 5, 1; Cic. Tusc. 5, 13, 38:quid praestantius mihi potuit accidere?
id. Vatin. 3, 8.—In partic.1.Efficacious:2.medicina,
Plin. 13, 24, 47, § 130:usus praestantior,
id. 18, 13, 34, § 126:calamus praestantior odore,
id. 12, 22, 48, § 105:sucus sapore praestantissimus,
id. 15, 1, 2, § 5:praestantissima auxilia,
id. 27, 13, 120, § 146.—Sup.:Praestantissimus,
a title of the later emperors, Nazar. 26; Tert. Cor. Mil. 1.— Hence, adv.: praestanter, excellently, admirably (post-Aug.); sup.:praestantissime,
Plin. 28, 12, 50, § 186. -
17 praestu
1.praestō (old collat. form praestū, acc. to Curtius Valerianus in Cassiod. p. 2289 P.: qui praestu sunt, Inscr. Carina Via Appia, 1, p. 217. In later time as adj.: prae-stus, a, um:I.bonorum officio praestus fui,
Inscr. Grut. 669, 4), adv. [dat. from praestus, a sup. form from prae, so that praesto esse alicui = to be or stand in the foremost place for or as respects one], at hand, ready, present, here; usually with esse (very freq. and class.).Lit.:II.ni tua propitia pax foret praesto,
Plaut. Trin. 4, 1, 18: sed ubi est frater? Chaer. Praesto adest, Ter. Eun. 5, 8, 20; id. Heaut. 1, 1, 120; so Att. Tr. 498:quod adest praesto in primis placet,
Lucr. 5, 1412; Lact. 3, 7, 10:sacrificiis omnibus praesto adesse,
id. 2, 16, 10;more freq., praesto esse: ibi mihi praesto fuit L. Lucilius,
Cic. Fam. 3, 5, 1:togulae lictoribus ad portam praesto fuerunt,
id. Pis. 23, 55:tibi nulla fuit clementia praesto?
hadst thou no compassion? Cat. 64, 137: praesto esse, to arrive, appear:hirundines aestivo tempore praesto sunt,
Auct. Her. 4, 48, 61.—Without esse ( poet.):era, eccum praesto militem,
Plaut. Mil. 4, 6, 1:ipsum adeo praesto video,
Ter. And. 2, 5, 4; Stat. Th. 6, 643.—In partic: praesto esse or adireA.To be at hand, to attend or wait upon, to serve, aid:B.ero meo ut omnibus locis sine praesto,
Plaut. Men. 5, 6, 26:jus civile didicit, praesto multis fuit,
Cic. Mur. 9, 19:praesto esse clientem tuum?
id. Att. 10, 8, 3:saluti tuae praesto esse, praesto esse virtutes ut ancillulas,
id. Fin. 2, 21, 69; id. Fam. 4, 14, 4:ut ad omnia, quae tui velint, ita assim praesto, ut, etc.,
id. ib. 4, 8, 1; id. Att. 4, 12, 1 fin.;also with videor,
id. ib. 4, 12, 1 fin. —With adire:pauper erit praesto semper tibi, pauper adibit primus,
will be at hand, at your service, Tib. 1, 5, 61.—With esse, to present one's self in a hostile manner, to resist, oppose:2.si quis mihi praesto fuerit cum armatis hominibus,
Cic. Caecin. 30, 87:quaestores cum fascibus mihi praesto fuerunt,
id. Verr. 2, 2, 4, § 11.prae-sto, ĭti (post-class. also praestāvi), ātum or ĭtum, 1, v. n. and a.I. A.Lit.:B.dum primae praestant acies,
Luc. 4, 30.—Trop., to stand out, be superior, to distinguish one's self, to be excellent, distinguished, admirable; constr. alicui aliquā re, alicui rei, in aliquā re, or absol. (class.):2.cum virtute omnibus praestarent,
Caes. B. G. 1, 3:quantum praestiterint nostri majores prudentiā ceteris gentibus,
Cic. de Or. 1, 44, 192:quā re homines bestiis praestent,
id. Inv. 1, 4, 5:hoc praestat amicitia propinquitati, quod, etc.,
id. Lael. 5, 19:Zeuxin muliebri in corpore pingendo plurimum aliis praestare,
id. Inv. 2, 1, 1:ceteris,
id. Ac. 1, 4, 16:suos inter aequales longe praestitit,
id. Brut. 64, 230:omnes homines, qui sese student praestare ceteris animalibus,
Sall. C. 1, 1:praestare honestam mortem existimans turpi vitae,
Nep. Chabr. 4, 3:quantum ceteris praestet Lucretia,
Liv. 1, 57, 7:cernere, quantum eques Latinus Romano praestet,
id. 8, 7, 7:quantum vel vir viro vel gens genti praestat!
id. 31, 7, 8:genere militum praestare tironibus,
id. 42, 52, 10:tantum Romana in bellis gloria ceteris praestat,
Quint. 1, 10, 14:qui eloquentiā ceteris praestet,
id. 2, 3, 5; 2, 16, 17; Curt. 8, 14, 13; Just. 18, 3, 14; 28, 2, 11; 44, 3, 9:sacro, quod praestat, peracto,
Juv. 12, 86:probro atque petulantiā maxume praestabant,
were pre-eminent, distinguished themselves, Sall. C. 37, 5:truculentiā caeli praestat Germania,
Tac. A. 2, 24:cur alias aliis praestare videmus Pondere res rebus?
Lucr. 1, 358.—Praestat, with a subjectclause, it is preferable or better:II.nimio impendiosum praestat te, quam ingratum dicier,
it is much better, Plaut. Bacch. 3, 2, 12:mori milies praestitit, quam haec pati,
it was better, Cic. Att. 14, 9, 2:praestare dicunt, Gallorum quam Romanorum imperia perferre,
it is better, Caes. B. G. 1, 17:motos praestat componere fluctus,
Verg. A. 1, 135; 3, 429; 6, 39.Act.A.To surpass, outstrip, exceed, [p. 1431] excel (not in Cic. or Cæs.; constr. usually aliquem aliquā re): qui primus in alterutrā re praestet alios, Varr. ap. Non. 502, 23; Varr. R. R. 2, 2, 10; 3, 1, 3:B.quantum Galli virtute ceteros mortales praestarent,
Liv. 5, 36, 4:qui belli gloriā Gallos omnes Belgasque praestabant,
Hirt. B. G. 8, 6:praestate virtute peditem, ut honore atque ordine praestatis,
Liv. 3, 61, 7:ut vetustate et gradu honoris nos praestent,
id. 7, 30, 4; 34, 34, 14; 37, 30, 2:praestat ingenio alius alium,
Quint. 1, 1, 3; Val. Max. 3, 2, 21; 3, 2, ext. 7;7, 2, 17: honore ceteros,
Nep. Att. 18, 5; 3, 3; id. Reg. 3, 5:imperatores prudentiā,
id. Hann. 1, 1:eloquentiā omnes eo tempore,
id. Epam. 6, 1.—Only aliquem, Stat. Th. 4, 838.—To become surety for, to answer or vouch for, to warrant, be responsible for, to take upon one's self, etc. (class.):C.ut omnes ministros imperii tui rei publicae praestare videare,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 3:quem tamen ego praestare non poteram,
id. Att. 6, 3, 5:quanto magis arduum est alios praestare quam se, tanto laudabilius,
Plin. Pan. 83:communem incertumque casum neque vitare quisquam nostrum, nec praestare ullo pacto potest,
Cic. Fam. 5, 17, 3: simus eā mente ut nihil in vitā nobis praestandum praeter culpam putemus, that we need only answer for guilt, i. e. keep ourselves clear of guilt, id. ib. 6, 1, 4:impetus populi praestare nemo potest,
no one can be held to answer for the outbreaks of the people, id. de Or. 2, 28, 124:periculum judicii,
id. Mur. 2, 3:damnum alicui,
id. Off. 3, 16:invidiam,
id. Sest. 28, 61:nihil,
to be responsible for nothing, id. Q. Fr. 3, 1, 3; cf. in pass.:cum id, quod ab homine non potuerit praestari, evenerit,
what none could vouch for that it would not happen, id. Tusc. 3, 16, 34. —With ab aliquā re:ego tibi a vi praestare nihil possum,
Cic. Fam. 1, 4, 3.—With de:quod de te sperare, de me praestare possum,
Cic. Fam. 4, 15, 2.—With an objectclause:quis potest praestare, semper sapientem beatum fore, cum, etc.?
Cic. Tusc. 5, 10, 29; cf.:(praedones) nullos fore, quis praestare poterat?
id. Fl. 12, 28:meliorem praesto magistro Discipulum,
Juv. 14, 212.—With ut:illius lacrimae praestant ut veniam culpae non abnuat Osiris,
Juv. 6, 539.—In gen., to fulfil, discharge, maintain, perform, execute:2.arbitramur nos ea praestitisse, quae ratio et doctrina praescripserit,
Cic. N. D. 1, 3, 7:ultima exspectato, quae ego tibi et jucunda et honesta praestabo,
id. Fam. 7, 17, 2:suum munus,
id. de Or. 2, 9, 38:hospitii et amicitiae jus officiumque,
id. Fam. 14, 4, 2:ne quem ejus paeniteret, praestiti,
I took care, exerted myself, Liv. 30, 30; Ov. Tr. 5, 14, 19:quamcumque ei fidem dederis, ego praestabo,
I will fulfil, keep the promise, Cic. Fam. 5, 11, 2:fidem alicui,
Liv. 30, 15:pacem cum iis populus Romanus non ab se tantum, sed ab rege etiam Masinissa praestitit,
maintained, id. 40, 34:tributa,
to pay, Juv. 3, 188:annua,
id. 6, 480:triplicem usuram,
id. 9, 7.— Pass.:promissum id benignius est ab rege quam praestitum,
Liv. 43, 18, 11:mea tibi tamen benevolentia fidesque praestabitur,
Cic. Fam. 12, 2, 3; so,quibus (victoribus) senatūs fides praestabitur,
id. Phil. 14, 11, 30:virtus vetat spectare fortunam dum praestetur fides,
id. Div. 2, 37, 79:ni praestaretur fides publica,
Liv. 2, 28, 7.—In partic.a.To keep, preserve, maintain, retain:b.pueri, quibus videmur praestare rem publicam debuisse,
Cic. Att. 10, 4, 5; Ov. M. 11, 748:omnes socios salvos praestare poteramus,
Cic. Imp. Pomp. 18, 55:mors omnia praestat Vitalem praeter sensum calidumque vaporem,
Lucr. 3, 214. —To show, exhibit, to prove, evince, manifest:c.Pomptinius praestat tibi memoriam benevolentiamque, quam debet,
Cic. Fam. 3, 10, 3:neque hercule in iis ipsis rebus eam voluntatem, quam exspectaram, praestiterunt,
id. ib. 1, 9, 5:virtutem,
Caes. B. G. 2, 27:benevolentiam,
Cic. Att. 11, 1, 1:consilium suum fidemque,
id. de Or. 3, 33, 134. —With se, to show, prove, or behave one's self as: praesta te eum, qui, etc., show thyself such, as, etc., Cic. Fam. 1, 6, 2:se incolumem,
Lucr. 3, 220:se invictum,
Ov. Tr. 4, 10, 104:teque praesta constanter ad omne Indeclinatae munus amicitiae,
show thyself constant, id. ib. 4, 5, 23:Victoria nunc quoque se praestet,
show itself, id. ib. 2, 169: sed ne ad illam quidem artissimam innocentiae formulam praestare nos possumus, prove ourselves innocent even according to that rule, Sen. Ira, 2, 28, 1:juris periti consultatoribus se praestabant,
showed themselves accessible, Dig. 1, 2, 2.— Poet.:vel magnum praestet Achillem,
should show, prove, approve himself a great Achilles, Verg. A. 11, 438.—To show, exhibit, manifest:d.honorem debitum patri,
Cic. Phil. 9, 5, 12:fratri pietatem,
id. Brut. 33, 126:virtutem et diligentiam alicui,
id. Fam. 14, 3, 2:frequentiam et officium alicui honores petenti,
Hirt. B. G. 8, 50:obsequium,
Sen. Q. N. 2, 59, 8:sedulitatem alicui rei,
to apply, Plin. Ep. 3, 18, 6.—To give, offer, furnish, present, expose:A.alicui certam summam pecuniae,
Suet. Dom. 9: cervicem, Sen. ap. Diom. p. 362 P.:caput fulminibus,
to expose, Luc. 5, 770:Hiberus praestat nomen terris,
id. 4, 23:anser praestat ex se pullos atque plumam,
Col. 8, 13:cum senatui sententiam praestaret,
gave his vote, Cic. Pis. 32, 80:terga hosti,
to turn one's back to the enemy, to flee, Tac. Agr. 37:voluptatem perpetuam sapienti,
to assume, Cic. Fin. 2, 27, 89.— Pass.:pueri, quibus id (biduum) praestabatur,
was devoted, Quint. 1, prooem. § 7; cf.:corpus, cui omnia olim tamquam servo praestabantur, nunc tamquam domino parantur,
Sen. Ep. 90, 19.—Hence, praestans, antis, P. a., pre-eminent, superior, excellent, distinguished, extraordinary.In gen. (class.).1.Of persons:2.omnibus praestans et ingenio et diligentiā,
far surpassing all, Cic. Tusc. 1, 10, 22:usu et sapientiā praestantes,
noted for their experience and wisdom, Nep. Timoth. 3, 2.— Comp.:virginibus praestantior omnibus Herse,
superior to all, Ov. M. 2, 724.— Sup.:in illis artibus praestantissimus,
Cic. de Or. 1, 50, 217:praestantissimi studio atque doctrinā,
id. Ac. 1, 4, 17.—With gen.:o praestans animi juvenis,
distinguished for courage, Verg. A. 12, 19:belli,
Sil. 5, 92:armorum,
Stat. Th. 1, 605:praestantissimus sapientiae,
Tac. A. 6, 6.— Poet., with objectclause:quo non praestantior alter Aere ciere viros,
whom no other excelled in rousing the men, Verg. A. 6, 164.—Of things, pre-eminent, excellent, remarkable, extraordinary, distinguished:B.praestanti corpore Nymphae,
Verg. A. 1, 71:praestanti corpore tauri,
id. G. 4, 550:formā,
id. A. 7, 483:naturā excellens atque praestans,
Cic. N. D. 1, 20, 56:qui a te tractatus est praestanti et singulari fide,
id. Fam. 3, 10, 3:praestans prudentiā in omnibus,
Nep. Alc. 5, 1; Cic. Tusc. 5, 13, 38:quid praestantius mihi potuit accidere?
id. Vatin. 3, 8.—In partic.1.Efficacious:2.medicina,
Plin. 13, 24, 47, § 130:usus praestantior,
id. 18, 13, 34, § 126:calamus praestantior odore,
id. 12, 22, 48, § 105:sucus sapore praestantissimus,
id. 15, 1, 2, § 5:praestantissima auxilia,
id. 27, 13, 120, § 146.—Sup.:Praestantissimus,
a title of the later emperors, Nazar. 26; Tert. Cor. Mil. 1.— Hence, adv.: praestanter, excellently, admirably (post-Aug.); sup.:praestantissime,
Plin. 28, 12, 50, § 186. -
18 saepe
saepe, adv. [old acc. n. of saepis].I.Often, oft, oftentimes, many times, frequently (at indefinite intervals, while crebro denotes in close succession):(β).aperitur ostium, unde saturitate saepe ego exii ebrius,
Plaut. Capt. 1, 1, 35:multis damno et mihi lucro saepe eris,
id. Cist. 1, 1, 52:audivi saepe hoc vulgo dicier,
id. Stich. 1, 3, 13:saepe ex te audivi pater,
id. Merc. 2, 3, 40; cf. Cic. Rep. 1, 30, 46:saepe hoc de majoribus natu audivimus,
id. ib. 2, 15, 28:cum saepe mecum ageres, ut, etc.,
id. Lael. 1, 4:sed... saepe enim redeo ad Scipionem, etc.,
id. ib. 17, 62; cf. comp.:quocirca... dicendum est enim saepius, etc.,
id. ib. 22, 85:licet lascivire, dum nihil metuas, ut in navi ac saepe etiam in morbo levi,
id. Rep. 1, 40, 63; so,saepe etiam,
id. ib. 1, 17, 26:in hoc statu rei publicae, quem dixi jam saepe non posse esse diuturnum,
id. ib. 2, 37:minime saepe,
least frequently, Caes. B. G. 1, 1:haud saepe,
Plaut. Curc. 1, 2, 33:non saepe,
id. Ps. 2, 4, 37:solet jocari saepe mecum illo modo,
id. Men. 2, 2, 42; cf. id. ib. 5, 2, 18; so (with solere) Cic. Rep. 3, 5, 9; cf. sup.:de quo (Homero) saepissime vigilans (Ennius) solebat cogitare et loqui,
id. ib. 6, 10; id. Lael. 8, 26:vidi ego multa saepe picta, quae Acherunti fierent cruciamenta,
Plaut. Capt. 5, 4, 1; so (with multus) id. ib. 2, 2, 78; id. Cas. 2, 5, 41; id. Mil. 3, 3, 12; id. Poen. 1, 1, 1; Cic. Rep. 3, 30, 42; id. Lael. 1, 2; id. Off. 2, 6, 20; Hor. Ep. 2, 1, 219; cf.:saepe et multum hoc mecum cogitavi,
Cic. Inv. 1, 1, 1:in hac (causā) multum et saepe versatus,
id. Quint. 1, 3:quorum saepe et diu ad pedes jacuit stratus,
id. ib. 31, 96; Plaut. Cist. 2, 1, 28:nullus (piscis) minus saepe ad terram venit,
id. Rud. 4, 3, 56: illos (inimicos) saepe verum dicere, hos (amicos) numquam, Cato ap. Cic. Lael. 24, 90:quod vos nimium saepe dicitis,
Cic. Fin. 2, 13, 41: bene saepe, Enn. ap. Gell. 12, 4, 3 (Ann. v. 241 Vahl.):saepe antea (ante),
Sall. J. 107, 1; 112, 2.—Comp.:(γ).ibi eos conspicias quam praetorem saepius,
Plaut. Poen. 3, 2, 8; cf.:ego saepius quam vellem,
Cic. Rep. 1, 38, 59.— More usu. without quam:quod, etsi saepe dictum est, dicendum est tamen saepius, etc.,
Cic. Off. 3, 17, 69; cf. Caes. ap. Cic. Att. 9, 6, A:semel atque iterum ac saepius,
Cic. Font. 12, 26 (16):semel et saepius,
id. Inv. 2, 4, 14:bis ac saepius,
Quint. 10, 5, 7:iterum et saepius te rogo,
Cic. Fam. 13, 42, 2; id. Imp. Pomp. 11, 30:iterum ac saepius,
Quint. 12, 8, 8:quo quidem schemate utuntur poëtae saepius, sed ne oratores quidem raro,
id. 9, 3, 44:quo magis novi, tanto saepius,
Ter. Phorm. 2, 2, 14:propterea saepius te, ut memineris, moneo,
Plaut. Capt. 2, 1, 43:ut verbis, quid sit... definiam saepius,
Cic. Rep. 1, 24, 38:quasi ipsos induxi loquentes, ne inquam et inquit saepius interponeretur,
id. Lael. 1, 3:quae potestas si mihi saepius sine meo vestroque periculo fiet, utar,
id. Phil. 1, 15, 38:si saepius decertandum sit,
id. ib. 2, 17, 43.—Sup.:II.tibi saepissime Cyathisso,
Plaut. Men. 2, 2, 28; id. Ps. 2, 4, 56:optare ut quam saepissime peccet amicus,
Cic. Lael. 16, 59:ut vinum aegrotis, qui prodest raro, nocet saepissime,
id. N. D. 3, 27, 69:de quo (avo tuo) audisti multa ex me, eaque saepissime,
id. Phil. 1, 14, 34.—In general propositions stating the results of experience, to denote that which is wont to take place frequently, Plaut. Capt. prol. 44:III.illud saepe fit, tempestas venit, etc.,
id. Most. 1, 2, 27; cf.:nam saepe est, quibus in rebus alius ne iratus quidem est, Cum, etc.,
Ter. Hec. 3, 1, 28:saepe ex hujusmodi re quāpiam... magna familiaritas Conflatast,
id. Eun. 5, 2, 34:non licet hominem esse saepe ita ut volt,
id. Heaut. 4, 1, 53:in quo defuit fortasse ratio, sed tamen vincit ipsa rerum publicarum natura saepe rationem,
Cic. Rep. 2, 33, 57;repeated: saepe... saepe,
Hor. C. 1, 8, 11; id. Ep. 1, 19, 19; Liv. 23, 15:saepe, five times in succession,
Cic. Lael. 10, 33 sq.; cf.:saepe... persaepe... saepe... saepe... saepe... modo... modo,
Hor. S. 1, 3, 9:modo... saepe... modo... interdum,
id. ib. 1, 10, 11:saepe... modo,
id. ib. 2, 7, 8.— Sup.:bonum consilium subripitur saepissime, si, etc.,
Plaut. Mil. 3, 1, 8.—Sometimes with numero, and also joined in one word with it, saepenumero, to strengthen the main idea, like our oftentimes, again and again (perh. not before the class. per.):Aeduos fratres consanguineosque saepenumero a senatu appellatos,
Caes. B. G. 1, 33; 1, 39; 1, 40; 6, 8; 7, 62; Cic. de Or. 1, 1, 1; id. Sen. 2, 4; id. Rosc. Am. 24, 67; 41, 119; id. Fam. 16, 21, 3; Sall. C. 52, 7; 53, 3; Auct. B. Afr. 35, 4 al.—Once also in comp.:gigni hominem saepe nono, saepiusnumero decimo mense,
Gell. 3, 16, 1. -
19 video
vĭdĕo, vīdi, vīsum, 2 (viden', i.e. videsne, Plaut. Ep. 2, 2, 37; Ter. Eun. 2, 2, 10; 2, 2, 34; 4, 6, 16; Cat. 61, 98; Tib. 2, 2, 17; Verg. A. 6, 779; inf. viderier, Cic. Dom. 53, 136; Ter. Hec. 5, 1, 33:I.vidĕ,
Plaut. Ps. 1, 1, 46), v. a. and n. [Sanscr. root vid-, vēda, know; vindāmi, find; cf. vēda-s, sacred book; Gr. root id, Wid-, in eidon, saw; oida, know; Germ. wissen; Engl. wit, wot], to see, perceive, with the eyes (syn. cerno).Lit.A.In gen.: Ph. Tun' me vidisti? Sc. Atque his quidem oculis. Ph. Carebis, credo, Qui plus vident, quam quod vident. Sc. Numquam hercle deterrebor, Quin viderim id quod viderim, Plaut. Mil. 2, 4, 15 sq.:2.clare oculis video,
id. ib. 3, 1, 35:nos enim ne nunc quidem oculis cernimus ea, quae videmus, etc.,
Cic. Tusc. 1, 20, 46; id. de Or. 3, 40, 161:Considium, quod non vidisset, pro viso sibi renuntiasse,
Caes. B. G. 1, 22 fin.:mulieres et pueri qui visum processerant,
Sall. J. 94, 5:ut juvat pastas oves Videre properantes domum! Videre fessos vomerem inversum boves Collo trahentes languido!
Hor. Epod. 2, 62 sq.:serpentes atque videres Infernas errare canes,
id. S. 1, 8, 35 et saep.—With ut and ind. (poët.):viden', ut geminae stant vertice cristae?
Verg. A. 6, 779:viden' ut faces Splendidas quatiunt comas?
Cat. 61, 77.—With ut and subj.:nonne vides, ut tota tremor pertemptet equorum Corpora?
Verg. G. 3, 250:nonne vides ut... Antennae gemant?
Hor. C. 1, 14, 3.— Pass.:ubi sol sex mensibus continuis non videtur,
Varr. R. R. 1, 2, 4:a se disertos visos esse multos,
Quint. 8, praef. § 13; cf. id. 12, 1, 21:consulis ante pedes ire viderer eques,
Ov. P. 4, 9, 18.— Absol., to see, i. e. to have the eyes open, to be awake, Verg. E. 6, 21.— Impers. pass.: De. Vide sis modo etiam. Ly. Visum'st, Plaut. Merc. 2, 2, 52; id. As. 3, 3, 95.—Transf.a.Of things ( poet.), to see:b.(Apenninus) Gallica rura videt,
Luc. 2, 429:et casus abies visura marinos,
i. e. to experience, Verg. G. 2, 68.—Of places, etc., to look out on, afford a view of (post-Aug.):c.triclinium hortum et gestationem videt,
Plin. Ep. 2, 17, 13.—Of the other senses, to perceive, observe any thing:B.vidistin' toto sonitus procurrere caelo?
Prop. 2, 16 (3, 8), 49:mugire videbis Sub pedibus terram et descendere montibus ornos,
Verg. A. 4, 490:tum videres Stridere secretā divisos aure susurros,
Hor. S. 2, 8, 77:naso poljam haec quidem videt plus quam oculis,
Plaut. Mil. 4, 6, 44.—In partic., to see on purpose, to look at any thing:II.vide sis signi quid siet,
Plaut. Am. 2, 2, 155; cf.:vide, tali ubi sint,
id. Most. 1, 3, 151:illud vide, os ut sibi distorsit carnufex,
Ter. Eun. 4, 4, 3:vide, si non os inpudens Videtur,
id. ib. 5, 1, 23; cf.:specta me, a threatening expression,
Plaut. As. 1, 2, 19 al.: quin tu me vides? only look at me! i. e. see what I have done! Cic. Pis. 25, 61.—Trop.A.In gen., to see with the mind's eye, to perceive, mark, observe, discern, understand, comprehend, be aware, know, etc. (class.;B.syn. percipio): ad te, ut video, comminus accessit,
Cic. Att. 2, 2, 2:quem exitum ego tam video animo, quam ea, quae oculis cernimus,
id. Fam. 6, 3, 2:aperte enim adulantem nemo non videt,
sees through, detects, id. Lael. 26, 99:si dormientes aliquid animo videre videamur,
id. Ac. 2, 40, 125:aliquid in somnis,
id. N. D. 1, 29, 82:somnia,
id. Div. 2, 71, 147:quod ego, cur nolim, nihil video,
id. Fam. 9, 6, 2:nonne vobis videtur is animus qui plus cernat et longius, videre se ad meliora proficisci: ille autem cui obtusior est acies non videre?
id. Sen. 23, 83.—With comp., plus, etc.:ut is qui illusus sit plus vidisse videatur,
to have seen farther, had more insight, Cic. Lael. 26, 99:videre acutius atque acrius vitia in dicente quam recta,
id. de Or. 1, 25, 116:aliena melius videre et dijudicare,
Ter. Heaut. 3, 1, 97 (95): cum me vidisse plus fateretur, se speravisse meliora, that I had seen farther, Cic. Phil. 2, 15, 39; cf.:sin autem vos plus in re publicā vidistis,
id. Imp. Pomp. 22, 64; cf.:vos universos in consule deligendo plurimum vidisse fateantur,
id. Agr. 2, 37, 103:di vatesque eorum in futurum vident,
Liv. 6, 12.—With two accs.:quem virum Crassum vidimus,
Cic. Sen. 17, 61; cf.:officiorum conjunctione me privatum videbam,
id. Brut. 1, 1:cum invidiosum se propter nimias opes viderit,
Just. 32, 4, 4.—With ut and ind. (poët.):nonne vides, croceos ut Tmolus odores, India mittit ebur,
Verg. G. 1, 56.—In partic.1.To look at, look to, consider, to think or reflect upon (cf.:2.reputo, considero): duae condiciones sunt: utram tu accipias, vide,
Plaut. Bacch. 4, 9, 118:nunc ea videamus, quae contra ab his disputari solent,
Cic. Ac. 2, 13, 40:id primum videamus, quātenus amor in amicitiā progredi debeat,
id. Lael. 11, 36:sed videamus Herculem ipsum,
id. Tusc. 2, 8, 20 Klotz ad loc.:quamobrem et haec videnda et pecuniae fugienda cupiditas,
id. Off. 1, 20, 68:te moneo: videas etiam atque etiam et consideres, quid agas, quo progrediare, etc.,
id. Verr. 2, 5, 68, § 174:legi Bruti epistolam non prudenter rescriptam: sed ipse viderit,
let him see to that himself, id. Att. 12, 21, 1; so,viderit,
Ov. A. A. 2, 371; id. Tr. 5, 2, 43; cf.:quam id recte faciam, viderint sapientes,
Cic. Lael. 3, 10; and:quae (ars) quam sit facilis, illi viderint, qui, etc.... deinde etiam tu ipse videris, qui eam artem facilem esse dicis,
id. de Or. 1, 58, 246:viderint ista officia viri boni,
id. Quint. 17, 55.—To look out for, see to, care for, provide:3.atque idem (sapiens) ita acrem in omnis partis aciem intendit, ut semper videat sedem sibi ac locum sine molestiā vivendi,
Cic. Tusc. 4, 17, 38:antecesserat Statius, ut prandium nobis videret,
i. e. provide, id. Att. 5, 1, 3:dulciculae potionis aliquid videamus et cibi,
id. Tusc. 3, 19, 46:aliud lenius (vinum),
Ter. Heaut. 3, 1, 50:Philippum dixisse constabat, videndum sibi aliud esse consilium, illo senatu se rem publicam gerere non posse,
Cic. de Or. 3, 1, 2:absque eo esset, Recte ego mihi vidissem,
Ter. Phorm. 1, 4, 12.—To take care, see to it, make sure, with final clause:4. a.navem idoneam ut habeas, diligenter videbis,
Cic. Fam. 16, 1, 2; cf.:videret, ut quam primum tota res transigeretur,
id. Quint. 5, 20:ne fortuna mea desit, videte,
Liv. 6, 18, 8.— Impers. pass.:videndum est, ne absit benignitas... tum, ut pro dignitate cuique tribuatur,
Cic. Off. 1, 14, 42:ut Latine loquamur, non solum videndum est ut verba efferamus ea, etc.,
id. de Or. 3, 11, 40; cf.:vos videte, quid aliae faciant isto loco feminae: et ne, cum velitis, exire non liceat,
id. Fam. 14, 18, 2.—In gen.:b.qui suo toto consulatu somnum non viderit,
Cic. Fam. 7, 30, 1.—Esp., to see, live to see a period or event:5.ex multis diebus, quos in vitā celeberrimos laetissimosque viderit,
Cic. Lael. 3, 12:utinam eum diem videam, cum, etc.,
id. Att. 16, 11, 1:duxi uxorem: quam ibi miseriam vidi!
Ter. Ad. 5, 4, 13:spero multa vos liberosque vestros in re publicā bona esse visuros,
Cic. Mil. 28, 78:multas jam summorum imperatorum clarissimas victorias aetas nostra vidit,
id. ib. 28, 77:tantum pro! degeneramus a parentibus nostris, ut praeter quam oram illi Punicas vagari classes dedecus esse imperii sui duxerint, eam nos nunc plenam hostium jam factam videamus,
Liv. 22, 14, 6; cf. id. 6, 14, 4.—Pregn., to see, i. e. go to see, visit (colloq.; cf.:6.viso, inviso): sed Septimium vide et Laenatem,
Cic. Att. 12, 14, 1:quā re etiam Othonem vide,
id. ib. 12, 37, 4:videbis ergo hominem, si voles,
id. ib. 4, 12 init.:mane videas Plinium domi,
Plin. Ep. 1, 5, 8; Suet. Tib. 7.— Pass., to receive attention, be visited, Amm. 14, 7, 10.—Me vide, rely on me, trust me, believe me, a formula of exhortation and assurance (ante-class.), Plaut. Trin. 3, 3, 79 Brix ad loc.; id. Mil. 2, 4, 23 Lorenz ad loc.; id. Rud. 3, 3, 18; id. Merc. 5, 4, 53; Ter. And. 2, 2, 13; id. Phorm. 4, 4, 30.—7.Pass., to be looked upon or regarded in any manner, i. e. to seem, appear to be or do any thing:(β).numquam periculi fugā committendum est, ut imbelles timidique videamur,
Cic. Off. 1, [p. 1989] 24, 83:ne id, quod speciem haberet honesti, pugnaret cum eo, quod utile videretur,
id. ib. 3, 2, 7:multo rem turpiorem fore et iniquiorem visum iri intellegebant,
id. Verr. 2, 2, 17, § 42; cf. id. de Or. 3, 11, 42:ex quo illorum beata mors videtur, horum vita laudabilis,
id. Lael. 7, 23.—Parenthet. (cf. c. infra):cum ceteris, ut quidem videor, tum mihi ipse displiceo,
Cic. Fam. 4, 13, 3:ea vocabula non, ut videntur, easdem res significant,
id. ib. 3, 34, 84.—With dat. of pers.:cetera, quae quibusdam admirabilia videntur, etc.,
Cic. Lael. 23, 86:digna mihi res cum omnium cognitione tum nostrā familiaritate visa est,
id. ib. 1, 4:idonea mihi Laelii persona visa est, quae, etc.,
id. ib.:a naturā mihi videtur potius quam ab indigentiā orta amicitia,
id. ib. 8, 27:quae Aristoni et Pyrrhoni omnino visa sunt pro nihilo,
id. Fin. 2, 13, 43:quod idem Scipioni videbatur,
id. ib. 4, 14.—Parenthet. (cf. c. infra):quam nostris libris satis diligenter, ut tibi quidem videmur, expressimus,
Cic. Att. 8, 11, 1:Philargyrus omnia de te, ut mihi quidem visus est, narravit,
id. Fam. 4, 13, 3.—With inf.:(γ).de familiari illo tuo videor audisse,
Cic. de Or. 2, 10, 40; id. N. D. 1, 21, 58:satis facere rei publicae videmur, si, etc.,
id. Cat. 1, 1, 2:ut beate vixisse videar, quia, etc.,
id. Lael. 4, 15:solem e mundo tollere videntur, qui amicitiam e vitā tollunt,
id. ib. 13, 47:videre jam videor populum a senatu disjunctum,
id. ib. 12, 41; cf.:te vero, Caecili, quem ad modum sit elusurus, videre jam videor,
id. Div. in Caecil. 14, 45:vere videor posse contendere,
Nep. Att. 12, 4:audire videor undique congerentes nomina poëtarum,
Quint. 10, 1, 56; Vell. 2, 14, 1; Plin. Ep. 10, 61 (69), 1; id. Pan. 17, 1.—With dat. of pers., Cic. Lael. 14, 51:videor mihi perspicere ipsius animum,
id. Fam. 4, 13, 5:hoc mihi videor videre,
id. Inv. 2, 57, 171. —With nom. and inf.:(δ).ut exstinctae potius amicitiae quam oppressae esse videantur,
Cic. Lael. 21, 78:ut tamquam a praesentibus coram haberi sermo videretur,
id. ib. 1, 3:quae (sapientia) videtur in hominem cadere posse,
id. ib. 26, 100: visus 'st in somnis pastor ad me adpellere, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44 B. and K.:ut Aratus ab Jove incipiendum putat, ita nos rite coepturi ab Homero videmur,
Quint. 10, 1, 46.—With dat. of pers.:divitior mihi et affluentior videtur esse vera amicitia,
Cic. Lael. 16, 58.—Impers., with acc. and inf. (rare; cf.b.creditur, in the same constr., and dicitur): non mihi videtur, ad beate vivendum satis posse virtutem,
Cic. Tusc. 5, 5, 12:aliis videtur, non incohatam sed perfectam probationem hoc nomen accipere,
Quint. 5, 10, 5 Spald.:quae vult videri, se esse prudentiam,
Cic. Off. 3, 17, 71:quia videbatur et Limnaeam eodem tempore oppugnari posse,
Liv. 36, 13, 9 Weissenb. ad loc.— Absol.:sed mihi contra ea videtur,
Sall. J. 85, 2:seque facile, ut mihi videtur, expediunt,
Cic. Fin. 1, 20, 66; id. Marcell. 3, 10.—In official decisions, as a guarded opinion instead of a positive declaration:c.majores nostri voluerunt, quae jurati judices cognovissent, ea non ut esse facta, sed ut videri pronuntiarent,
Cic. Ac. 2, 47, 146:fecisse videri pronuntiat,
id. Verr. 2, 5, 6, § 14:cum pontifices decressent, videri posse sine religione eam partem areae mihi restitui,
id. Att. 4, 2, 3:consul adjecit Senatusconsultum, Ambraciam non videri vi captam esse,
Liv. 38, 44, 6:Scipionis sententiam sequuntur, uti ante certam diem Caesar exercitum dimittat: si non faciat, eum adversus rempublicam facturum videri,
Caes. B. C. 1, 2.—Pregn., videtur (alicui), it seems proper, right, or fit, it seems good to any one; he ( she, etc.) pleases, likes.(α).With dat. of pers.:(β).tibi si videbitur, villis iis utere, quae, etc.,
Cic. Fam. 14, 7, 3:velim Lentulum puerum visas eique de mancipiis, quae tibi videbitur, attribuas,
id. Att. 12, 28, 3:qui imitamur, quos cuique visum est,
id. Off. 1, 32, 118:ut consul, quem videretur ei, cum imperio mitteret, qui, etc.,
Liv. 31, 3, 2; 29, 20, 4: si ei videretur, integram rem ad senatum reiceret, if he pleased, a formula of politeness, Liv. 26, 16, 4 Weissenb. ad loc.;31, 4, 2: ut, si videretur ei, maturaret venire,
id. 34, 46, 5.—Without dat.:ubi visum est, sub vesperum dispersi discedunt,
Caes. B. G. 5, 58: eam quoque, si videtur, correctionem explicabo, Cic. Ac. 1, 9, 35:nunc, si videtur, hoc, illud alias,
id. Tusc. 1, 11, 23: M. Num non vis audire, etc.? A. Ut videtur, as you will, id. ib. 1, 32, 77:si videatur,
Liv. 6, 25, 2; 26, 22, 7.
См. также в других словарях:
without experience — index inexperienced Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
Experience — Ex*pe ri*ence ([e^]ks*p[=e] r[i^]*ens), n. [F. exp[ e]rience, L. experientia, tr. experiens, experientis, p. pr. of experiri, expertus, to try; ex out + the root of peritus experienced. See {Peril}, and cf. {Expert}.] 1. Trial, as a test or… … The Collaborative International Dictionary of English
Experience (homonymie) — Expérience (homonymie) Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom … Wikipédia en Français
Expérience (Homonymie) — Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom … Wikipédia en Français
experience — vb Experience, undergo, sustain, suffer are comparable when they mean to pass through the process of actually coming to know or to feel. Experience means little more than this. It implies that something (as a sensation, an emotion, or an… … New Dictionary of Synonyms
Experience de Luria et Delbruck — Expérience de Luria et Delbrück L expérience de Luria et Delbrück: des cultures de bactéries sont étalées dans des boîtes contenant des phages. Les 2 possibilités de résultats : (A) si les mutations sont induites par le milieu, dans ce cas… … Wikipédia en Français
Expérience De Luria Et Delbrück — L expérience de Luria et Delbrück: des cultures de bactéries sont étalées dans des boîtes contenant des phages. Les 2 possibilités de résultats : (A) si les mutations sont induites par le milieu, dans ce cas le même nombre de mutants… … Wikipédia en Français
Expérience de Delbruck et Luria — Expérience de Luria et Delbrück L expérience de Luria et Delbrück: des cultures de bactéries sont étalées dans des boîtes contenant des phages. Les 2 possibilités de résultats : (A) si les mutations sont induites par le milieu, dans ce cas… … Wikipédia en Français
Expérience de Delbrück et Luria — Expérience de Luria et Delbrück L expérience de Luria et Delbrück: des cultures de bactéries sont étalées dans des boîtes contenant des phages. Les 2 possibilités de résultats : (A) si les mutations sont induites par le milieu, dans ce cas… … Wikipédia en Français
Expérience de Luria et Delbruck — Expérience de Luria et Delbrück L expérience de Luria et Delbrück: des cultures de bactéries sont étalées dans des boîtes contenant des phages. Les 2 possibilités de résultats : (A) si les mutations sont induites par le milieu, dans ce cas… … Wikipédia en Français
Expérience de Luria et Delbrück — L expérience de Luria et Delbrück: des cultures de bactéries sont étalées dans des boîtes contenant des phages. Les 2 possibilités de résultats : (A) si les mutations sont induites par le milieu, dans ce cas le même nombre de mutants… … Wikipédia en Français